ABD’de TÜFE önemli olacak
15 Ocak Çarşamba gününden herkese günaydın, Fintables Bülten’e hoş geldiniz.
☑ ABD’de dün gelen ÜFE verileri ve Bloomberg’de çıkan tarife haberi piyasalarda az da olsa rahatlamaya sebep oldu. 10 yıllık hazine tahvilinde ılımlı geri çekilme gördük. Bugün gözler TÜFE’de olacak.
☑ Tarifelerde daha tedrici bir artış planlandığı bilgisine ulaştık. Henüz iddia boyutunda.Plan kapsamında tarifelerin her ay %2 ila %5 oranında artırılması planlanıyor. Trump’ın tepkisi daha önemli. Trump kademeli artışlara karşı.
☑ Çin’den arka arkaya gevşeme adımları gelince demir cevheri kontratlarında bir miktar hareketlenme görüyoruz. Kalıcılığı soru işareti. Ancak Baltic Dry Index ve capesize fiyatları da hareketi teyit ediyor.
☑ İsrail ve Hamas’ın anlaşmaya çok yakın olduğu söyleniyor. Biden koltuğu devretmeden pazartesiye kadar bir gelişme olması muhtemel. Orta Doğu’daki borsalarda dün bunun olumlu fiyatlaması vardı.
Okuma süresi: 4 dakika 27 saniye.
Ajanda
1️⃣ Türkiye İstatistik Kurumu, Kasım 2024'e ilişkin ücretli çalışan istatistikleri ile inşaat ve hizmet üretim endekslerini açıklayacak.
2️⃣ Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Suriye'deki yeni yönetimin Dışişleri Bakanı Esad Hasan Şeybani ve beraberindeki heyet ile bir araya gelecek.
3️⃣ ABD’de piyasalar üzerinde kritik öneme sahip olabilecek enflasyon verileri var. Aralarında özellikle Fed’in bakmayı sevdiği çekirdek enflasyon önemli olacak. Manşet TÜFE’de beklenti aylık %0,3 olarak gözüküyor.
Tarifeler
Bloomberg News’in (BN) haberine göre Trump'ın ekibi, ithalat tarifelerini her ay kademeli olarak artırmayı öngören ve ticaret müzakerelerinde avantaj sağlamayı amaçlayan bir plan üzerinde çalışıyor. Bu yeni plan, ani enflasyon şoklarını önlemeyi hedefliyor. Plan kapsamında tarifelerin her ay %2 ila %5 oranında artırılması ve bu sürecin Uluslararası Acil Ekonomik Güçler Yasası (IEEPA) çerçevesinde başkanlık yetkileriyle uygulanması öngörülüyor. Trump'ın Hazine Bakanı adayı Scott Bessent, Ulusal Ekonomi Konseyi Direktörü adayı Kevin Hassett ve Ekonomi Danışmanları Konseyi Başkanı adayı Stephen Miran, bu planı destekleyen isimler arasında yer alıyor. Ancak öneri henüz Trump'a sunulmuş değil ve planlama sürecinin erken aşamalarında olduğu belirtiliyor.
Bu plan, ABD’nin ticaret müzakerelerinde elini güçlendirmek ve Çin başta olmak üzere büyük ticaret ortakları üzerindeki baskıyı artırmak amacı taşıyor. Ancak bu strateji, küresel piyasalarda belirsizlik yaratma riski de taşıyor. Kademeli artışlar, ithalat maliyetlerini zamana yayarak ABD iç pazarında ani enflasyon baskısı yaratmaktan kaçınmayı hedefliyor. Sektörlerin adaptasyon süresi artırılarak şirketlerin ticaret politikalarındaki değişikliklere daha kolay uyum sağlaması amaçlanıyor. Trump kademeli artış fikrine karşı. 10 gün önce Washington Post’ta çıkan benzer haberler sonrasında Trump sert bir dille bu iddiaları yalanlamıştı. Haber sonrasında gelen ÜFE verileri ile birlikte hem dolar tarafında hem de 10 yıllık hazine tahvili getirilerinde bir miktar geri çekilme görüyoruz.
Demir Cevheri
Demir cevheri vadeli işlemlerinde Çin tarafında bir hareketlilik gözlemliyoruz. Çin Dalian Emtia Borsası'nda en çok işlem gören mayıs vadeli demir cevheri kontratı, %1,57 artışla 778 yuan/ton seviyesine yükseldi ve 3 Ocak’tan bu yana en yüksek seviyesini gördü. Singapur Borsası’nda şubat vadeli demir cevheri kontratı da %1,43 artarak 100,15 dolar/ton seviyesine ulaştı ve dün gün içinde 100,35 dolar/ton ile zirve yaptı. Bu yükselişin temel nedenlerinden biri, Avustralya ve Brezilya’dan gelen demir cevheri sevkiyatlarının haftalık bazda %9 düşüşle 23,88 milyon tona gerilemesi. Aynı dönemde, Çin’in çelik ihracatı Aralık 2024’te yıllık bazda %25,9 artarak son dokuz yılın en yüksek seviyesi olan 110,72 milyon tona ulaştı. Emtia analistleri, zayıf yuan ve rekabetçi fiyatlamanın etkisiyle bu büyümenin devam edeceğini öngörüyor.
