Enflasyonda kritik viraj

3 Temmuz Perşembe gününden herkese günaydın, Fintables Bülten’e hoş geldiniz.

☑ Haziran enflasyonunu bekliyoruz. Beklentilere paralel gelecek bir veri hem piyasada hem ekonomi yönetiminde temmuzda faiz indirimi beklentisini güçlendirecek bir ortamı oluşturabilir.

☑ Mayısta bankacılık sektörü kârını artırsa da bu artış büyük ölçüde karşılık giderlerindeki düşüşten kaynaklanırken, operasyonel göstergelerde zayıflama ve çeyreklik bazda kârlılıkta gerileme sinyalleri öne çıkıyor.

☑ Haziranda otomotiv pazarı yaz sezonu ve düşük ÖTV dilimli modellerin etkisiyle büyürken, elektrikli ve hibrit araçlar toplam satışlarda rekor paylara ulaşarak dikkat çekti.

☑ Haziranda dış ticaret açığı enerji ithalatı ve iç talepteki canlanmayla belirgin şekilde artarken, çekirdek ithalattaki yükseliş yapısal dengenin bozulduğuna işaret ediyor.

Okuma süresi: 4 dakika 15 saniye.

Ajanda

1️⃣ Türkiye İstatistik Kurumu, haziran ayı enflasyon rakamlarını açıklayacak.

2️⃣ Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, haftalık bankacılık sektörü verilerini duyuracak.

3️⃣ Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, haftalık para ve banka istatistiklerini açıklayacak.

Bankacılık

Bankacılık sektörü mayıs ayında hem kâr hem de bilanço büyüklüğü açısından güçlü rakamlar açıkladı ancak detaylara baktığımızda kâr artışının karşılıklar etkisi içerdiğini gözlemliyoruz. Mayıs ayında net kâr 62,3 milyar TL’ye ulaşarak geçen yıla göre %45, bir önceki aya göre ise %30 arttı. Böylece sektör, yılın ilk beş ayında toplamda 326,5 milyar TL net kâr elde etmiş oldu. Bu da yıllık bazda %40’lık bir artış anlamına geliyor. Ancak bu güçlü görünümün arkasında karşılık giderlerindeki sert düşüş etkili oldu. Operasyonel tarafta ise daha zayıf bir tablo var. Net faiz marjı aylık bazda 41 baz puan gerilerken, TL kredi-mevduat makası 158 baz puan daraldı. Bu da TL fonlama maliyetlerindeki artışın bankalar üzerindeki baskısını teyit ediyor.

Özellikle Mayıs ayında swap maliyetleri ciddi şekilde yükseldi ve ticari işlemler zararı da 11,5 milyar TL’ye ulaştı. Komisyon gelirleri ise sektörün güçlü kalmaya devam eden kalemlerinden biri. Aylık bazda %4, yıllıkta ise %42 artış var. Bu, hizmet gelirlerinin bankaların kârlılığına katkı sunmaya devam ettiğini gösteriyor. İkinci çeyrek geneli için baktığımızda; nisan-mayıs net kârı, önceki çeyrek ortalamasına göre %23 daha düşük. Bu da, çeyreklik bazda kârlılıkta bir zayıflama olabileceğine işaret ediyor. Çeyreğin son ayında bankalar TÜFE tahminlerini yukarı revize ettiği için TÜFE gelirlerinden sınırlı katkı gelebilir ama kredi-mevduat makasındaki daralma bu katkıyı dengeleyecek gibi görünüyor.

Otomotiv

Haziran ayında otomotiv pazarındaki canlı seyrin devamını izliyoruz. Yüksek faiz ve sıkı kredi koşullarının talep üzerindeki baskısı hâlâ hissediliyor olsa da, özellikle yaz sezonunun etkisi ve düşük ÖTV diliminden yararlanan model lansmanlarının hız kazanmasıyla birlikte satış hacminde gözle görülür bir canlanma görüyoruz. Toplam otomobil ve hafif ticari araç satışları %11’in üzerinde artarak 118 bin adedin üzerine çıktı. Böylece ilk altı aylık dönemde toplam pazar 607 bin adede ulaştı. Bu yükselişte en dikkat çeken unsur, elektrikli ve hibrit araçlardaki talep artışı. Elektrikli araçların toplam otomobil satışlarındaki payı Haziran ayında %17,6’ya ulaştı. Geçen yıl aynı dönemde bu oran %8,5’ti. Ayrıca hibrit araçlar da %27 pazar payıyla güçlü seyrini sürdürüyor. Artık her dört araçtan biri hibrit, neredeyse her beş araçtan biri ise tamamen elektrikli.

