Sektörel Görünüm - Şubat 2025 Banka Dışı Finans Bülteni

Faktoring - Finansal Kiralama - Varlık Yönetimi

✦ BDDK verilerine göre faktoring sektörünün aralık ayındaki net karı, geçtiğimiz seneki düşük bazın da etkisiyle %110 büyüme kaydederek 1.816 milyon TL oldu. Sektörün toplam karı, bir önceki ayla kıyaslandığında ise %12 daraldı. Sektörün toplam alacak tutarı ise 287,9 milyar TL’ye ulaşarak %20,95 ile son dönemlerin en yüksek büyümesini kaydetti. 2024 yılı genelinde elde edilen faktoring gelirleri de 2023 yılına kıyasla %89’luk artışla 115 milyar TL oldu.

✦ Aralık ayında finansal kiralama tarafında ise net karlar hem yıllık hem de aylık bazda düşüş gösterdi. Sektörün toplam net karı 2023 Aralık ayına kıyasla %31, Kasım 2024’e kıyasla %10 geriledi. Net kiralama işlemleri ise önceki aya göre %4,64 büyüyerek 234 milyar TL’ye ulaşırken 2024 yılı genelindeki finansal kiralama gelirleri de 2023’ün %66 üzerinde gerçekleşti.

✦ Finansal Kurumlar Birliği ve İstanbul Üniversitesi ortaklığıyla hazırlanan “Finansal Kurumlar Birliği Ekonomik Görünüm Endeksi’nin” aralık ayı sonuçları yayınlandı. Finansal kiralama, faktoring, finansman ve tasarruf finansman şirketlerindeki gidişata dair izlenim veren ve sektördeki gelecek beklentilerini ölçümleyen endeks, aralık ayında kasım ayına göre 0,81 puan artarak 100,99 puana yükseldi.

✧ Alt endekslere baktığımızda faktoring sektörünün 1,56 puan artışla 102,27 puana yükseldiğini, finansal kiralama sektörünün 0,1 puan artışla 102,75 puana, finansman sektörünün de 0,75 puan artışla 97,94 puana yükseldiği görülmekte.

✧ Sektör temsilcilerine işlem hacmi, takipteki kredi oranı, tahsilat değişimi ve genel gidişat hakkındaki beklentilerin sorulduğu ankette katılımcıların %59’u işlem hacimlerinin artmasını, %71’i takipteki kredi oranının artmasını beklerken tahsilatların artmasını bekleyenlerin oranı %24.

✦ BDDK’dan varlık yönetim sektörüne dair verileri ise çeyreklik bazda alıyoruz. Bu verilere göre sektörün 4. çeyrekte elde ettiği toplam kar 2.052 milyon TL ile 2024 yılı 4. çeyreğe kıyasla %16, bir önceki çeyreğe kıyasla %157 arttı. Toplam kredi büyüklüğü ise üçüncü çeyreğe göre %13 büyüyerek 24.976 milyon TL’ye ulaştı.

Sigorta - Emeklilik

✦ Türkiye Sigorta Birliği verilerine göre aralık ayında sigorta sektörünün toplam prim üretimi 120,9 milyar TL ile geçen seneye kıyasla %72,21 büyüme kaydetti. Hayat dışı segmentin prim üretimindeki büyüme oranı %71 olurken hayat segmentinde bu oran %82 olarak gerçekleşti.

✧ Aralık ayında toplam prim üretiminde en fazla payı olan ilk 3 branş; kara araçları sorumluluk, hastalık-sağlık ile yangın ve doğal afetler olurken bu branşlardaki yıllık büyüme oranları da sırasıyla %113, %75 ve %57 olarak kaydedildi.

