Risk iştahı geri döndü
25 Haziran Çarşamba gününden herkese günaydın, Fintables Bülten’e hoş geldiniz.
☑ Ateşkes sonrası artan küresel risk iştahı ve faiz indirimi beklentileriyle birlikte Borsa İstanbul güçlü bir yükseliş kaydederken, özellikle bankacılık ve ulaştırma hisseleri ön plana çıktı.
☑ Haziran verileri, reel kesimde temkinli duruşun sürdüğünü, güven endeksinin eşik değerin altına indiğini ve kapasite kullanımının gerilediğini göstererek sanayide zayıf talep ve sıkı para politikasının üretim ve yatırım kararlarını baskılamaya devam ettiğine işaret ediyor.
☑ ABD’nin İran’daki nükleer tesislere düzenlediği saldırılar ilk bulgulara göre yer üstünde ağır hasar yaratsa da, yer altındaki kritik altyapının büyük ölçüde korunduğu anlaşılıyor.
☑ Erdoğan ve Trump, Lahey’deki görüşmelerinde enerji ve savunma iş birliğinin 100 milyar dolarlık ticaret hedefi için önemini vurgularken, İsrail-İran ateşkesi, Gazze ve Ukrayna’da barış ile NATO’nun caydırıcılığı konularında ortak mesaj verdiler.
Okuma süresi: 3 dakika 53 saniye.
Ajanda
1️⃣ Cumhurbaşkanı Erdoğan, devlet ve hükümet başkanlarının katılımıyla düzenlenen NATO Zirvesi'ne iştirak edecek, ikili temaslarda bulunacak.
2️⃣ İran ve İsrail arasında varılan ateşkesin ardından yaşanan gelişmeler takip ediliyor.
3️⃣ ABD’de mayıs ayı yeni konut satışları ve konut kredisi başvuruları verileri açıklanacak.
Borsa İstanbul
Ateşkes açıklamasıyla birlikte gelen küresel risk iştahı, Borsa İstanbul’u yukarı taşıyan başlıca unsur oldu. Trump’ın “ateşkes devam edecek” mesajı sonrası hisse senetlerine yönelim belirginleşti. BIST 100, dün %3’ü aşan primle günü 9.448,90 seviyesinde kapattı. 12 Haziran’dan bu yana en yüksek seviye görülmüş oldu. Yükselişi bankacılık hisseleri sırtlıyor. Faiz indirimi beklentilerinin yeniden masaya gelmesi, bankalar için destekleyici zemin oluşturuyor. Bankacılık endeksi %4,28 yükselirken, ulaştırma tarafında %7,89 gibi dikkat çekici bir performans var.
Tahvil faizinde de gerileme dikkat çekiyor. Türkiye’nin 10 yıllık faizi %32,88’e düşerek 22 Mayıs’tan bu yana en düşük seviyeye geldi. Bu da hisse piyasalarındaki iyimserliği destekleyen bir diğer unsur. Küresel cephede Fed Başkanı Powell’ın açıklamaları önemliydi. Tarifeler kaynaklı fiyat baskısının kalıcı enflasyona dönüşmemesi için temkinli olduklarını söyledi. Bu da faiz indirimi konusunda aceleci olunmayacağına işaret ediyor. Ancak piyasalar bir yandan da temmuzda gelebilecek bir indirimi fiyatlıyor. Hem küreselde hem içeride olumlu haber akışı dikkat çekiyor.
Reel Sektör
Haziran ayı verileri reel kesimdeki temkinli görünümün sürdüğüne işaret ediyor. Güven endeksi 100’ün altına inerek kötümser tarafa geçti, kapasite kullanım oranı da gerileme kaydetti. Sıkı para politikası ve zayıf talep, hem yatırım kararlarını hem üretim eğilimlerini baskılamaya devam ediyor. Mevsimsellikten arındırılmış reel kesim güven endeksi haziranda 98,4’e gerileyerek eşik değer olan 100’ün altına indi. Güven kaybı sınırlı görünse de kompozisyonuna baktığımızda tablo çok daha netleşiyor. Son üç ayda siparişlerin zayıfladığı, genel gidişatın kötüleştiği ve istihdam beklentilerinin bozulduğu bir tablo karşımızda. Buna karşın ihracat siparişi ve üretim tarafındaki beklentiler hâlâ sınırlı da olsa destek veriyor. Aynı şekilde, sabit sermaye yatırım harcamalarına dair beklentilerin artması, reel kesimin uzun vadeli beklentilerin bir miktar iyileştiğini gösteriyor.
