Kötünün iyisi

10 Nisan Perşembe gününden herkese merhaba, Fintables Bülten’e hoş geldiniz.

☑ Trump, piyasalardaki sert düşüşlerin ardından 60 ülke ve AB’ye yönelik yeni gümrük tarifelerini, yürürlüğe girdikten sadece 13 saat sonra 90 gün süreyle askıya aldı. Çin bu ertelemeden muaf tutulurken, Çin ürünlerine uygulanan vergi oranı %104’ten %125’e çıkarıldı.

☑ Trump yönetimi, 90 günlük tarife ertelemesini ticaret ortaklarına müzakere fırsatı olarak sunarken, hedef dış ticaret açığını azaltmak ve ticaret engellerini kaldırmak. Bu geri adımın ardından piyasalarda sert bir toparlanma yaşanırken, resesyon beklentileri bazı kurumlar tarafından geri çekildi.

☑ Çin, ABD’nin artan tarifelerine karşılık olarak 10 Nisan itibarıyla ABD mallarına uygulanan vergileri %84’e çıkarırken, bazı Amerikan şirketlerini güvenilmez kuruluş listelerine ekledi. Aynı zamanda, Çin Merkez Bankası büyük kamu bankalarına dolar alımlarını sınırlama talimatı vererek yuanın değer kaybını kontrol altına almaya yönelik müdahalelerde bulundu.

☑ Enerji Bakanı Alparslan Bayraktar, elektrik faturalarında devlet desteğinin sürdüğünü ve mevcut fiyatların maliyetin altında olduğunu belirterek, şu an için yeni bir zam planı olmadığını açıkladı. Bayraktar, sübvansiyon oranının %60’tan %50’ye düşürüldüğünü ancak desteklerin devam edeceğini vurguladı.

Okuma süresi: 4 dakika 3 saniye.

Ajanda

1️⃣ Sanayi Üretim Endeksi (TÜİK)

2️⃣ İnşaat Maliyet Endeksi (TÜİK)

3️⃣ Haftalık Bankacılık Verileri (BDDK)

4️⃣ Haftalık Para ve Banka İstatistikleri (TCMB)

Kararın ardından S&P hareketi (Bloomberg News)

Geri adım

Başkan Donald Trump, haftalardır kamuoyunda tartışma yaratan yeni gümrük tarifelerini uygulamaya koymuştu. Ancak 9 Nisan’da, küresel piyasalarda yaşanan sert değer kayıplarının ardından, yürürlüğe giren tarifelerin büyük bölümü askıya alındı. Kararın, finansal piyasalardaki dalgalanma ve artan resesyon endişelerinin ardından alındığı bildirildi. Trump, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, ABD’nin başlıca ticaret ortaklarına uyguladığı “karşılıklı tarifeleri” 90 gün süreyle durdurduğunu duyurdu. Bu karar, tarifelerin yürürlüğe girmesinden sadece 13 saat sonra geldi.

Durdurulan tarifeler, yaklaşık 60 ülke ve Avrupa Birliği’nden yapılan ithalata yönelikti. Bu ülkeler için tarifeler, her birinin ABD ile olan ticaret fazlası dikkate alınarak özel olarak belirlenmişti. Askıya alma kararıyla birlikte, bu ülkelerden yapılan ithalata geçici olarak 5 Nisan’da yürürlüğe giren %10’luk sabit vergi uygulanacak. Öte yandan, Çin’e yönelik tarifeler bu kapsam dışında bırakıldı. Çin menşeli ürünlere uygulanan vergi oranı %104’ten %125’e yükseltildi. Kararın, Pekin yönetiminin Amerikan ürünlerine %84 oranında misilleme açıklamasının ardından alındığı belirtiliyor.

İlk tarife oranları

90 gün

90 günlük askıya alma süresi, ABD’nin ticaret ortaklarına müzakere için tanıdığı bir fırsat olarak değerlendiriliyor. Washington yönetimi, bu ülkelerden tarifelerini düşürmelerini, ticaret önündeki engelleri azaltmalarını ve fikri mülkiyet haklarına daha fazla koruma getirmelerini talep ediyor. Hedef, ABD’nin dış ticaret açığını azaltmak. Süre sonunda bir uzlaşı sağlanamaması durumunda tarifelerin yeniden yürürlüğe girme ihtimali bulunuyor. Ancak Trump yönetimi, daha önce Meksika ve Kanada için benzer kararları birden fazla kez ertelemişti.

Trump’ın tarife kararlarını askıya aldığını duyurmasının ardından finansal piyasalarda güçlü bir toparlanma yaşandı. S&P 500 endeksi %9,5 yükselerek 2008’den bu yana en yüksek tek günlük artışını kaydetti. Aynı şekilde, son günlerde ekonomik yavaşlama endişeleriyle gerileyen petrol fiyatlarında da yukarı yönlü hareket izlendi. Tarife kararlarının açıklanmasıyla birlikte tüketici güveninde bozulma yaşanmış, bazı finans kuruluşları 2025 yılı içinde resesyon olasılığını artırmıştı. Ancak Trump’ın geri adımı sonrasında Goldman Sachs gibi bazı kurumlar bu tahminlerini geri çekti.