Bilançolar

✦ Anadolu Sigorta, 2024 yılında sektöre kıyasla daha temkinli bir büyüme stratejisi izleyerek %72 seviyesindeki sektör prim artışının altında bir performans sergiledi ve pazar payı %10’dan %9’a geriledi. 2023’te başlattığı teknik iyileşme sürecini sürdürerek net hasar prim oranını %91’den %72,4’e düşürdü, bu da deprem sonrası normalleşmenin ve başarılı risk yönetiminin bir göstergesi oldu. Kombine rasyo %104,7 seviyesine gerileyerek 2023 sonundaki %110 seviyelerinden belirgin bir iyileşme kaydetse de, yıl genelinde teknik zarar devam etti. Şirketin yatırım portföyü %73,4 büyüyerek 55,5 milyar TL’ye ulaşırken, ağırlıklı olarak devlet tahvilleri, hazine bonoları ve banka mevduatlarından oluşan bu portföy, artan faiz ortamında önemli yatırım gelirleri sağladı. Teknik zarar nedeniyle sigortacılık faaliyetleri kârlılık üretemese de, finansal yatırımların yüksek getirisi net kârı pozitif hale getirdi ve şirketin 2024 yılında daha dengeli bir finansal performans sergilemesini sağladı.

✦ Türkiye Sigorta, 2024 yılı sonunda hayat dışı sigorta pazarındaki liderliğini sürdürerek 101,37 milyar TL brüt prim üretimi ve %13,7 pazar payı ile sektörde en büyük oyuncu olmaya devam etti. Allianz Sigorta %11,15, Anadolu Sigorta ise %9,42 pazar payına ulaşırken, ilk beş şirket toplam sektör primlerinin %47’sini oluşturdu. Türkiye Sigorta, %70 prim büyümesiyle geniş bir branş yelpazesinde faaliyet gösterirken, kârlı segmentlere odaklanarak zorunlu trafik sigortasında daha temkinli, kasko branşında ise daha güçlü bir konumda ilerledi. Vergi sonrası net kârını %107 artırarak 12,7 milyar TL’ye çıkaran şirket, dördüncü çeyrekte 3,11 milyar TL net kâr ile beklentilere paralel sonuçlar açıkladı. Sağlık, yangın ve tarım sigortalarındaki büyüme dikkat çekerken, sağlık branşı %122 büyüyerek sektör ortalamasını aştı. Türkiye Sigorta, 53,7 milyar TL’ye ulaşan yatırım portföyünü büyük ölçüde Türk Lirası varlıklara yönlendirdi.

✦ Agesa Hayat ve Emeklilik, 2024 yılında net kârını %101 artırarak 2,75 milyar TL’ye çıkardı ve özsermaye kârlılığını %66,4 seviyesine yükseltti. Özellikle hayat sigortası segmentindeki operasyonel kârlılığın artması ve yatırım portföyünün sağlam getiriler sunması, şirketin büyümesini destekleyen ana unsurlar oldu. Toplam prim üretimi %91 artışla 14,3 milyar TL’ye ulaşırken, hayat sigortası branşında prim üretimi yıllık bazda %92 büyüyerek enflasyonun oldukça üzerinde bir performans sergiledi. Emeklilik varlıkları yıllık %61 büyüme ile 228,3 milyar TL’ye ulaşmasına rağmen, bu segment yüksek maliyetler nedeniyle teknik zarar yazmaya devam etti. Şirketin yatırım gelirleri %80 artarak 17,5 milyar TL seviyesine ulaşırken, 4Ç24 döneminde yatırım faaliyetlerinden elde edilen 1,09 milyar TL’lik gelir net kârı %135 artırarak 854 milyon TL’ye taşıdı.

✦ Anadolu Hayat Emeklilik, 2024 yılını hem bireysel emeklilik hem de hayat sigortası tarafında güçlü bir büyümeyle kapattı. Toplam aktif büyüklüğü %60 artışla 259,9 milyar TL’ye ulaşırken, bireysel emeklilik fon büyüklüğü %62 artarak 217,3 milyar TL seviyesine çıktı. Net kârı %47 artışla 4,07 milyar TL’ye ulaşarak piyasa beklentilerini aştı. Hayat sigortasında toplam prim üretimi %77 artarak 12,4 milyar TL’ye, hayat teknik kârı ise %73 artışla 1,63 milyar TL’ye yükseldi. Emeklilik tarafında teknik kârlılık baskı altında kalsa da %73’lük büyümeyle 501 milyon TL teknik kâr elde edildi. Yatırım gelirleri %52 artarak 3,74 milyar TL’ye ulaşırken, şirketin özkaynak kârlılığı %53 seviyesinde gerçekleşti. Sermaye yeterlilik oranı %327 ile sektör ortalamasının üzerinde olan Anadolu Hayat, 2025’te de temettü politikasını sürdürecek bir pozisyonda bulunuyor.

