Riskler tırmanıyor

13 Haziran Cuma gününden herkese günaydın, Fintables Bülten’e hoş geldiniz.

☑ İsrail’in İran’ın nükleer altyapısına yönelik gerçekleştirdiği hava saldırısı, bölgesel tansiyonu tırmandırırken ABD-İran müzakere sürecini de belirsizliğe sürüklüyor.

☑ İsrail’in İran’a yönelik saldırısının ardından petrol fiyatlarında sert yükseliş yaşanırken, Hürmüz Boğazı riskleri ve müzakere sürecindeki belirsizlik küresel enflasyon ve arz güvenliği endişelerini yeniden gündeme taşıdı.

☑ Sanayi Üretim Endeksi’nde aylık bazda yaşanan daralma, sanayide ivme kaybının sürdüğüne ve toparlanmanın henüz netleşmediğine işaret ediyor.

☑ ABD’nin 30 yıllık tahvil ihracı güçlü talep görerek piyasada kısa vadeli bir rahatlama yaratsa da, enflasyon riski ve artan borçlanma ihtiyacı uzun vadeli faizler üzerindeki baskının süreceğine işaret ediyor.

Okuma süresi: 4 dakika 24 saniye.

Ajanda

1️⃣ Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, haftalık para ve banka istatistiklerini duyuracak.

2️⃣ Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, haftalık bankacılık sektörü verilerini açıklayacak.

3️⃣ İsrail-İran arasında başlayan savaş ve gelişmeler takip ediliyor.

Fotoğraf: Reuters

Savaş

İsrail, İran’ın nükleer programını gerekçe göstererek 13 Haziran sabahı Tahran, Natanz ve diğer bazı kentlerdeki hedeflere hava saldırısı düzenledi. Patlamalar yerel saatle 03:30’da duyulurken, İsrail Başbakanı Netanyahu operasyonun İran’ın nükleer zenginleştirme altyapısını, balistik füze sistemlerini, nükleer bilim insanlarını ve üst düzey askerî liderlerini hedef aldıklarını açıkladı. İran devlet televizyonu, Devrim Muhafızları Komutanı Hüseyin Selami ve Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri’nin saldırılarda öldüğünü duyurdu.Saldırılar, ABD Başkanı Trump’ın açık uyarılarına rağmen yaşandı. Trump, saldırıdan sadece saatler önce diplomatik çözümden yana olduğunu açıklamış, “İsrail’in müdahalesi süreci baltalayabilir” demişti.

ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio da operasyona dair “ABD’nin hiçbir rolü yok” açıklamasında bulundu ve İran’ı Amerikan varlıklarına saldırmaktan kaçınması konusunda uyardı. Buna rağmen İran’dan gelen ilk açıklamalarda, İsrail’in “çok ağır bir bedel ödeyeceği” ve ABD hedeflerinin de misilleme listesinde olabileceği belirtildi. İsrail, saldırının ardından hava sahasını süresiz kapatırken, İran da Tahran Havalimanı’nda uçuşları durdurdu. Saldırı, İran’ın birkaç gün önce yeni bir uranyum zenginleştirme tesisini devreye alacağını duyurmasının ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın İran’ı yükümlülüklerini ihlal etmekle suçlamasının hemen ardından geldi. Pazar günü Umman’da yapılması planlanan ABD-İran nükleer müzakereleri ise bu ortamda belirsizliğe girdi. Umman hükümeti İsrail’i bölgesel güvenliği baltalamakla suçlayan ilk Körfez ülkesi oldu.

Petrol

Operasyonun hemen ardından petrol fiyatları %10’un üzerinde sıçrayarak Brent’te 75,80 dolara ulaştı. ABD borsalarında ise vadeli kontratlar %1,5’e yakın gerilerken, yatırımcılar güvenli limanlara yöneldi. Altın ve uzun vadeli Hazine tahvillerine talep artarken, piyasa oynaklığı yükseldi. Artan enerji maliyetlerinin küresel enflasyon baskılarını yeniden tetikleyebileceği uyarıları yapılırken, Trump’ın kendi döneminde eleştirdiği fiyat artışlarıyla şimdi yeniden yüzleşme riski doğdu. JPMorgan, gerilimin tırmanması hâlinde Brent’in 130 dolara kadar çıkabileceği uyarısında bulundu. Özellikle 2025–2026 vadeleri arasındaki fiyat farkının 50 centten 2 doların üzerine çıkması, jeopolitik riskin fiyatlamalara kalıcı biçimde girdiğini gösteriyor.

İran’dan gelen ilk bilgilerde Tebriz rafinerisi yakınlarında dumanlar görüldüğü belirtildi, ancak rafineri ve depolama tesislerinde ciddi bir hasar olmadığı aktarıldı. Fiyatlardaki bu yükseliş küresel enflasyon baskısını yeniden gündeme taşıyor. Suudi Arabistan, İsrail’e saldırıları derhal durdurma çağrısı yaptı. OPEC+ üyelerinin yedek kapasitesi teorik olarak yüksek olsa da, İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatma tehdidi, arz güvenliği açısından ciddi bir tehdit oluşturuyor. Zira dünya petrol ticaretinin yaklaşık %25’i bu dar geçitten yapılıyor. ABD ile İran arasında pazar günü Umman’da yapılması planlanan nükleer görüşmelerin akıbeti belirsiz. Petrol fiyatlarının seyrinde bu görüşme önemli olacak.

