İthalat krizinde ihracat umudu

9 Nisan Çarşamba gününden herkese merhaba, Fintables Bülten’e hoş geldiniz.

☑ Reuters’a göre, ABD’nin ithalata yönelik yeni gümrük tarifeleri küresel ticaret dengelerini sarsarken, Türkiye düşük vergi oranı sayesinde bazı sektörlerde göreceli bir avantaj elde edebilir. Ancak bu kazanımların kalıcılığı, tarifelerin tetikleyebileceği küresel bir resesyon riskine bağlı olarak sınırlı kalabilir.

☑ ABD Başkanı Trump’ın Çin mallarına uyguladığı %50’lik yeni gümrük vergileriyle toplam vergi yükü %104’ü aşarken, küresel ticaret dengeleri ve piyasa beklentileri olumsuz etkileniyor. Çin misilleme sinyali verirken, Goldman Sachs’a göre ikinci tarife dalgasının Çin ekonomisi üzerindeki etkisi ilkine kıyasla daha sınırlı olacak.

☑ TCMB Başkanı Fatih Karahan, küresel ticaret ve ekonomi politikalarındaki belirsizliklerin arttığını, bunun piyasalarda oynaklığı ve tahvil faizlerinde düşüşü tetiklediğini belirtti. Enflasyonda düşüş süreci devam ederken, hizmet enflasyonunda da gerileme sinyalleri görülmeye başlandı.

☑ Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, ABD’nin yeni gümrük tarifelerine rağmen Türkiye’nin düşük enerji maliyetleri, sıkı para politikası ve ticaret yapısının sunduğu avantajlarla diğer gelişen piyasalardan olumlu yönde ayrışabileceğini söyledi. Şimşek, Türkiye’nin dış ticaretinin büyük ölçüde serbest ticaret anlaşmaları kapsamındaki ülkelerle yapılması sayesinde, ABD kaynaklı şoklara karşı daha sınırlı etki altında kaldığını vurguladı.

Okuma süresi: 4 dakika 55 saniye.

Ajanda

1️⃣ Ham Petrol Stokları (ABD)

2️⃣ Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) Toplantı Tutanakları (ABD)

Tarifelerin Gelişimi (Yahoo Finance)

%104

ABD Başkanı Donald Trump, Çin mallarına yönelik %50 oranında ilave gümrük vergisi getirme kararı aldı. Yeni vergilerin bugün yürürlüğe girmesiyle birlikte Çin’den ithal edilen ürünlerin toplam vergi yükü %104’ü aşacak. Bu hamle, yalnızca ABD-Çin ticaret ilişkilerinde tansiyonu yükseltmekle kalmayacak, aynı zamanda küresel tedarik zincirleri, yatırım akışları ve büyüme beklentileri üzerinde de baskı yaratacak. S&P 500, tarifelerin ardından dördüncü seansta da değer kaybederek %1,6 düştü. Endeks, Trump'ın Güney Kore gibi bazı ülkelerle daha düşük oranlar üzerinde müzakere edeceği yönündeki iyimserlikle erken işlemlerde %4'e kadar yükselmişti.

Çin yönetimi misilleme sinyalleri verirken, ABD tarafında da diplomatik diyalogdan çok tek taraflı adımların ön plana çıktığı görülüyor. Sürece eşlik eden döviz kuru müdahaleleri ve piyasa tepkileri, iki tarafın da ekonomik araçlarla karşılıklı pozisyonlarını sertleştirmeye devam ettiğini gösteriyor. Goldman Sachs ekonomistlerine göre, Trump’ın Çin’e yönelik bu agresif vergi artışlarının Çin ekonomisi üzerinde etkisi ilk tarifelere göre daha sınırlı. Analizlere göre, ilk %50’lik tarife dalgası Çin’in GSYH’sini yaklaşık 1,5 puan aşağı çekerken, aynı oranda ikinci bir vergi artışının etkisi 0,9 puan seviyesinde kalıyor.