✦ Katılımevim, faizsiz finansman modeline olan ilginin arttığı bir dönemde, sözleşme hacmini 16 milyar TL’den 72,5 milyar TL’ye çıkararak güçlü bir büyüme kaydetti. Yüksek faiz ve artan kredi maliyetleri, tüketicileri daha erişilebilir finansman alternatiflerine yönlendirirken, Katılımevim bu trendden faydalanıyor. Geçen yıl sözleşmelerin %19’u ev, %81’i araç finansmanına yönelikken, 2024’te ev oranının %24’e yükselmesi, konuta olan ilginin belirgin şekilde arttığını gösteriyor. Şirketin esas faaliyet geliri 5,1 milyar TL’ye ulaşırken, faaliyet kâr marjı %58-60 bandına çıktı ve ölçek ekonomisinin getirdiği avantajla operasyonel giderlerini düşük seviyede tuttu. Katılımevim, yıla güçlü bir giriş yaptı ve sadece Ocak ayında 10,8 milyar TL’lik yeni ev ve araç sözleşmesi imzalayarak sektördeki ivmesini koruduğunu gösterdi.

✦ Vakıf Leasing, 2024’te sektördeki ağırlığını artırarak net finansal kiralama alacaklarını 23,9 milyar TL’ye çıkarırken, aktif büyüklüğünü de 31 milyar TL’ye taşıdı ve en büyük üç oyuncudan biri haline geldi. Faizlerin yüksek seyrettiği ortamda leasing modeline artan ilgi, şirketin iş hacmine yansıdı. Şirketin esas faaliyet gelirleri %74 artışla 6,75 milyar TL’ye, net kârı ise %15 yükselişle 1,65 milyar TL’ye ulaştı. Ancak artan finansman maliyetleri ve karşılık giderleri, gelirlerdeki güçlü artışı kâra birebir yansıtmayı zorlaştırdı. Vakıf Leasing, bu süreçte portföyünü genişletirken özellikle inşaat makineleri, iş makineleri ve ticari araç finansmanında ön plana çıktı. Şirket, döviz cinsi leasing ve yurtdışından sağlanan fonlarla maliyet avantajı yaratmaya çalışırken, kur riskini yönetilebilir seviyede tuttu. Faizlerde düşüş yaşanması durumunda leasing talebinin hızla artacağını öngören şirket, güçlü bilançosu ve operasyonel etkinliğiyle sektörde büyümeye devam edecek.

Sektörden Açıklamalar

✦ Magdeburger Sigorta Genel Müdürü Ceyhan Hancıoğlu, Nasıl Bir Ekonomi TV’de sigorta sektöründeki güncel durumu ve gelecek beklentilerini değerlendirdi. 2024 yılında sektörün enflasyonun üzerinde reel büyüme kaydettiğini belirten Hancıoğlu, bu reel büyümenin kasko hariç tüm ana branşlara yayıldığını fakat kaskodaki büyümenin, araç değerlerinin çok artmaması ve rekabetin kızışmasının etkisiyle enflasyonun altında kaldığını ifade etti. “Sağlık tarafına ise ekstra bir parantez açmak zorundayız. Medikal enflasyon çok çarpıcı seviyelerde gerçekleşmeye devam ediyor. Primlerdeki ekstrem artışlar da bu noktada maliyetlerimizi kaldıramayacak noktaya geldiğimiz için oluyor. Bu enflasyonu yönetemediğimiz noktada fatura vatandaşın cebine yansıyor.” Hancıoğlu, 2025 yılında sektörün büyüme konusunda sıkıntı yaşamayacağı öngörüsünde bulunurken geçen yılki kadar yüksek mali gelir potansiyeli olmadığı için poliçe fiyatlarındaki rekabetin daha az hissedildiği, dolayısıyla teknik karlılığın daha önem kazandığı bir döneme girileceğini söyledi.