Markalar özeline bakarsak, Doğuş Otomotiv, hem binek hem hafif ticari segmentte güçlü satışlar gerçekleştirdi. Haziran ayında satışlarını %34 artırarak pazardan pozitif ayrıştı. Volkswagen’in elektrikli modellerinin katkısı burada belirleyici oldu. Pazar payı Haziran’da %16,3 ile dikkat çekici seviyeye ulaştı. Ford Otosan, özellikle hafif ticari araç segmentindeki kuvvetli performansla öne çıktı. Binek araçlarda ciddi bir daralma yaşansa da, ticari segmentte %34’lük artışla toplam satış hacmini artırmayı başardı. Hafif ticaride pazar payı artarken toplam pazar payı %7,2 seviyesinde yatay kaldı. Tofaş cephesinde ise baskı devam ediyor. Şirketin toplam satışları kümülatif olarak %20 azaldı ancak PSA etkisini görmeye başladık. Binek araçlarda sert düşüşler görülürken, hafif ticaride ise toparlanma sinyalleri geldi. PSA markalarının katkısı ikinci çeyrekte daha görünür olmaya başladı ancak eskiyen model gamı ve artan rekabet baskısı TOFAŞ’ın pazar payını %9’un altına düşürdü.

Atıştırmalıklar

📉 Bugün açıklanacak haziran enflasyonu, para politikası açısından belirleyici olacak. Beklentilere paralel gelen bir veri, yıllıkta sınırlı bir geri çekilmeye işaret etse de dezenflasyon sürecinin sürdüğü mesajını verecek. Beklentiler %1,5 seviyesinde bir enflasyon gelmesi yönünde. TCMB’nin son para politikası kurulu özetinde haziran için düşüş vurgusu yapılmış, bu da temmuzda olası bir faiz indirimi için sinyal olarak algılanmıştı. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz da iki ay üst üste %2’nin altında kalınacağına dikkat çekerek, yıl sonunda %20’li seviyelerin, 2026’da ise tek hanenin hedeflendiğini açıkladı. Bugün gelecek veri, yalnızca piyasanın değil, ekonomi yönetiminin de faiz indirimi senaryosunu güçlendirebilir.

💰 Haziran ayında dış ticaret açığı hem enerji fiyatlarındaki artış hem de iç talepteki toparlanma sinyalleriyle belirgin şekilde genişledi. Aylık açık 8,2 milyar dolara çıkarken, yılın ilk yarısında toplam açık 49,4 milyar dolara ulaştı ve böylece 12 aylık kümülatif açık 89,2 milyar dolar seviyesine yükseldi. İhracat tarafında yatırım malları öne çıkarken, tüketim mallarındaki zayıflık dikkat çekiyor. Bölgesel olarak ise yalnızca AB’ye ihracatta sınırlı bir artış görüldü. Enerji ithalatındaki %12,6’lık artış dış açığı yukarı çekerken, altın ve enerji hariç çekirdek ithalatta da artış yaşanması, yapısal dış dengenin bozulduğuna işaret ediyor. Mücevherat hariç tüketim malı ithalatındaki %7’yi aşan artış ise içeride talep tarafında yeniden bir canlanma yaşandığını gösteriyor.

🛢️ Petrol fiyatları, önceki gün yaşanan sert yükselişin ardından yeniden geriledi. Brent petrol 69 dolar civarında işlem görürken, piyasalar hem ABD’nin ticaret ortaklarıyla yürüttüğü müzakerelere hem de bu hafta sonu gerçekleşecek OPEC+ toplantısına odaklanmış durumda. Toplantıda üretim kotalarında yukarı yönlü bir revizyon beklenirken, küresel talebi tehdit eden gümrük tarifeleri nedeniyle belirsizlikler devam ediyor. ABD Başkanı Trump’ın Vietnam ile de anlaşmaya vardığını açıklaması piyasalarda kısa vadeli iyimserliği desteklese de, cuma günkü tatil öncesi işlem hacimlerinin azalması fiyatlarda dalgalanmayı sınırladı. Öte yandan, ABD’de ham petrol stoklarının 3,8 milyon varil artması dikkat çekerken, Cushing’deki stokların 2014’ten bu yana mevsimsel olarak en düşük seviyeye inmesi, arzın bölgesel olarak daraldığına işaret ediyor.

📊 Mayıs ayında Avrupa işgücü piyasasında tablo genel olarak yatay seyrederken, bazı göstergelerde sınırlı bozulma dikkat çekti. AB genelinde işsizlik oranı %5,9 ile sabit kalırken, Euro Bölgesi’nde oran %6,2’den %6,3’e yükseldi. Özellikle genç işsizlik tarafında hem AB’de hem de Euro Bölgesi’nde 0,1 puanlık artışlar gözlendi. İşsizliğin en yüksek seyrettiği ülkeler ise %10,7 ile İspanya, %9 ile Finlandiya ve %8,7 ile İsveç oldu. Eurostat verilerine göre, Euro Bölgesi’nde 10,8 milyon, AB genelinde ise 13 milyondan fazla kişi işsiz konumda. 25 yaş altı işsiz sayısı da AB genelinde 2,8 milyon kişiyi aşarak, genç işgücü açısından zorlukların sürdüğünü ortaya koydu.