Tarife şoku sürüyor

7 Nisan Pazartesi gününden herkese iyi haftalar, Fintables Bülten’e hoş geldiniz.

☑ MSCI Asya-Pasifik Endeksi, Trump’ın tarifeleri sonrası 2008’den bu yana en sert düşüşünü kaydederken, özellikle Çin ve Tayvan hisseleri öne çıkan kayıplar arasında yer aldı.

☑ Fed Başkanı Powell, Trump’ın yeni tarifelerinin daha yüksek enflasyon ve daha düşük büyüme riskini beraberinde getirdiğini söyledi. Para politikasında şu an için değişiklik yapmanın erken olduğunu vurgulayan Powell, belirsizlikler netleşene kadar gelişmeleri izlemenin en doğru yaklaşım olduğunu ifade etti.

☑ TCMB’nin Fiyat Gelişmeleri Raporu’nda gıda fiyatlarına dikkat çekiliyor. Özellikle taze meyve, sebze ve et fiyatlarında artış yaşandığına vurgu yapıldı. Hizmet ve temel mallarda ise sınırlı artışlar görüldü.

☑ Trump’ın tarifeleri, ABD’deki yüksek riskli (junk) tahvil piyasasında 2020’den bu yana en sert satışları tetikledi ve yatırımcıların resesyon endişelerini artırdı. Özellikle düşük kredi notlu şirketlerin borçlarını çevirmekte zorlanacağı beklentisi, risk primi farklarını sert şekilde yukarı taşıdı.

Okuma süresi: 4 dakika 34 saniye.

Ajanda

1️⃣ Ticaret Bakanı Ömer Bolat, resmi temaslarda bulunmak üzere bugün Birleşik Arap Emirlikleri’ni ziyaret edecek. Ziyaretin odağında Türkiye ile BAE arasında imzalanan Kapsamlı Ekonomik Ortaklık Anlaşması bulunuyor.

2️⃣ Hazine ve Maliye Bakanlığı, 2 yıl vadeli sabit kuponlu tahvil ihalesi gerçekleştirecek.

Mart ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu (TCMB)

Fiyat Gelişmeleri Raporu

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), mart ayına ilişkin fiyat gelişmeleri raporunu yayımladı. Mart ayında özellikle gıda grubunun öne çıktığı ifade edildi. Aylık fiyat artışının, işlenmemiş gıda alt grubundaki yükselişle hızlandığı ve bu gelişmede taze meyve-sebzenin yanı sıra Ramazan ayının etkisiyle et fiyatlarında görülen artışın belirleyici olduğu vurgulandı. Enerji grubunda ise, küresel petrol fiyatlarındaki düşüşle birlikte akaryakıt fiyatlarında gerileme yaşansa da, bu düşüş şebeke suyu tarifelerindeki artışla büyük oranda dengelendi. Bu nedenle enerji fiyatlarında genel olarak yatay bir seyir izlendi.

Temel mal grubunda giyim ve ayakkabı fiyatlarının, sezon indirimlerinin devam etmesiyle gerilediği, dayanıklı tüketim mallarında fiyat artışlarının ılımlı kaldığı, diğer temel mallarda ise bir miktar güçlenme gözlendiği ifade edildi. Hizmetler grubunda ise alt gruplar genelinde aylık enflasyonun yavaşladığı, ulaştırma hizmetlerinde fiyatların gerilediği kaydedildi. TCMB, tüm göstergeler birlikte değerlendirildiğinde mart ayında enflasyonun ana eğiliminde bir yavaşlama gözlendiğini vurguladı.

MSCI Asya Pasifik Endeksi Tarihsel Hareketler (Bloomberg)

Asya-Pasifik

Hafta sonu ve bu sabah yaşanan gelişmelerle birlikte Asya-Pasifik piyasalarında sert satışlar yaşanıyor. MSCI Asya-Pasifik Endeksi, 2008 Finansal Krizi’nden bu yana en sert düşüşünü kaydederken, satış dalgasının başını çeken Çin hisseleri oldu. Geçtiğimiz hafta açıkladığı sert gümrük tarifelerini savunmaya devam eden Trump, geri adım atmayacağı mesajını net şekilde verdi. Tayvan’ın teknoloji ağırlıklı borsası %9,8’e kadar düştü. Tayvan’daki satış, ülke tarihindeki en sert günlük kayıp olarak kayıtlara geçti ve endeksi ayı piyasasına çok yaklaştırdı. Japonya ve Güney Kore borsalarında da kayıplar %4’ü aşarken, Hindistan’ın ana endeksi %5,1 gerileyerek Haziran başından bu yana en sert düşüşünü yaşadı. Endonezya, Tayland ve Vietnam’da ise piyasalar tatil nedeniyle kapalıydı.

Tahvil piyasasında da güvenli liman arayışının etkileri hissedildi. İki yıllık ABD Hazine tahvillerinin getirileri, 22 baz puana kadar düştü. Aynı zamanda Japon yeni ve İsviçre frangı gibi güvenli liman para birimleri değer kazandı. Emtia piyasaları ise sert dalgalanmalarla güne başladı. Londra’da bakır fiyatı ilk etapta yüzde 7’den fazla düşüş gösterdi, ancak gün içinde toparlanarak artıya geçti. Gümüş fiyatları da benzer şekilde güne kayıpla başladıktan sonra yükselişe geçti. Öte yandan petrol ve demir cevheri haftaya kayıpla başladı ve işlem gününe negatif bölgede devam ediyor.

