ERC-721 Nedir?
NFT'lerin altyapısı olan ERC-721, Ethereum blok zinciri üzerinde benzersiz (non-fungible) token’lerin oluşturulmasına olanak tanıyan bir standarttır. “Ethereum Request for Comments 721” ifadesinin kısaltması olan bu Ethereum Yorum Talebi, her bir token’in birbirinden farklı olduğu ve birbiriyle bire bir değiştirilemeyeceği dijital varlıkları temsil eder. Değiştirilebilir (fungible) token’ler olan ERC-20’nin aksine, ERC-721 token’ler kendi kimliklerine ve özelliklerine sahiptir. Örneğin bir ERC-721 token’i, bir sanat eseri, bir dijital koleksiyon ürünü ya da bir oyun içi varlık olabilir. Her biri farklı bir değeri ve tanımı temsil eder.
Fintables Kripto3 dk
ERC-721 Standartı Nasıl Ortaya Çıktı?
ERC-721’in çıkış noktası, daha önce blok zincirinde yalnızca değiştirilebilir token’lerin (ERC-20 gibi) var olmasıydı. Ancak oyun içi varlıklar, koleksiyon ürünleri, dijital sanat gibi benzersiz varlıkların da zincir üzerinde temsil edilmesi gerekiyordu. Bu ihtiyacın karşılanması amacıyla ERC-721 geliştirildi.
Teknik Olarak Nasıl Çalışır?
ERC-721 token’leri, Ethereum üzerinde çalışan akıllı sözleşmeler aracılığıyla oluşturulur. Bu sözleşmeler, her token’e özel bir token ID, sahiplik bilgisi, metadata (isim, açıklama, görsel URL’si gibi) ve gerektiğinde ek işlevler içerir.
Temel işlevler şunlardır:
- ownerOf(tokenId): Belirli bir token’in sahibini gösterir.
- transferFrom(from, to, tokenId): Token’in başka bir kullanıcıya aktarılmasını sağlar.
- tokenURI(tokenId): Token’in bağlı olduğu metadata dosyasının adresini verir.
Her bir ERC-721 token’i birbirinden farklıdır; bu sayede token’lerin değerleri birbirine eşit olmak zorunda değildir.
ERC-721 ile ERC-20 Arasındaki Fark Nedir?
- Değiştirilebilirlik (Fungibility): ERC-20 token’lar birbirinin aynısıdır. Ancak ERC-721 token’ler benzersizdir; her birinin değeri ve kimliği farklıdır.
- Bölünebilirlik: ERC-20 token’ler küçük parçalara bölünebilir (örneğin 0.5 ETH gibi), ERC-721 token’ler ise bölünemez, yalnızca bir bütün halinde var olabilir.
- Kullanım Amacı: ERC-20 genellikle kripto paralar için kullanılırken ERC-721 daha çok koleksiyonlar, sanat eserleri, müzik, oyun varlıkları, tapular gibi özgün içerikler için tercih edilir.
ERC-721’in Kullanım Alanları
ERC-721 token’leri, NFT olarak anılır ve çok geniş bir kullanım yelpazesine sahiptir:
- Dijital Sanat: Sanatçılar, eserlerini NFT olarak yayınlayarak doğrudan alıcılara ulaşabilir.
- Oyun İçi Varlıklar: Karakterler, silahlar, giysiler gibi oyun içi öğeler NFT olarak sahiplenilebilir.
- Metaverse: Sanal arsa, dijital eşyalar gibi öğeler ERC-721 standardıyla temsil edilir.
- