Gözler 17 Nisan’da

14 Nisan Pazartesi gününden herkese iyi haftalar, Fintables Bülten’e hoş geldiniz.

☑ Trump, tüketici elektroniği ürünlerine yönelik tarifelerin ertelenmesinin geçici olduğunu ve bu ürünlerin özel bir tarife rejimi kapsamında yeniden değerlendirileceğini açıkladı. Çin ise bu muafiyeti olumlu karşılarken, kararın 390 milyar dolarlık ithalatı kapsaması piyasada iyimserlik yarattı.

☑ TCMB, 17 Nisan’daki PPK toplantısında faiz kararını açıklayacak. Piyasa beklentisi faizin sabit bırakılması yönünde olsa da bazı kurumlar teknik sıkılaştırma veya sınırlı faiz artışı ihtimaline dikkat çekiyor. 20 Mart’taki ara toplantıda borç verme faizinin artırılmasıyla sinyali verilen sıkı duruşun, bu toplantıda nasıl şekilleneceği yakından izlenecek.

☑ 2024 itibarıyla yeniden uygulanan enflasyon muhasebesinde usulsüzlük tespit edilen mükellefler izaha davet edilirken, şu ana kadar toplamda 80 milyar TL’yi aşan matrah farkı ortaya çıktı. Vergi Denetim Kurulu, hatalı uygulamaların artması üzerine denetim kapsamını genişletti ve süreç devam ederken bu tutarın daha da yükselmesi bekleniyor.

☑ Trump’ın ticaret politikalarına ilişkin açıklamaları küresel belirsizliği artırırken, yatırımcıların güvenli liman arayışı altına rekor getirdi. Külçe altın haftaya 3.245 doların üzerini test ederek başladı; yükselişte dolardaki zayıflama da etkili oldu.

Okuma süresi: 4 dakika 12 saniye.

Ajanda

1️⃣ Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, şubat ayına ilişkin ödemeler dengesi istatistiklerini duyuracak.

2️⃣ Hazine ve Maliye Bakanlığı, sabit kuponlu devlet tahvili ve hazine bonosunun yeniden ihracını gerçekleştirecek.

Muafiyet

ABD Başkanı Trump, cep telefonları, bilgisayarlar ve yaygın tüketici elektroniği ürünlerine yönelik tarifelerin bir süre sonra uygulanacağını, hafta sonunda yapılan muafiyetin yalnızca prosedürel bir adım olduğunu söyledi. Cuma akşamı yapılan geçici muafiyetle birlikte, Çin’e karşı %125 ve diğer ülkelere karşı %10 oranında uygulanan gümrük tarifelerinden bazı elektronik ürünler geçici olarak muaf tutulmuştu. Ancak Trump, bu muafiyetin kısa süreli olduğunu ve elektronik sektörüne özel ayrı bir tarife planının parçası olduğunu vurguladı.

Trump ve ticaret ekibinin açıklamaları, elektronik ürünlere yönelik daha düşük oranlı ama özel bir tarife sisteminin yolda olduğunu gösteriyor. Çin Ticaret Bakanlığı, bu muafiyeti memnuniyetle karşıladığını açıklayarak ABD’yi, “karşılıklı saygıya dayalı diyalog” yoluyla anlaşmazlıkları çözmeye çağırdı. Çin tarafı, bu geçici muafiyetin daha geniş bir adımın başlangıcı olması gerektiğini belirtti. Trump’ın son muafiyet kararının kapsamı geniş. ABD’nin 2024 ithalat verilerine göre, toplamda 390 milyar dolarlık ürünü kapsıyor. Bu tutarın 101 milyar doları Çin’den gelen ürünlere ait. Karar sonrasında vadeli piyasalarda olumlu tepki görüyoruz.

TCMB

TCMB, yılın üçüncü PPK toplantısını 17 Nisan Perşembe günü saat 14.00’te gerçekleştirecek. Gözler, özellikle 20 Mart’taki sürpriz ara toplantı sonrası yeniden faiz kararına çevrildi. TCMB, yılın ilk iki toplantısında toplam 500 baz puan faiz indirimi yaparak politika faizini %47,5’ten %42,5’e çekmişti. Ancak 20 Mart’ta gerçekleşen takvim dışı toplantıyla, piyasalarda artan oynaklık karşısında borç verme faizini %46’ya çıkararak sıkılaştırma sinyali verdi. Bu adım, politika faizini değiştirmeden yalnızca gecelik borç verme kanalında kullanıldı.

Beklentiler faizin sabit bırakılması yönünde. AA Finans Anketi’nde 21 ekonomistin 19’u faizin sabit kalacağını öngörüyor. 2 ekonomist artış bekliyor. ForInvest Anketi’nde ise 22 katılımcıdan 18’i sabit, 3’ü 350 bp artış, 1’i ise 250 bp artış bekliyor. Morgan Stanley, TCMB’nin faiz artışı ya da faiz koridorunun üst bandında yeni sıkılaştırma adımları atabileceğini öngörüyor. Goldman Sachs, 350 baz puanlık artış bekliyor. Tacirler Yatırım, politika faizinde değil, faiz koridorunun alt/üst bantlarında teknik ayarlamalar yapılabileceğini, efektif faiz seviyesinin değişmeyebileceğini belirtiyor. Mayıs ayında PPK toplantısı yok. Bir sonraki Para Politikası Kurulu, 19 Haziran’da toplanacak.

Enflasyon Muhasebesi

2024 yılı itibarıyla yeniden uygulanmaya başlanan enflasyon muhasebesi, şirketlerin mali tablolarını yüksek enflasyonun etkilerinden arındırarak gerçeğe uygun şekilde sunmalarını amaçlıyor. Ancak bu uygulamaya geçilmesiyle birlikte bazı mükelleflerin süreci hatalı ya da istismara açık biçimde yürüttüğü tespit edildi. Bu kapsamda Vergi Denetim Kurulu (VDK), usulsüz uygulamaları tespit etmek amacıyla ilk denetim sürecini başlattı. VDK Risk Analiz Merkezi’nin çalışmaları doğrultusunda hatalı işlem yaptığı değerlendirilen mükellefler izaha davet edildi. İzah komisyonlarında yürütülen görüşmeler sonucunda hatalı işlem yaptığını kabul eden mükellefler yeni beyannameler verdi. Bu süreçte beyan edilen ek matrah yaklaşık 13,5 milyar liraya ulaştı.

İzahları kabul edilmeyen mükellefler ise vergi incelemesine sevk edildi. Denetimlerde çok sayıda hatalı uygulama tespit edilmesi üzerine VDK, ikinci bir denetim dalgası başlatarak daha geniş bir mükellef kitlesini kapsayacak şekilde çalışmalara devam etti. Bu ikinci aşamada yaklaşık 67 milyar liralık matrah farkı hesaplandı. Böylece toplamda tespit edilen matrah farkı 80 milyar lirayı aştı. Denetim süreci devam ederken bu rakamın daha da yükselmesi bekleniyor.

Atıştırmalıklar

🛡️ Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, küresel ekonomik politika belirsizlik endeksinin tarihi zirvelerde seyrettiğine dikkat çekerek, bu tabloyu etkileyen en önemli faktörün ticarette artan korumacılık olduğunu ifade etti. 2009’dan bu yana 11 kat artan korumacı önlemlere rağmen, Türkiye’nin bu süreçte nispeten daha güçlü bir konumda olduğunu belirtti. Şimşek, “Türkiye’nin ihracata bağımlılığı görece düşük. Ekonomimizin lokomotifi nihai tüketim harcamaları ve yatırımlar. Bu sayede ticaret savaşlarında yönümüzü daha rahat bulabiliyoruz.” dedi.

🏗️ OECD Çelik Komitesi verilerine göre, küresel çelik üretiminde aşırı kapasite sorunu alarm veriyor. 2024 yılı itibarıyla 602 milyon ton olan fazla kapasitenin, 2027’de 721 milyon tona ulaşması bekleniyor. Bu, üç yılda %20’lik bir kapasite artışı anlamına geliyor. Komite, bu fazlalığın en rekabetçi üreticiler için bile sürdürülebilirliği tehdit ettiğini ve özellikle Çinli şirketlerin yurt dışı yatırımlarıyla birlikte kapasitenin hızla şiştiğini vurguladı. 2025–2027 döneminde sadece Çin kaynaklı yeni kapasite artışının 165 milyon ton düzeyinde olacağı öngörülüyor.

🚘 Otomotiv Sanayii Derneği (OSD), 2025 yılı ilk çeyrek verilerini açıkladı. Yılın ilk üç ayında sektör üretim, iç pazar ve ihracat tarafında geçen yılın aynı dönemine göre sınırlı kayıplar yaşarken, Türkiye’nin ihracat liderliği sürdü. Toplam üretim, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 9 azalarak 344 bin 120 adet seviyesinde gerçekleşti. Otomobil üretimi yüzde 7 düşüşle 220 bin 927 adet oldu. Traktör üretimi dahil edildiğinde toplam üretim 352 bin 299 adedi buldu. Ticari araç grubunda ise üretim yüzde 11 oranında geriledi. Bu düşüş, ağır ticari araçlarda yüzde 32, hafif ticari araçlarda ise yüzde 9 olarak kaydedildi.

📈 ABD Başkanı Donald Trump’ın ticaret politikalarına ilişkin son açıklamaları, küresel piyasalarda dalgalanmayı artırırken yatırımcıların güvenli liman arayışını da tetikledi. Bu gelişmelerin etkisiyle altın fiyatları yeni bir zirveye ulaştı. Külçe altın, haftaya hızlı bir yükselişle başladı ve pazartesi günü 3.245 doların üzerine çıkarak Cuma günü kırdığı rekoru geride bıraktı. Altın, geçtiğimiz hafta %6’dan fazla değer kazanarak yatırımcıların artan belirsizlik ortamında güvenli liman tercihi olduğunu bir kez daha gösterdi. Bu yükselişte, dolardaki zayıflama da etkili oldu.