ABD ile yeni dönem
26 Eylül Cuma gününden herkese günaydın, Fintables Bülten’e hoş geldiniz.
☑ Erdoğan–Trump görüşmesinde savunma başlıkları gündeme gelse de asıl odak enerji oldu.Trump, Ankara’dan Rusya’dan petrol ve gaz alımlarını durdurmasını istedi.
☑ Enflasyon beklentilerinde sınırlı bir gerileme olsa da seviyeler hala yüksek, bu da sıkı para politikasının korunmasını zorunlu kılıyor.
☑ TCMB rezervlerinde sınırlı artış görülürken, yabancı yatırımcıların hisse ve tahvil piyasasına girişleri yılbaşından bu yana kademeli şekilde devam ediyor.
☑ CHP İstanbul il başkanlığına ilişkin davada bugün görülecek mürafaa duruşması, Özgür Çelik’in görevine dönüp dönmeyeceğini belirleyecek kritik bir aşama olacak.
Okuma süresi: 5 dakika 33 saniye.
Ajanda
1️⃣ Türkiye İstatistik Kurumu, 2024 yılı girişim özelliklerine göre dış ticaret ve mali aracı kuruluş istatistiklerini açıklayacak.
2️⃣ ECB Enflasyon Beklentileri verisi Avrupa’daki enflasyon beklentilerine ışık tutacak.
3️⃣ ABD’de kişisel harcama verileri (PCE) enflasyonun seyri açısından önemli olacak.
Fotoğraf: Anadolu Ajansı (AA)
Washington
Dün 2 saat 20 dakika kadar süren Erdoğan-Trump görüşmesinde savunma ağırlıklı konulara odaklanmıştık ancak toplantının merkezinde enerji sektörü yer aldı. Trump, Ankara’dan Rusya’dan petrol ve gaz alımlarını durdurmasını istedi. Bu aslında ABD’nin uzun süredir Avrupa ve Asya’daki müttefiklerine yaptığı çağrının Türkiye’ye yansıması. Ancak tablo Türkiye için kolay değil çünkü Türkiye geçen yıl petrolünün üçte ikisini, doğal gazının da yaklaşık yüzde 40’ını Rusya’dan temin etti. Böyle bir bağımlılık, kısa vadede Washington’un istediği yönde adım atılmasını güçleştiriyor.
Savunma başlığında ise diyalog kapısının aralandığını gördük. Türkiye’nin S-400 sonrası çıkarıldığı F-35 programı yeniden gündeme geldi, Trump net bir taahhüt vermese de konuyu konuşabileceklerini söyledi. Patriot sistemleri ve bazı yaptırımların kaldırılması da masada. Enerji Bakanı Bayraktar’ın duyurduğu nükleer enerji mutabakatı da dikkat çekti. Akkuyu’daki Rus ağırlığının yanına ABD ile imzalanan yeni iş birliği ekleniyor. Ayrıca LNG anlaşmaları Türkiye’nin arz güvenliği çeşitlendirmesi açısından önemli bir hamle olarak dikkatimizi çekiyor.
Sektörel Enflasyon Beklentileri
Eylül ayında enflasyon beklentilerinde sınırlı bir geri çekilme var. Piyasa katılımcılarının 12 ay sonrası yıllık enflasyon beklentisi yüzde 22,2’ye, reel sektörün beklentisi yüzde 36,8’e, hanehalkının beklentisi ise yüzde 53’e indi. Hanehalkı cephesinde enflasyonun düşeceğini öngörenlerin oranı yüzde 27,4’e geriledi. Bu tablo bize şunu söylüyor: Tüm kesimlerde bir iyileşme işareti olsa da beklentiler hala Merkez Bankası hedeflerinin çok üzerinde.
Özellikle reel sektör tarafı kritik. Çünkü fiyatlama davranışlarının şekillendiği yer burası ve firmaların yüksek enflasyon beklentisi, dezenflasyon sürecini zora sokuyor. Hanehalkının iyimserliği sınırlı kalırken, beklenti setinde kalıcı bir iyileşme için güvenin artması gerekiyor. Yani beklentilerde düşüş var ama veriler sıkı para politikasının uzun süre devamını zorunlu kılıyor.
TCMB Haftalık Verileri
19 Eylül haftasında TCMB rezervlerinde sınırlı bir artış yaşandı. Net döviz rezervi 800 milyon dolar yükselerek 70,3 milyar dolara, brüt döviz rezervi ise 1 milyar dolar artışla 179 milyar dolara çıktı. Swap stoku 460 milyon dolar gerileyerek 17,3 milyar dolara inerken, swap hariç net rezerv 1,3 milyar dolar artışla 53 milyar dolar oldu. Bu seviye, 19 Mart öncesindeki 65 milyar doların hala altında bulunuyor.