Demir cevherindeki hareketliliği kuru yük taşımacılığını izlediğimiz Baltic Dry Index (BDI) verilerinde de görüyoruz. BDI, son 1 ayda %0,84 yükselerek 11 Aralık’taki seviyesine ulaştı. Bu artış, özellikle capesize gemilere (demir cevheri ve kömür gibi büyük yükler taşıyan dev gemiler) yönelik güçlü talepten kaynaklanıyor. Bu gemilerin günlük ortalama kazançları 1.381 dolar artarak 13.391 dolara çıktı. Panamax ve Supramax’da benzer hareketi görmüyoruz. Capesize gemilere olan talep, küresel emtia hareketlerini yansıtıyor. Çin’in ekonomik teşvikleri, bu trendi desteklemeye devam edebilir.
Atıştırmalıklar
⬇️ ABD'de üretici fiyatları aralık ayında beklentilerin altında gelerek enflasyona ilişkin umutları artırdı. ABD Çalışma Bakanlığı'nın verilerine göre, Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) nihai talep için aralık ayında yüzde 0,2 arttı. Bu artış, ekonomistlerin yüzde 0,4 olan beklentisinin oldukça altında kaldı. Yıllık bazda üretici fiyatlarındaki artış ise yüzde 3,3 oldu. Özellikle enerji ve gıda gibi oynak kalemlerin hariç tutulduğu çekirdek ÜFE'de ise fiyatlar Aralık ayında sabit kaldı. Çekirdek ÜFE’nin aylık bazda yüzde 0,3 artması bekleniyordu ancak gerçekleşme sıfır seviyesinde kaldı.
🕊 Donald Trump ve Joe Biden, İsrail ile Hamas arasında bir ateşkes anlaşmasının birkaç gün içinde sağlanabileceği konusunda iyimser olduklarını belirtiyorlar. Bu ateşkes, 15 aydan uzun süredir devam eden Gazze’deki yıkıcı savaşa ara verilmesini amaçlıyor. Trump, 20 Ocak’ta ABD başkanı olarak görevi Biden’dan devralmaya hazırlanırken, Newsmax’a verdiği röportajda, “Bu işi bitirmeye çok yakınız. Anladığım kadarıyla taraflar arasında bir el sıkışma oldu ve hafta sonuna kadar anlaşma sağlanabilir.” dedi.
🪖 Avrupa’da 2022’de savaşın ardından savunma alanındaki yatırımlar artıyor. Avrupa Savunma Ajansı’nın (EDA) verilerine göre, Avrupa Birliği üyesi ülkelerin savunma harcamaları üst üste 10. kez artış gösterdi. 2023 yılında savunma harcamalarında rekor kıran AB ülkeleri, toplamda 279 milyar euro harcayarak %10’luk bir artış gerçekleştirdi. EDA’nın tahminlerine göre, 2024 yılında bu harcamalar %17’lik bir yükselişle 326 milyar euroya ulaşacak. Bu tutar, AB’nin toplam GSYH’sinin %1,9’una denk geliyor.
💸 Türkiye Varlık Fonu, toplam 790 milyon euro değerindeki sendikasyon kredisini yenilemek için çalışmalara başladı. Bloomberg News’e konuşan ve konuya doğrudan hakim kaynaklara göre, TVF, Mart 2024’te vadesi dolacak iki yıllık krediyi tamamen yenilemeyi planlıyor. Kaynaklar, TVF’nin, olumlu piyasa koşullarından yararlanarak kredinin tamamını çevirmek isteyen kurumlar arasında yer aldığını belirtti. Ayrıca, görüşmelerin özel olması nedeniyle isimlerinin açıklanmasını istemeyen kişilerden biri, bu sendikasyon kredisinin, önceki yıl kullanılan krediden farklı olarak teminatsız olacağını ve Türk Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından garanti edilmeyeceğini ifade etti.
👕 Hazır giyim ve konfeksiyon sektöründe yerli üretim maliyetlerinin artması, kur artışının enflasyonun gerisinde kalması ve rekabetçi fiyat avantajı sunan ithal ürünlerin artışı, sektörde dengeleri değiştirdi. Türkiye'nin hazır giyim ithalatı 2024 yılının 11 ayında yüzde 15'in üzerinde artarak 4 milyar doları aştı ve tüm zamanların yıllık ithalat rekorunu kırdı. İki ana sebebi var. Enflasyonun hızla artmasına rağmen kur artışı sınırlı kaldı. Bu durum, ithal ürünlerin TL bazında daha uygun fiyatlı hale gelmesine yol açtı. Türkiye’deki enerji ve işçilik maliyetleri gibi üretim girdilerinin yükselmesi, yerli üretimi pahalı hale getirdi.
📞 Türkiye'nin 5G ihalesine yaklaşırken GSM operatörlerinden gelen açıklamalar, yeni nesil mobil teknolojinin yaygınlaşması için frekans bedelleri ve yatırım maliyetleri konusundaki endişeleri ortaya koyuyor. Vodafone ve Turkcell gibi büyük operatörler, yüksek frekans bedellerinin yeni yatırımları sekteye uğratabileceğini vurgularken, hükümetle ödeme planlarının daha sürdürülebilir hale getirilmesi için görüşmeler yapıyor. Vodafone Türkiye CEO’su Engin Aksoy, CNBC-e’ye yaptığı açıklamada, “Belirlenecek olan frekans bedeli minimumda tutulmalı. Yoksa bu durum yeni yatırımlar için oldukça kritik. Daha önceki ihalede operatörlerin gelirinin yüzde 16’sı gibi bir ölçü belirlenmişti. Ancak bu çok yüksek.” dedi.