Finansal Yapı Analizi

Bilanço, şirketin finansal yapısını ifade eder ve bu tablo, şirketin varlıklarını hangi yollarla finanse ettiğini gösterir. Bu finansal yapının ne kadar sağlıklı olduğunu analiz etmek için bilanço kalemleriyle oluşturulan rasyolar kullanılır. Bu oranlar şirketin borçluluk yapısını ve bu borçluluğun sürdürülebilirliğini ölçmek için kullanılır.

Kaldıraç Oranı

Kaldıraç oranı, şirketin toplam yükümlülüklerinin toplam varlıklarına bölünmesi ile bulunur. Yani şirketin sahip olduğu varlıkların yüzde kaçının borçlar ile finanse edildiğini gösterir.

Kaldıraç Oranı = Toplam Yükümlülükler / Toplam Varlıklar

Kaldıraç oranının yüksek olması şirketin daha yüksek finansal riske sahip olduğunu gösterir. %70 üzeri kaldıraç oranına sahip şirketler riskli olarak sınıflandırılabilir. Daha muhafazakar yatırımcılar için bu oran %50 olarak kabul edilir. Kaldıraç oranı yükseldikçe şirketin finansman maliyetleri de yükselecektir ancak kaldıraç oranı tek başına finansal riski ölçmede yeterli değildir. Çünkü burada hesaba katılan yükümlülükler içerisinde faiz gideri üretmeyen ticari borçlar, ertelenmiş gelirler, çalışanlara sağlanan faydalar kapsamındaki borçlar gibi kalemler de bulunur.

Finansal Borç Oranı

Kaldıraç oranında faiz gideri üretmeyen borçlar da hesaba dahil edilir. Bu yüzden finansal borç oranı finansal riski ölçme ve değerlendirmede daha doğru bir veri olarak kabul edilir. Aşağıdaki formül ile hesaplanır:

Finansal Borç Oranı = (K.V. Finansal Borçlar + U.V. Finansal Borçlar) / Toplam Varlıklar

Burada şirketin hem kısa hem de uzun vadeli finansal borçları toplanır ve bunların toplam varlıklar içerisindeki payına bakılır. Burada hesaba katılan borçların tamamı faiz giderine sahiptir ve bu oranın yükselmesi şirketin faiz giderlerinin artacağının göstergesidir. Özellikle faizlerin yüksek seyrettiği dönemlerde finansal borç oranının azalma eğiliminde olması yatırımcılar tarafından pozitif kabul edilir. Bu oranın %50 üzerinde olması şirketin finansal riskinin yüksek olduğunu gösterir. %50 üzerinde finansal borca sahip şirketlerde mutlaka gelirler içerisinde finansman giderlerinin payı kontrol edilmelidir. Yüksek faaliyet kârlılığına rağmen finansal borçluluk seviyesi dolayısıyla şirket net gelir elde edemiyor olabilir.

Faiz Karşılama Oranı

Bir şirketin kısa ve uzun vadeli borçlarını ödeyebilme gücünü gösteren oranların başında faiz karşılama oranı gelir. Bu oran şirketin faaliyet kârının, o şirketin faiz giderlerinin kaç katı olduğunu gösterir. Aşağıdaki formül ile hesaplanır:

Faiz Karşılama Oranı = Finansman ve Vergi Öncesi Kâr (FVÖK) / Net Faiz Gideri

Şirket borçlanmaya gittiğinde bu borçlanma ile birlikte bir faiz gideri oluşur. Faiz giderlerinin karşılanması ve borçların azaltılması için faiz giderinden kat be kat daha fazla FVÖK yaratılması gerekir. Faiz karşılama oranı bu faiz giderine karşılık kazanılan FVÖK'ü gösterir. Bu rasyonun küçülme eğiliminde olması olumsuz değerlendirilir. Rasyonun 2'nin altına inmesi ise borçları ödemede problemlerin oluştuğunu gösterir. Bu oranın 5 üzeri olması şirket için sağlıklıdır.