Fatih Karahan

Karahan

TCMB Başkanı Fatih Karahan, İstanbul’da düzenlenen çelik sektörüne yönelik konferansta yaptığı sunumda, son dönemde küresel ticaret ve ekonomi politikalarına dair belirsizliklerin arttığını vurguladı. Kapsamlı vergi düzenlemelerinin büyüme ve enflasyon beklentileri üzerinde etkili olduğunu belirten Karahan, küresel piyasalarda oynaklığın yükseldiğini, uzun vadeli tahvil faizlerinin ise resesyon beklentileriyle gerilediğini ifade etti.

Enflasyonda düşüş sürecinin devam ettiğini söyleyen Karahan, yılın ilk çeyreğinde ana enflasyon eğiliminde geçici bir yükseliş gözlendiğini, mal enflasyonunun ardından hizmet enflasyonundaki gerilemenin de belirginleşmeye başladığını aktardı. Geçmişe endeksleme eğilimlerinin özellikle hizmet fiyatlarını yukarıda tuttuğunu belirten Karahan, buna rağmen maliyet artışlarının yavaşladığını ve enflasyon beklentilerinde düşüş eğiliminin başladığını dile getirdi.

Reuters

Reuters’ın analizine göre, ABD Başkanı Donald Trump’ın ithalata yönelik açıkladığı kapsamlı gümrük tarifeleri küresel ticaret düzenini sarsarken, Türkiye gibi bazı ülkeler bu süreçten göreceli olarak avantajlı çıkabilir. ABD, ithal edilen neredeyse tüm ürünlere %10 oranında genel bir gümrük vergisi getirirken, ülke bazlı daha yüksek oranlı ek tarifeler de devreye alındı. Ancak Türkiye, bu ek vergi listesinde yer almadı. Avrupa Birliği, Japonya ve Güney Kore gibi ABD’nin önde gelen ticaret ortakları en az %20 oranında vergilere tabi tutulurken, Türkiye, Brezilya ve Hindistan gibi bazı ülkeler yalnızca %10’luk bir vergiyle karşılaştı. Çin’in ABD’ye yönelik misilleme adımları da tarım gibi bazı sektörlerde rakip ülkeler için yeni fırsatlar yaratabilir.

Türkiye özelinde değerlendirildiğinde, bu yeni tarife düzenlemeleri mevcut rekabet koşullarını değiştirme potansiyeli taşırken, özellikle hazır giyim gibi sektörlerde ihracat artışı beklentisi öne çıkıyor. Daha önce demir-çelik gibi ürünlerde uygulanan vergiler nedeniyle kayıplar yaşayan Türkiye, artık diğer ülkelerin daha yüksek oranlarla karşılaşması sayesinde görece avantajlı bir konuma geçmiş durumda. Ticaret Bakanı Ömer Bolat da Türkiye’ye uygulanan vergileri “kötünün iyisi” olarak nitelendirirken, bu yeni dönemde Türkiye’nin mukayeseli rekabet avantajı yakalayabileceğine dikkat çekti. Ancak Reuters analizinde de belirtildiği gibi, küresel ölçekte tarifelerin tetikleyebileceği bir resesyon riski, bu olası kazanımların sürekliliğini sınırlayabilir.

Financial Times Kapak

Şimşek

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, ABD Başkanı Donald Trump’ın ithalata getirdiği yeni gümrük vergileriyle sarsılan gelişen piyasalar arasında Türkiye’nin görece daha avantajlı bir konuma gelebileceğini söyledi. Financial Times’a konuşan Şimşek, özellikle petrol fiyatlarındaki sert düşüşün Türkiye gibi enerji ithalatçısı ülkeler için cari açığın daralması ve rezervlerin yeniden inşası açısından önemli bir fırsat sunduğunu belirtti. Aynı zamanda küresel büyümedeki yavaşlama ve Türkiye’de uygulanan sıkı para politikalarının da enflasyonla mücadeleyi desteklediğini vurguladı.