ABD yüksek riskli bono spread'leri (Financial Times)

Junk Bond

Trump’ın 2 Nisan’da duyurduğu “Kurtuluş Günü” tarifeleri, ABD’deki yüksek getirili (junk) tahvil piyasasında 2020’den bu yana en büyük satış dalgasına sebep oldu. Bu satış, yatırımcıların ABD ekonomisinin yavaşlayacağı ve şirketlerin bu durumdan ciddi şekilde etkileneceği yönündeki endişelerini açıkça ortaya koydu. ICE BofA verilerine göre, yatırımcıların ABD devlet tahvillerine kıyasla düşük kredi notuna sahip (spekülatif) şirket tahvilleri için talep ettiği ek getiri (spread) çarşamba 1 puan artarak %4,45’e çıktı. Bu, pandemi döneminde yaşanan sert satışlardan bu yana görülen en büyük artış. Zayıf bilançolara sahip şirketlerin borçlarını geri ödemekte zorlanması beklentisi hakim.

Cuma günü JPMorgan, 2025’e ilişkin ekonomik tahminlerini aşağı çekti. Banka artık ABD ekonomisinin %0,3 oranında daralacağını ve işsizliğin %5,3’e yükseleceğini öngörüyor. (Mart ayındaki işsizlik oranı %4,2 idi.) Bu süreçte en sert darbe, ev eşyaları, perakende ve otomobil parça sektörlerindeki düşük notlu şirket tahvillerinde yaşandı. Özellikle CCC ve altı seviyesindeki “en riskli” tahvillerin ortalama spread’i, son sekiz ayda ilk kez %10’un üzerine çıktı.

Atıştırmalıklar

📉 ABD Başkanı Donald Trump’ın geçtiğimiz hafta ilan ettiği “Kurtuluş Günü” tarifeleri, iki gün içinde piyasalardan 6 trilyon doları silerken; gözler yönetimin ekonomi ekibine çevrilmişti. Hafta sonu sessizliğini bozan ilk isim, Hazine Bakanı Scott Bessent oldu. Bessent, sert vergi adımlarına yönelik eleştirileri reddederek, “Bir resesyon fiyatlamamızı gerektiren herhangi bir neden görmüyorum” dedi. Aksine Bessent, Trump’ın tarifelerinin “uzun vadeli ekonomik refahın temellerini attığını” savundu.

🏦 Fed Başkanı Powell, ABD Başkanı Trump’ın geçtiğimiz hafta açıkladığı kapsamlı gümrük tarifelerine ilk kez değinirken, “Daha yüksek enflasyon ve daha düşük büyüme göreceğiz. Ne olacağını bekleyip görmemiz gerekiyor” dedi. Yüksek tarifelerin etkilerinin önümüzdeki çeyreklerde daha net hissedileceğini ifade eden Powell, enflasyon üzerinde en azından geçici bir yukarı yönlü baskı oluşmasının son derece muhtemel olduğunu söyledi. Fed’in para politikasında şu aşamada bir değişikliğe gitmesinin erken olacağını vurgulayan Powell, belirsizliklerin sürdüğünü ve şimdilik “suların durulmasını izlemenin en doğru yaklaşım” olduğunu belirtti.

🪧 ABD genelinde, Trump yönetiminin politikalarına ve Hükümet Verimlilik Departmanı (DOGE) uygulamalarına karşı düzenlenen ‘Ellerinizi çekin’ adlı gösteriler, hafta sonunda on binlerce kişiyi sokaklara döktü. Başkent Washington ve New York başta olmak üzere yüzlerce noktada düzenlenen protestolar, Trump’ın ikinci dönemindeki en büyük kitlesel eylemlerden biri olarak kayıtlara geçti. ABD medyasına göre, ülke genelinde 150’den fazla grup tarafından organize edilen toplam 1200’den fazla noktada protesto düzenlendi. Gösterilere katılım için yaklaşık 600 bin başvuru yapıldığı bilgisi verilirken, bu eylemlerin Trump’ın ikinci döneminde şimdiye kadar gerçekleşen en büyük protesto dalgası olduğu ifade edildi.

⚡ Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), artan üretim ve dağıtım maliyetleri gerekçesiyle elektrik tarifelerine zam yapıldığını açıkladı. 5 Nisan 2025 itibarıyla yürürlüğe girecek yeni tarifeye göre mesken aboneleri için elektrik fiyatları yüzde 25 oranında artırıldı. Kamu ve özel hizmetler sektörü aboneleri için yüzde 15, sanayi aboneleri için yüzde 10, tarımsal faaliyetler için ise yüzde 12,4 oranında fiyat artışı uygulanacak. Bu düzenlemeyle birlikte aylık 100 kWh elektrik tüketen bir konut abonesinin fatura tutarı 259,04 TL’ye yükseldi.

🚗 Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı verilerine göre, 2024 Şubat ayında trafiğe kayıtlı elektrikli araç sayısı 93 bin 973 seviyesindeyken, bu sayı 2025 Şubat itibarıyla yüzde 121 artışla 208 bin 6’ya ulaştı. Yalnızca bu yılın şubat ayında satılan elektrikli araç sayısı 10 bin 324 oldu. Geçtiğimiz yılın aynı ayında bu rakam 4 bin 713’tü. Böylece yıllık bazda satışlar yüzde 119 artarak iki katından fazla yükseldi. Toplam otomobil satışları içinde elektrikli araçların payı da dikkat çekici biçimde arttı. 2024 Şubat ayında yüzde 5,7 olan pazar payı, 2025 Şubat’ta yüzde 13,6’ya yükseldi. Uraloğlu, bu eğilimin Türkiye’nin elektrikli araçlara geçişte kararlılıkla ilerlediğini gösterdiğini belirtti.