Sektörel Görünüm - Şubat 2025 Bankacılık Bülteni

Veriler

✦ Aralık 2024’te bankacılık sektörünün elde ettiği net kar 75.854 milyon TL ile yıllık bazda %10 düşüş gösterirken aylık bazda %12’lik bir artış kaydedildi. Sermaye yapısı bakımından sektörün alt kırılımları incelendiğinde, aralık ayında net karların yerli özel mevduat bankalarda yıllık bazda %46, yabancı mevduat bankalarında %21 düştüğünü; kamu bankalarında %2, katılım bankalarında %43 ve kalkınma ve yatırım bankalarında %187 yükseldiğini görüyoruz.

✦ Sektörün takip ettiğimiz önemli rasyolarından net faiz marjı ve sermaye yeterlilik oranındaki iyileşmeler aralık ayında da devam etti. Kasım ayı sonunda %3,10 olan net faiz marjı aralık ayında %3,49’a, %18,29 olan sermaye yeterlilik oranı %19,69’a yükseldi.

✦ Takipteki krediler oranında 8 ay süren kesintisiz bozulmanın ardından aralık ayında bir iyileşme görülse de ocak ayında yeniden yükseliş eğilimi devam etti. Mart-kasım arasındaki dönemde %1,53’ten %1,86’ya yükselen ve aralık ayında %1,84’e gerileyen söz konusu oran ocak ayında %1,92’ye çıktı. Takipteki krediler oranı, tüketici kredileri ve bireysel kredi kartlarında %3,26’yken ticari kredilerde %1,50 seviyesinde.

✦ Ocak ayında enflasyondan arındırılmış kredi büyüklükleri aylık ve yıllık bazda daralma kaydetti. Toplam kredilerdeki reel daralma oranı yıllık %3,6, aylık %2,35 oldu. Kredi türlerine göre incelendiğinde ticari kredilerdeki yıllık reel daralma oranı %4,8 olurken tüketici kredileri %0,5 büyüme kaydetti. Türk lirası cinsinden kredilerde %9,9 oranında bir reel gerileme yaşanırken döviz cinsinden kredilerde %9,4 oranındaki reel büyüme dikkat çekti.

✦ TCMB’nin aralık ve ocak aylarında gerçekleştirdiği toplamda 500 baz puanlık faiz indirimi, bankaların mevduat ve kredi faizlerine de yansımış durumda. Aralık ayında bankalar tarafından 3 aya kadar açılan vadeli TL mevduat faizleri ortalama %59,33 olarak gerçekleşirken ocak ayı ortalaması %54,2’ye geriledi. Öte yandan 31 Ocak haftasında %52,49 ile 23 Şubat 2024 haftasından bu yana en düşük seviye kaydedilmiş olundu.

✧ Ocak ayında, tüzel kişi KMH ve kurumsal kredi kartları hariç olmak üzere ticari kredilerdeki ortalama faiz oranı %53,6 seviyesinde kaydedildi. Bu gelişmeler sonucunda kasım ayında -4’lerin altına kadar gerileyip 3 Ocak haftasında -0,77 olan kredi-mevduat makası, 31 Ocak haftasında -0,9 olarak ölçüldü.

✦ Kur Korumalı Mevduat (KKM) stoğunda artık son dönemece girmiş bulunuyoruz. 3 Ocak haftasında 1.108 milyar TL olan kur korumalı mevduat tutarı, geçtiğimiz bir ay içerisinde keskin bir düşüş kaydederek 31 Ocak haftasında 996 milyar TL’ye geriledi. Böylece KKM’nin toplam mevduat içindeki payı %5,94’ten %5,23’e inmiş oldu.

✦ Aralık ayında gerileyen kredi kartı harcamalarında ocak ayında tam tersi bir güçlü yükseliş göze çarpıyor. 2024 Ocak ayında 801 milyon TL, aralık ayında 1.358 milyar TL olan toplam kredi kartı harcaması, geçtiğimiz ay 1.687 milyar TL oldu. Enflasyondan arındırıldığında kredi kartı harcamalarında yıllık bazda %48’lik bir yükseliş söz konusu. Harcamalardaki yıllık büyümenin en yoğun olduğu ilk 3 alan; %162 ile kamu/vergi ödemeleri, %129 ile eğitim/kırtasiye/ofis malzemeleri ve %104 ile kuyumculuk oldu.

Bilançolar

GARAN

✦ Garanti BBVA, 2024 yılının dördüncü çeyreğinde, piyasa beklentilerine paralel olarak 24,9 milyar TL net kâr açıkladı. Bu rakam, bir önceki çeyreğe göre %13’lük bir artış gösterirken, 2023’ün aynı dönemine kıyasla %14’lük bir düşüş yaşandı. Şirket, %33 seviyesindeki ortalama özkaynak karlılığı ile sektör geneline kıyasla pozitif ayrışmaya devam etti.