SÜE

Nisan ayında sanayi üretim endeksinde manşette yıllık bazda %3,3 artış görülse de, aylık bazda %3,1’lik daralma dikkat çekici. Buradaki ayrışmanın temelinde baz etkisi yatıyor. 2024’te imalat sanayinin ciddi daralma gösterdiği ayların ardından yıllık artış oranları doğal olarak güçlü kalıyor. Ancak aynı zamanda 2025’in ilk çeyreği ve özellikle nisan verisi, sanayide ivme kaybının devam ettiğini gösteriyor. Aylık bazda üretim, imalat sanayi özelinde %3,4 daralırken; sermaye malı üretiminde %9,6, dayanıksız tüketim mallarında %3,0, dayanıklı tüketim mallarında %0,4 düşüş görüldü. Tek pozitif ayrışan kalem enerji üretimi oldu. Alt kırılımda ise özellikle bilgisayar, elektronik ve optik ürünlerde %19,4’lük sert daralma dikkat çekiyor. Yüksek teknolojili üretimdeki %32,2’lik düşüş ise geçen ay savunma sanayinden gelen sipariş etkisinin bu ay ortadan kalkmasıyla oluştu.

İmalat sanayi alt faaliyet kollarının 24’ünden 15’inde üretim daralması yaşandı. Bu da bize daralmanın genele yayıldığını gösteriyor. Özellikle bilgisayar ve optik ürünler, metal eşya ve diğer makine teçhizatta hem aylık hem yıllık bazda zayıf seyir dikkat çekici. Mayıs ayına ilişkin öncü göstergeler ise karışık. PMI verisi 50 eşik değerinin altında kalmaya devam ederken, kapasite kullanım oranı yukarı yönlü. İhracat iklim endeksi de eşik değer üzerinde kalsa da sınırlı bir yükseliş gösterdi. Yani sanayi üretimi tarafında toparlanma sinyali netleşmiş değil. Yılın ikinci yarısı için izlenecek temel dinamikler ihracat talebinin gücü, iç talepteki seyir ve kredi koşulları olacak.

Atıştırmalıklar

🏗️ Nisan ayında inşaat maliyet endeksinde yukarı yönlü bir seyir izlenmesine rağmen, artış oranlarının hâlâ TÜFE’nin altında kalması dikkat çekiyor. Endeks genelinde aylık bazda %1,67, yıllık bazda ise %22,69’luk artış gerçekleşti. Alt kırılımlara baktığımızda, malzeme maliyetlerinin aylık bazda %2,01 ile daha yüksek seyrettiği, işçilik maliyetlerinin ise %1,07 arttığı görülüyor. Yıllık bazda ise işçilikteki artış %31,82 ile malzemenin (%18,00) oldukça üzerinde kaldı. Enflasyonun altında yükselen maliyetler, önümüzdeki dönemde konut stoğu artışı için uygun zemini hazırlıyor.

📊 ForInvest Haber’in anketine katılan 27 ekonomist, Para Politikası Kurulu’nun 19 Haziran’daki toplantısında politika faizinin yüzde 46 seviyesinde sabit bırakılmasını bekliyor. 27 ekonomistin 23’ü faizin sabit kalacağını öngörürken, 4 ekonomist ise farklı oranlarda indirim bekliyor. 2025 sonu için medyan faiz tahmini yüzde 35,00 olurken, bu oran bir önceki ankette yüzde 33,50 seviyesindeydi. 2026 sonunda ise gösterge faizin yüzde 27,50’ye düşmesi bekleniyor. Anket katılımcıları yılın geri kalanında toplam 4 faiz indirimi bekliyor. 2025 sonu enflasyon tahmini yüzde 30,60’a yükselirken, 2026 sonu beklentisi yüzde 26,50 oldu.

💵 ABD Hazinesi’nin 30 yıl vadeli tahvil ihracı, beklenenden güçlü talep görerek piyasada kısa vadeli bir rahatlama sağladı. %4,844 getiriyle sonuçlanan 22 milyar dolarlık ihale, piyasa faizinin altında kalırken, yatırımcıların uzun vadeli borçlanma kağıtlarına yönelik iştahının sürdüğüne işaret etti. Son haftalarda artan bütçe açıkları, gümrük tarifeleri ve Trump’ın mali politikaları nedeniyle oluşan “alıcı grevi” endişeleri bu ihaleyle şimdilik dağılmış olsa da, analistler uzun vadeli faizler üzerindeki yukarı yönlü baskının sürdüğüne dikkat çekiyor. Özellikle enflasyonun yeniden yükselme riski ve Hazine’nin artan borçlanma ihtiyacı, faiz eğrisinde kalıcı bir dikleşme olasılığını gündemde tutuyor.

Şirketlerden Haberler

Pegasus, Mayıs 2025’te toplam yolcu sayısını yıllık bazda %15 artırarak 3,62 milyona yükseltti. Doluluk oranı %87,5’ten %85,9’a geriledi. İç hat yolcu sayısı %10, dış hat yolcu sayısı ise %17 artarken, her iki segmentte de doluluk oranlarında hafif düşüş görüldü. Özellikle dış hatlarda kapasite artışı doluluk oranını 2,2 puan aşağı çekti.

Kafein Yazılım, Amazon Web Servisleri (AWS) ürün ve hizmetlerinin son kullanıcılara tanıtımı, pazarlanması, satışı ve teknik kurulumu gibi hizmetleri kapsayan faaliyetler için Redington Turkey Teknoloji ile iş birliği anlaşması imzaladı.