Aynı dönemde yabancı yatırımcılar hisse senedi piyasasında 407,6 milyon dolar, tahvil piyasasında repo hariç 178 milyon dolar net alım yaptı. Yabancıların toplam tahvil stoku içindeki payı %6,6 ile sabit kaldı. Son bir yılda kümülatif girişler hisse senedinde 1,1 milyar dolar, tahvilde 2,2 milyar dolar düzeyine ulaştı. Yılbaşından bu yana bakıldığında ise hisse senedinde 1,6 milyar dolarlık net giriş, tahvilde ise repo hariç 465,5 milyon dolarlık daha sınırlı bir alım dikkat çekiyor.
Atıştırmalıklar
⚖️ CHP’de il başkanlığı krizinde kritik gün. İstanbul 45. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde bugün yapılacak mürafaa duruşmasında, 2 Eylül’de alınan ihtiyati tedbir kararına yönelik CHP’nin yaptığı itirazlar değerlendirilecek. Mahkemenin daha önceki ara kararıyla İl Başkanı Özgür Çelik ve yönetimi görevden uzaklaştırılmış, Gürsel Tekin başkanlığında beş kişilik kayyım heyeti atanmıştı. Bugünkü duruşma, Çelik’in ve yönetiminin görevine geri dönüp dönmeyeceğini belirleyecek. Tarafların yokluğunda mahkemenin verdiği ‘İhtiyati tedbir’ kararına yapılan itirazın değerlendirileceği duruşmaya mürafaa duruşması deniyor.
✈️ Avrupa ile Rusya arasındaki gerilim hava sahası ihlalleri üzerinden hızla tırmanıyor. Eylül ayı boyunca Rus İHA’larının Romanya, Polonya ve Danimarka üzerinde görülmesi, Estonya’da ise MiG-31 uçaklarının sınırı aşması, NATO’da alarm seviyesini yükseltti. Moskova’da yapılan toplantıda Avrupalı diplomatlar, yeni bir ihlal halinde Rus uçaklarının düşürülmesi dahil sert karşılık verileceğini açıkça dile getirdi. Kremlin bu adımların Ukrayna’ya yönelik NATO desteğine misilleme olduğunu savunurken, Avrupalı liderler birlik mesajı vermeye çalışıyor ancak tırmanış riskine dair temkinli açıklamalar yapmayı da ihmal etmiyor.
💊 Trump yönetimi, tarife savaşında çıtayı yükseltti. 1 Ekim’den itibaren ABD’ye ithal edilen markalı ve patentli ilaçlara %100 gümrük vergisi getirileceğini açıkladı. Ülkede üretim tesisi kuran veya inşaatına başlayan şirketler muaf tutulacak. Ağır kamyonlardan mutfak dolaplarına kadar farklı kalemlerde yeni tarifeler de devreye girecek. İlaç tarafında İsviçre, Singapur, İrlanda ve Danimarka öne çıkan riskli ülkeler. Novo Nordisk’in Ozempic’i, Lilly’nin Mounjaro’su ve J&J’nin Stelara’sı gibi birçok blockbuster ilaç hâlâ yurtdışında üretiliyor ve yeni vergi bu ürünlerin maliyetini ikiye katlayabilir. Büyük ilaç şirketleri ABD’de milyarlarca dolarlık yatırım planları açıklamış olsa da, henüz şantiye açmamış olanlar ciddi baskı altında kalacak.
🛍️ TEPAV’ın yayımladığı son Perakende Güven Endeksi, ağustosta hem aylık hem yıllık bazda gerileyerek -10,5 puana indi. Perakendeciler son üç ayı daha olumsuz değerlendirirken, önümüzdeki döneme ilişkin satış beklentileri de zayıfladı. İşlerin kötüleştiğini söyleyenlerin oranı belirgin şekilde arttı. Sektörel kırılımlarda motorlu taşıtlar ortalamanın üzerinde bir güven sergilerken, gıda, tekstil ve dayanıklı tüketimde gerileme dikkat çekti. Bölgesel olarak en sert düşüş Güneydoğu Anadolu’da yaşanırken, Avrupa’da perakende güveninde aynı dönemde sınırlı da olsa artış gözlendi.