✧ Banka, 2024’ün dördüncü çeyreğinde net faiz marjını %4,8’e çıkararak bir önceki çeyreğe göre 71 baz puanlık bir yükseliş kaydetti. Ancak, yıl genelinde net faiz marjı %4,1 seviyesinde gerçekleşerek 2023’e kıyasla 100 baz puanlık bir gerileme gösterdi. Özellikle yılın ikinci yarısında alınan ek makro ihtiyati tedbirler, net faiz marjındaki gerilemenin belirleyici sebeplerinden biri oldu.

✧ Banka, 2024 yılının üçüncü çeyreği sonunda %2,1 seviyesinde olan takipteki kredi oranını dördüncü çeyrekte de korudu. Bu dönemde ağırlıklı olarak teminatsız tüketici kredilerinden oluşan 13,9 milyar TL’lik yeni takipteki kredi girişine rağmen 5,1 milyar TL’lik tahsilat ve 3,9 milyar TL’lik takipteki kredi satışı sayesinde oran sabit kaldı.

✧ 2025 yılı beklentilerini de paylaşan şirket, TL kredilerde ortalama enflasyon oranında, yabancı para kredilerde ise %10-12 aralığında bir büyüme öngörüyor. Net kredi riski maliyetinin %2-2,5 seviyelerinde gerçekleşmesi beklenirken, net faiz marjında 300 baz puanlık bir artış hedefleniyor. Ayrıca, net ücret ve komisyon gelirlerinin ortalama enflasyon oranında artması ve özkaynak kârlılığının %30-32 bandında seyretmesi öngörülüyor.

AKBNK

✦ Akbank, 2024’ün dördüncü çeyreğinde 9,2 milyar TL net kâr açıkladı. Beklentilere paralel gerçekleşen sonuçlar, yıllık bazda %36’lık düşüşe işaret ederken, çeyreklik bazda %2’lik artış gösterdi. Banka, 2024 yılını toplam 42,4 milyar TL net kâr ile tamamladı. Daralan faiz marjları ve artan operasyonel maliyetler, net kârdaki düşüşte belirleyici oldu. Bankanın özkaynak kârlılığı 2024 yılı sonunda %19’a geriledi. 2023’te %37,9 seviyesinde olan bu oran, üçüncü çeyrekte %20,2 idi. Aktif kârlılık ise %1,9 olarak kaydedildi.

✧ Net faiz marjında iyileşme görülse de swap ayarlı net faiz marjı 2023’te %4,7 seviyesindeyken 2024’te %2,2’ye gerileyerek 246 baz puan düştü. Bu gerilemenin yaklaşık 80 baz puanı, zorunlu karşılık artışlarından kaynaklandı.

✧ TL krediler yıllık %41 büyüme göstererek 896 milyar TL’ye ulaşırken, döviz kredileri yıllık %23 artışla 12,3 milyar dolara çıktı. Takipteki kredi oranı, çeyreklik bazda %2,7 ile yatay seyrederken, yıllık bazda %2,2’den %2,7’ye yükseldi. Net ücret ve komisyon gelirleri %116 artarak 73,7 milyar TL’ye yükseldi ve pazar payı %16,4’e ulaştı. 2025 yılı için Akbank, TL kredilerde %30’un üzerinde, döviz kredilerinde çift haneli büyüme hedefliyor.

✧ Banka, swap düzeltilmiş net faiz marjını %5 seviyesine yükseltmeyi ve net ücret-komisyon gelirlerinde %40 artış sağlamayı planlıyor. Takipteki kredi oranının %3,5 seviyesinde tutulması ve özsermaye kârlılığının %30’un üzerine çıkartılması hedefleniyor.

YKBNK

✦ Yapı Kredi, 2024 yılını 29 milyar TL net kâr ile tamamladı. Yıllık bazda %57’lik düşüş kaydeden banka, dördüncü çeyrekte beklentileri aşarak 6,6 milyar TL net kâr elde etti. Kredi büyümesi ve aktif büyüklükteki güçlü artış finansal sonuçları destekledi.

✧ Bankanın nakdi kredi hacmi %39 büyüyerek 1,2 trilyon TL’ye ulaştı. Aktif büyüklük ise %37 artarak 2,6 trilyon TL’ye yükseldi. Müşteri mevduatında da güçlü büyüme devam etti ve yıllık bazda %25 artışla 1,3 trilyon TL’ye çıktı.

✧ Sermaye yeterlilik oranı, düzenlemelerin etkisi hariç tutulduğunda %15,2 olarak gerçekleşti. Banka, güçlü bilanço yönetimi ile ülke ekonomisine 1,8 trilyon TL’yi aşan kaynak sağlamaya devam etti.