Trump yönetiminin Türkiye’ye %10’luk temel bir gümrük vergisi uyguladığını anımsatan Şimşek, Türkiye’nin dış ticaretinin %80’inin Avrupa Birliği gibi serbest ticaret anlaşması bulunan ülkeler ya da Orta Doğu, Orta Asya ve Kuzey Afrika’daki “dost komşularla” yapıldığını hatırlattı. Türkiye’nin 1.3 trilyon dolarlık ekonomisinin bu nedenle ABD tarifelerine karşı görece izole olduğunu ifade etti. Şimşek, “Sis dağıldığında Türkiye’nin, diğer sorunlu gelişen piyasalardan olumlu yönde ayrışabileceğine inanıyoruz” dedi.

Atıştırmalıklar

👕 ABD’nin yeni gümrük tarifeleri sonrası Türkiye’nin hazır giyim sektöründe önemli bir rekabet avantajı yakalayabileceği belirtiliyor. Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Toygar Narbay, ABD’nin ithalata uyguladığı yeni vergi düzenlemelerinde Türkiye’nin %10 ile en düşük oranlı vergilendirilen ülkeler arasında yer almasının, sektöre 5 milyar dolarlık ek ihracat ve 145 bin kişilik yeni istihdam potansiyeli sunduğunu ifade etti. Özellikle Çin, Vietnam, Bangladeş ve Hindistan gibi Uzak Doğu ve Güney Asya ülkelerine getirilen %17 ila %49 arasındaki ek tarifelerin ardından, ABD’nin yıllık 57 milyar dolarlık hazır giyim ithalatının yön değiştirmesi bekleniyor.

💶 Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yayımladığı Mart ayı reel getiri verilerine göre, euro, yatırımcısına en yüksek reel kazancı sağlayan finansal araç oldu. Aylık bazda yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) ile indirgendiğinde euro %4,42, tüketici fiyat endeksi (TÜFE) ile indirgendiğinde ise %3,83 reel getiri sağladı. Euroyu, külçe altın, BIST 100 endeksi, mevduat faizi ve dolar izlerken, devlet iç borçlanma senetleri (DİBS) her iki endeksle de hesaplandığında yatırımcısına zarar ettiren tek araç oldu. Özellikle Yİ-ÜFE bazlı hesaplamada külçe altın %2,90, BIST 100 %1,66, mevduat faizi %1,27 ve dolar %0,64 reel getiri sağladı.

📦 İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından açıklanan Türkiye İmalat Sektörü İhracat İklimi Endeksi, Mart 2025’te 51,1’den 51,5’e yükselerek ihracat pazarlarında ılımlı bir talep artışına işaret etti. Böylece ihracat iklimindeki güçlenme eğilimi art arda 15. ayına ulaştı. Endekste 50 eşik değerinin üzerinde kalan her okuma, ihracat pazarlarındaki talep koşullarının iyileştiğini gösteriyor. Mart ayında özellikle Orta Doğu bölgesi Türk ihracatçılar açısından olumlu bir görünüm sundu. Suudi Arabistan ve BAE’de üretim en hızlı artış gösteren ekonomiler olurken, Kuveyt’te de ekonomik aktivite güçlendi. Buna karşın Mısır, Katar ve Lübnan gibi pazarlarda zayıflık işaretleri sürdü.

🤝 İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, X sosyal medya platformu üzerinden yaptığı açıklamada, İran ve ABD’nin cumartesi günü Umman’da dolaylı ve üst düzey bir görüşme gerçekleştireceğini duyurdu. Bu temasların hem bir “fırsat” hem de bir “test” olduğunu belirten Erakçi, kararın artık ABD’nin elinde olduğunu ifade etti. Söz konusu görüşmeler, ABD Başkanı Donald Trump’ın geçen ay İran lideri Ayetullah Ali Hamaney’e gönderdiği, doğrudan nükleer müzakereler çağrısını içeren ancak aynı zamanda tehdit mesajları da barındıran mektubun ardından gündeme gelmişti. İran, bu mektuba Umman üzerinden yanıt vererek doğrudan değil, yalnızca dolaylı görüşmelere açık olduklarını belirtmişti.