Şirketler
Türk Hava Yolları, Boeing ile tarihinin en büyük alım anlaşmalarından birine imza attı. 2029–2034 arasında teslim edilmek üzre 50’si kesin, 25’i opsiyonlu toplam 75 Dreamliner siparişi verildi. Ayrıca 100’ü kesin, 50’si opsiyonlu 150 adet 737 MAX için de görüşmeler tamamlandı; motor üreticisi CFM International ile anlaşmaya varılması halinde sipariş resmileşecek. Böylece THY, yalnızca Boeing’den 200’den fazla uçak alacak. Bu adım, geçen yıl verilen 355 Airbus siparişinin ardından filonun büyüme planında yeni bir aşamaya işaret ediyor. Hedef, 2035’e kadar tamamen yeni nesil uçaklardan oluşan, daha verimli ve daha genç bir filo kurmak. 485 uçağı bulunan filonun 813’e ulaşması hedefleniyor.
Sasa Polyester, Adana yerleşkesinde yıllık 350.000 ton kapasiteli Yeni Elyaf tesisinin yatırımını tamamladı ve deneme üretimine geçtiğini duyurdu. Tesisin Kasım 2025 itibarıyla tam kapasiteyle devreye alınması planlanıyor. Bugünkü değerle 650 milyon ABD doları tutarında olan yatırımın, mevcut piyasa koşullarında yıllık yaklaşık 400 milyon ABD doları ciro katkısı sağlaması öngörülüyor.
Anadolu Efes, son dönemde medya ve sosyal medyada yer alan Rusya’daki operasyonlara ilişkin bazı haberlerin gerçeği yansıtmadığını duyurdu. Şirket, bugüne kadar yapılan açıklamalar dışında yeni bir gelişme bulunmadığını vurgularken, kamuoyu ve yatırımcıların yalnızca Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP) üzerinden yapılacak resmi açıklamalara itibar etmeleri gerektiğini hatırlattı.
Zorlu Enerji, şirketin bağlı ortaklığı Zorlu Yenilenebilir Enerji A.Ş. aktifinde bulunan, Osmaniye’de kurulu 135 MW kapasiteli ve 31 MW ilave kapasiteye sahip Gökçedağ Rüzgar Enerji Santrali üretim işletmesinin (Gökçedağ RES), 30.06.2025 tarihli finansal tablolar esas alınarak yeni kurulacak bir şirkete “ortaklara pay devri modeli”yle devredilmesine karar verdi. Bu kapsamda, Gökçedağ RES’in kayıtlı değeri üzerinden ayni sermaye olarak yeni şirkete devredileceği ve yeni şirket tarafından ihraç edilecek payların tek ortak olan Zorlu Enerji tarafından iktisap edileceği belirtildi.
Arzum Ev Aletleri Yönetim Kurulu Başkanı Murat Kolbaşı, BloombergHT’ye yaptığı açıklamalarda şirketin Ar-Ge yatırımları, patentli ürünleri ve satış performansını değerlendirdi. Kolbaşı, yıllık cironun yaklaşık %1’ini Ar-Ge’ye ayırdıklarını belirterek, ciroyun %50’sinin tasarımı ve patenti Arzum’a ait ürünlerden geldiğini söyledi. Satış performansına da değinen Kolbaşı, Türkiye’deki büyüme trendini yakaladıklarını ve özellikle kişisel bakım grubunda büyüme kaydettiklerini ifade etti. Son 10 yılda 4,5 milyon adet Okka kahve makinesi sattıklarını belirten Kolbaşı, ürünlerinin 60 farklı ülkede 1 milyon adetten fazla satış yaptığını söyledi. Ayrıca son dönemde Orta Doğu pazarındaki satışlarda ciddi bir artış yaşandığını aktardı.
Ekos Elektrik Yönetim Kurulu Başkanı Tarık Akbaş, BloombergHT’ye yaptığı açıklamalarda şirketin ihracat hedeflerini, fabrika yatırımlarını ve sipariş görünümünü değerlendirdi. Akbaş, şirketin kuruluşundan bu yana ihracata odaklandığını vurgulayarak, 2025 yılı için ihracat oranı hedeflerinin %50 seviyesinde olduğunu açıkladı. Fabrika yatırımlarına da değinen Akbaş, Balıkesir’deki yatırımın ilk fazının 2026’nın ilk çeyreğinde devreye alınmasının planlandığını aktardı. Türkiye genelinde 70 noktada elektrikli araç şarj hizmeti verdiklerini ve bu yatırımların şirketi pazarda öne çıkaracağını belirtti. Siparişler konusunda ise Akbaş, 2025’in ilk 6 ayının olumlu geçtiğini ifade ederek, 3. ve 4. çeyreklerde siparişlerin realize olacağını kaydetti. Ellerinde 1,5 yıllık sipariş bulunduğunu ve alınan siparişlerin 2027’nin ilk çeyreğine kadar uzandığını dile getirdi.