✧ Yapı Kredi Bankası, 2025 için beklentilerini de açıkladı. Banka, net faiz marjında 300 baz puanlık iyileşme ve özsermaye karlılığında orta %20’li seviyeler bekliyor. TL kredi büyümesinde enflasyon altı büyüme beklerken, yabancı para kredilerde orta çift haneli büyüme beklentisi var.

TSKB

✦ TSKB, 2024 yılını 10,1 milyar TL net kâr ile tamamladı. Yıllık bazda %44’lük artışa işaret eden sonuçlar, güçlü kredi büyümesi ve net faiz gelirlerindeki artıştan destek buldu. Bankanın toplam mevduatı yıllık %16 artışla 124 milyar TL’ye, kredi hacmi ise %28 büyüyerek 166 milyar TL’ye ulaştı. Özkaynak kârlılığı %38,5 olarak gerçekleşirken, aktif büyüklük 231,3 milyar TL’ye çıktı.

✧ Net faiz gelirleri yıllık %48 artarak 15,1 milyar TL’ye yükseldi. Net faiz marjı %6,3 seviyesinde gerçekleşirken, net ücret ve komisyon gelirlerinde %13’lük artış kaydedildi. Kurdan arındırılmış kredi büyümesi %11,6 olurken, takipteki kredi oranı %2,2 seviyesinde yatay kaldı.

✧ Sermaye yeterlilik oranı %21,8, ana sermaye yeterlilik oranı %20,6 olarak gerçekleşti. Kur etkisi hariç net kredi riski maliyeti -60 baz puan olarak kaydedildi.

✧ 2025 yılı için TSKB, düşük çift haneli kurdan arındırılmış kredi büyümesi ve %5 seviyesinde net faiz marjı hedefliyor. Net ücret ve komisyon gelirlerinin enflasyon seviyelerine yakın artması, özsermaye kârlılığının %30’a yaklaşması ve sermaye yeterlilik oranının %21 civarında korunması bekleniyor. Takipteki kredi oranının %2,5’in altında tutulması ve net kredi riski maliyetinin 75 baz puanın altında kalması hedefleniyor.

Gelişmeler

✦ Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), 2022 yılında yürürlüğe giren makro ihtiyati tedbirler kapsamında getirilen TL kredi kullanımında yabancı varlık sınırını kaldırdı. Alınan sadeleşme kararıyla birlikte şirketler, artık bankalardan kredi kullanırken döviz varlıklarını beyan etmek zorunda kalmayacak. Ayrıca, söz konusu sınırın aşılması durumunda uygulanan %500 risk ağırlık şartı da yürürlükten kaldırıldı. BDDK’nın 2022’de aldığı makro ihtiyati tedbirler, TL’nin değerini korumak, finansal istikrarı sağlamak ve şirketlerin dövize yönelmesini engellemek amacıyla yürürlüğe konmuştu. Ancak 2023’ün ikinci yarısından itibaren uygulanan sıkı para politikaları ve faiz artırımları sadeleşme için gerekli zemini sağladı. Sadeleşme adımının arkasında 3 temel nedenden bahsetmemiz mümkün. İlki şirketlerin finansmana erişiminin kolaylaştırılması. TL kredilerine erişimdeki kısıtlamalar reel sektörün nakit akışını olumsuz etkiliyordu. Bu adımla birlikte firmaların yatırım ve işletme sermayesi ihtiyacı daha rahat karşılanabilecek. İkinci sebep dövizin üstünde baskının azalmış olması. 2022’de getirilen sınırlamalar, şirketlerin dövize yönelmesini engellemek içindi. Ancak bugün kurda daha istikrarlı bir seyir olduğu için, bu tür kredi kısıtlamalarına olan ihtiyaç azaldı. Üçüncü ve en önemli adım ise dolar kredilerinde görülen artış. TL kredilerine erişimdeki zorluklar, şirketleri son dönemde döviz kredilerine yöneltti. Ancak döviz borçlanmasının artması şirketler için kur riski oluşturuyor. BDDK’nın bu adımı, şirketler için TL kredi kullanmayı yeniden cazip hale getirerek dolar kredilerine olan talebi dengeleyebilir.