✦ QNB Leasing Genel Müdürü Osman Taş, Capital dergisine verdiği demeçte finansal kiralama sektörünün 2024 yılını değerlendirirken 2025 yılına yönelik de beklentilerini aktardı. Taş’a göre, sektörde 2024 yılında büyümeyi getiren alanların başında iş ve inşaat makineleri, binek otomobiller ve gayrimenkul leasingi yer aldı. “Deprem sonrası yeniden yapılanma sürecinde devletin büyük ölçekli yatırımları nedeniyle inşaat makinelerine olan talep artarken, binek otomobil segmentinde özellikle yılın ikinci yarısında filo kiralama şirketlerinin yeni araç alımına yönelmesi sektöre ivme kazandırdı”. Tekstil makineleri tarafında ise belirgin bir gerileme yaşandığını ifade eden Taş, Türkiye’deki tekstil üreticilerinin özellikle ihracat pazarında zorlandığını ve bu nedenle yeni yatırımlara girmekten kaçındığını belirtti. 2024 yılında yaşanan yüksek maliyetler ve belirsizlik ortamının tekstil sektöründe yatırım iştahını azalttığını vurguladı. “Gayrimenkul leasingi tarafında ise 2024’te sat-geri kirala modeli büyük bir yükseliş gösterdi. 2023’ün üçüncü çeyreğinde gayrimenkul leasinginin sektördeki payı %8 seviyesindeyken, 2024’ün aynı döneminde bu oran %16’ya çıktı. Finansmana erişimin kısıtlı olduğu durumlarda, işletmeler leasing şirketlerini alternatif bir kaynak olarak değerlendirdi ve bu trendin 2025’te de devam etmesi bekleniyor.” 2025 yılına ilişkin beklentilerini paylaşan Osman Taş, faizlerin gerileme eğilimine girmesiyle birlikte leasing sektöründe daha kârlı bir yılın yaşanmasını öngördüklerini belirtti. 2024 yılında %68 seviyesinde olan yabancı para cinsinden leasing işlemlerinin, 2025’te en azından aynı seviyelerde kalacağını veya artabileceğini ifade etti. “Özellikle enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji projelerine olan ilginin artmasıyla, bu segmentte leasing faaliyetlerinin genişlemesi bekleniyor.”

✦ Türkiye Sigorta Genel Müdürü Taha Çakmak, A Para’da şirketin ve sektörün 2025 yılı beklentilerini açıkladı. Çakmak, 2024 yılının iki şirketleri açısından başarılı geçtiğini ve 2025'te tarımda %20, ticari paketlerde %35 ve bireyseldeki %45’lik mevcut üretim kompozisyonlarını korumayı hedeflediklerini belirtti. Bu büyüme hedeflerine ulaşmak için alternatif dağıtım kanallarını daha etkin kullanmayı planladıklarını belirten Çakmak, bankalar, acenteler, iş ortakları ve brokerlar ile iş birliklerini artıracaklarını söyledi. Böylece reel büyümeyi destekleyeceklerini vurguladı. Faiz oranlarının düşmesiyle sigortacılık sektörünün büyüyeceğini belirten Çakmak, faizlerdeki düşüşün iş hacmini artıracağını ve bankalardaki kredi sınırlamalarının daha düzenli hale geleceğini ifade etti. Bunun da sektör için reel kârlılığı artıracağını öngördü. Şirketin temettü politikası hakkında da değerlendirmelerde bulunan Çakmak, 2023 yılında elde edilen 6 milyar TL'lik kâra karşılık 1 milyar TL temettü ödendiğini, 2024 yılında ise 12 milyar TL kâr karşılığında aynı orantıda bir kâr payı dağıtmayı planladıklarını belirtti.