Onshore (Lokal) Yuan hareketi (Bloomberg News)

Çin

ABD’nin Çin menşeli ürünlere uyguladığı tarifeleri kademeli şekilde artırmasının ardından, Çin yönetimi 10 Nisan itibarıyla ABD’den ithal edilen mallara uygulanacak ek vergileri yüzde 84’e çıkardığını açıkladı. Karar, Çin Maliye Bakanlığı tarafından kamuoyuna duyuruldu. Çin Başbakanı Li Çiang, mevcut durumun gerekliliklerine göre yeni politikaların hızla uygulanacağını belirterek, “İç talebi genişletmek uzun vadeli bir strateji olacak” ifadesini kullandı. Çin Ticaret Bakanlığı ise eş zamanlı olarak, 6 Amerikan kuruluşunu “güvenilmez kuruluşlar listesine”, 12 kuruluşu da ihracat kontrol listesine dahil etti. Çin Maliye Bakanlığı, ABD’nin art arda gerçekleştirdiği tarife artışlarını, “kurallara dayalı çok taraflı ticaret sistemine zarar veren hata üstüne hata” şeklinde nitelendirdi.

Bu arada Reuters’ın doğrudan bilgi sahibi kaynaklara dayandırdığı haberine göre, Çin Merkez Bankası (PBOC), büyük kamu bankalarına ABD doları alımlarını azaltmaları yönünde uyarıda bulundu. PBOC, bu hafta bankalara gönderdiği kılavuzda, özel hesaplar için dolar alımlarının durdurulmasını ve müşteri işlemlerinde kontrol mekanizmalarının sıkılaştırılmasını talep etti. Yuan, dün dolar karşısında 2008 küresel krizinden bu yana en düşük seviyelere geriledi; ancak sonrasında Çinli liderlerin yeni ekonomik teşvikler için toplanacağı haberleriyle sınırlı bir toparlanma gösterdi. Çin Merkez Bankası (PBOC), son altı işlem gününde üst üste yuanın referans kurunu aşağı çekti. Bu da piyasalarda Çin’in yuanı kontrollü şekilde zayıflatarak ihracatı desteklemeye çalıştığı şeklinde yorumlandı.

Atıştırmalıklar

⚡ Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, TBMM’de gazetecilerin sorularını yanıtladı. Elektrik fiyatlarına ilişkin yapılan eleştiriler üzerine konuşan Bayraktar, devletin elektrik faturalarındaki desteğinin sürdüğünü ve mevcut fiyatların halen maliyetlerin altında olduğunu ifade etti. Bayraktar, fiyat artışından önce elektrik faturalarının yaklaşık %60’ının devlet tarafından sübvanse edildiğini, son düzenlemenin ardından bu oranın %50 civarında sürdüğünü belirtti. Yeni bir zam olup olmayacağına ilişkin soruyu da yanıtlayan Bayraktar, “Öyle bir planımız yok. Destek bütçesinden bunu karşılamaya bundan sonra da devam edeceğiz” ifadelerini kullandı.

📦 Ticaret Bakanı Ömer Bolat, ABD’nin uygulamaya koyduğu yüzde 10’luk ek gümrük vergisinin Türkiye açısından olumsuz bir gelişme olduğunu ifade etti. Ancak Bolat, bazı rakip ülkelere çok daha yüksek oranlar uygulanmasının Türkiye’ye göreceli bir avantaj sağladığını ve bu durumun ABD pazarında yeni fırsatların önünü açabileceğini belirtti. İstanbul’da düzenlenen basın toplantısında konuşan Bolat, ABD’nin kararının ardından Türk ihracatçılar için yeni stratejiler geliştirildiğini ve kamu-özel sektör iş birliğiyle sürecin aktif biçimde yönetildiğini vurguladı. Bakan Bolat, Türkiye’nin dışa açık büyüme modeline dayalı bir ekonomik mimari inşa ettiğini ve bu kapsamda ABD ile karşılıklı ticaret hacmini artırmaya yönelik çok yönlü politikaların devreye alındığını söyledi.

📱 Apple’ın iPhone montajı ve AirPods üretimi gibi kritik işlerini üstlenen Çinli tedarikçi Luxshare, ABD’nin uyguladığı yeni gümrük tarifelerine karşı üretimin bir kısmını Çin dışına, hatta ABD’ye taşıma olasılığını değerlendirdiklerini açıkladı. Şirketin Yönetim Kurulu Başkanı Wang Laichun, Reuters’a yaptığı açıklamada, tarifelerin şirketin gelir ve kârlılığı üzerinde sınırlı etkisi olacağını belirtti; ancak yurt dışı yatırımların artırılması ve Çin’deki bazı planların askıya alınması gerektiğine dikkat çekti. Wang, ABD’ye yapılan nihai ürün ihracatının düşük seviyede olduğunu vurgulasa da, müşteri talepleri doğrultusunda, özellikle otomasyon seviyesi yüksek ürünlerde yerelleştirme olasılığını dışlamadıklarını belirtti.