✦ Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan, İstanbul Finans Merkezi’ndeki TCMB Yerleşkesi’nde düzenlenen bilgilendirme toplantısında yılın ilk Enflasyon Raporu’nu tanıttı. Karahan, 2025 tahminlerini güncelleyerek, enflasyonun yıl sonunda %24 seviyesinde gerçekleşmesini beklediklerini açıkladı. Merkez Bankası en son kasım ayında yaptığı tahmin güncellemesinde, 2025 sonu enflasyon beklentisini %14’ten %21’e yükseltmiş, 2026 sonu enflasyon beklentisini ise %12 olarak korumuştu. Yeni açıklanan tahmin, enflasyon beklentilerindeki yukarı yönlü baskının devam ettiğini gösteriyor. Karahan, enflasyon tahminlerinde yapılan revizyonun, para politikasının etki alanı dışındaki unsurlardan kaynaklandığını ve bu nedenle herhangi bir gevşeme sinyali taşımadığını söylerken, sıkı para politikasının kararlılıkla sürdürüleceğini ve enflasyonun ana eğilimindeki gerilemenin 2025 yılında da devam edeceğini vurguladı. Fiyat istikrarı sağlanana kadar sıkı duruşun korunacağını belirten TCMB Başkanı, ‘enflasyonda kalıcı düşüş sağlanana kadar para politikasındaki sıkılık sürecek’ dedi.

✦ Fitch Ratings, Türkiye’nin uzun vadeli döviz cinsinden kredi notunu ‘BB-’ ve not görünümünü ‘durağan’ olarak teyit etti. Açıklamada, TCMB’nin parasal gevşeme sürecine başladığı ve faiz indirimlerine devam edeceği belirtilirken, 2025 yılı sonuna kadar politika faizinin %28’e düşmesinin beklendiği ifade edildi. Ortalama yıllık enflasyonun ise 2024’te %60,2 seviyesinden 2025’te %32,8’e gerileyeceği öngörüldü. Öte yandan, Türkiye’nin uluslararası rezervlerinde geçen yıl 14 milyar dolar artışla 155 milyar dolara ulaşan bir iyileşme olduğu vurgulandı. Pozitif reel faizler, düşük cari açık ve sermaye girişlerinin dış dengeleri desteklediği ifade edildi. Ekonomik büyüme beklentileri ise ılımlı: 2024’te %2,9 büyüme tahmin edilirken, 2025’te büyümenin %2,6 seviyesinde kalması bekleniyor. Bu süreçte sıkı para politikası, mali disiplin ve kontrollü asgari ücret artışının etkili olacağı ifade edildi. AB’de beklenen toparlanmanın Türkiye’nin net ihracatına katkı sağlaması bekleniyor. Fitch, en son geçen yıl eylül ayında Türkiye’nin kredi notunu “B+“dan “BB-“ye yükseltmiş, görünümü ise “durağan” olarak belirlemişti. Raporda risk anlamında bankaların kısa vadeli dış borçlarına vurgu yapıldı.

✦ Hazine ve Maliye Bakanlığı, finansal yatırım araçlarının vergilendirilmesinde önemli bir düzenlemeye gitti. Resmî Gazete’de yayımlanan karar doğrultusunda, sermaye piyasası enstrümanlarına uygulanan tevkifat oranları güncellenirken, TL mevduat ve katılma hesaplarından elde edilen faiz ve kâr paylarına uygulanan indirimli stopaj oranları kaldırılarak genel oranlara geçiş yapıldı. Yeni düzenlemeye göre, 6 aya kadar vadeli mevduat hesaplarında stopaj %10’dan %15’e, 1 yıla kadar vadeli hesaplarda %7,5’ten %12’ye, 1 yıldan uzun vadeli hesaplarda ise %5’ten %10’a yükseldi. Yatırım fonlarında da benzer bir artış yaşandı. Para piyasası ve borçlanma araçları fonlarında stopaj %10’dan %15’e, değişken fonlarda %10’dan %15’e, kıymetli maden fonlarında %10’dan %15’e, fon sepeti fonlarında ise %7,5’ten %12’ye çıkarıldı. Hisse senedi fonlarında ise stopaj oranı sıfırda kaldı.

✦ KKM’de artık tek soru ne zaman bitirileceği. Ekonomi yönetiminin gerek raporlarda gerekse de açıklamalarında KKM’nin bu sene içerisinde bitirilme hedefi olduğunu anlıyoruz. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesaplarına ilişkin yeni bir düzenlemeye giderek 6 ve 12 ay vadeli hesap açma ve yenileme işlemlerini sonlandırdı. TCMB’nin internet sitesinde yayımlanan duyuruya göre, KKM’den çıkış stratejisi kapsamında vade sürelerinde kısıtlamaya gidilirken, bu karar 20 Ocak 2025 itibarıyla yürürlüğe girdi. Duyuruda, döviz ve altın dönüşümlü KKM hesaplarında 6 ve 12 ay vadeli işlemlerin artık yapılamayacağı belirtilirken, bu adımın KKM’den çıkışı hızlandırma stratejisinin bir parçası olduğu vurgulandı. Son dönemde KKM’deki çözülme sürecini hızlandırmaya yönelik adımlar atan TCMB, böylece vade yapısını daraltarak TL mevduatlara geçişi teşvik etmeyi hedefliyor.