Fiyatlama tarafında ise baskı belirgin. Hem son üç ayda hem de gelecek üç aya dair birim maliyetlerdeki artış beklentisi zayıflarken, satış fiyatlarına dair beklentilerde de bozulma var. Bu, sanayi kesiminin maliyetleri yansıtmakta zorlandığını ve kâr marjlarının daralabileceğini düşündürüyor. ÜFE beklentisinin %37,2’ye gerilemesi de bu eğilimle uyumlu. Kapasite kullanım oranı tarafında da aşağı yönlü seyir sürüyor. Mevsim etkisinden arındırılmış oran %74,4 ile son dönemin en düşük seviyelerinden biri. Bu oran, sanayide üretim iştahının sınırlı kaldığını teyit ediyor. Sektör bazlı bakıldığında ise faiz artışlarının özellikle tekstil, kimya, ana metal gibi sanayi kollarında üretimi baskıladığı, buna karşın gıda, içecek ve tütün gibi nispeten dirençli grupların öne çıktığı görülüyor.
Atıştırmalıklar
🧨 ABD’nin İran’daki nükleer tesislere düzenlediği hava saldırılarının ardından ortaya çıkan ilk istihbarat değerlendirmeleri, operasyonun sanıldığı kadar yıkıcı olmadığını gösteriyor. Pentagon’un raporuna göre yer üstü yapılar ağır hasar alırken, uranyum zenginleştirmede kullanılan yer altı santrifüjler büyük ölçüde korundu. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı da kritik uranyum stoklarının yerinin şu an bilinmediğini ve acil denetim çağrısında bulundu. Trump saldırıların “tam isabet” olduğunu savunsa da, etkisi yalnızca birkaç ay sürebilecek geçici bir geri adım niteliğinde olabilir. Öte yandan bölgede ateşkes sürerken, hem ABD hem İsrail’in asıl hedefi olan İran’ın nükleer silah kapasitesinin ne ölçüde sekteye uğratıldığı belirsiz.
🤝 Cumhurbaşkanı Erdoğan ile ABD Başkanı Trump, Lahey’deki NATO Zirvesi kapsamında Kraliyet Sarayı’nda bir araya geldi. Görüşme, liderlerin akşam yemeği sonrası gerçekleşti ve basına kapalı yürütüldü. Erdoğan, enerji ve savunma sanayii başta olmak üzere Türkiye ile ABD arasında önemli iş birliği fırsatları bulunduğunu vurgularken, 100 milyar dolarlık ticaret hacmi hedefine ulaşılmasının bu alanlardaki ilerlemeye bağlı olduğunu belirtti. Ayrıca Trump’ın girişimiyle sağlanan İsrail-İran ateşkesini memnuniyetle karşıladığını ifade etti ve Gazze ile Ukrayna’da barış için yakın temasın önemini vurguladı. İki lider, NATO’nun caydırıcılığını güçlendirmek adına birlikte hareket etmenin gerekliliğine dikkat çekti.
🎖️ Trump, Lahey’deki NATO zirvesine damgasını vurdu. Zirvenin ana amacı, ABD’nin ittifaka bağlılığını yeniden teyit etmesini sağlamak ve özellikle kolektif savunmayı garanti altına alan 5. Madde’ye açık bir destek almaktı. Ancak Trump, zirve öncesi yaptığı açıklamada 5. Madde’nin “yoruma açık” olduğunu söyleyerek bu beklentiyi boşa çıkardı. NATO Genel Sekreteri Mark Rutte’nin liderliğinde, Avrupa ülkeleri Trump’ı yatıştırmak amacıyla savunma harcamalarını artırma sözleri verdi ve zirve boyunca Trump’a yönelik övgüler öne çıktı. Rutte, Trump’ın baskısıyla NATO’nun son on yılda 1 trilyon dolarlık ek savunma harcaması yaptığını vurguladı ve liderleri savunma bütçelerini GSYH’nin %5’ine çıkarma çağrısında bulundu.
📉 Fed Başkanı Powell, Kongre sunumunda faiz indirimi için henüz net bir sinyal vermedi. Ekonomi güçlü seyrettiği sürece beklemede kalacaklarını belirten Powell, enflasyonun beklenenden düşük gelmesi ya da iş gücü piyasasında zayıflama görülmesi hâlinde indirimin öne çekilebileceğini söyledi. Ancak enflasyonun yüksek kalması durumunda daha geç adım atılabileceğini vurguladı. Özellikle Trump’ın yeni tarifelerinin fiyatlar üzerindeki etkisinin yaz aylarında görüleceğini belirten Powell, bu etkinin büyüklüğünün henüz belirsiz olduğunu ve veriler ışığında hareket edeceklerini ifade etti. Komite üyelerinin çoğunluğu bu yıl içinde faiz indiriminin uygun olacağını düşünse de, kararların ekonominin seyrine bağlı olarak şekilleneceğini ve bu seyrin halen belirsizlik barındırdığını söyledi.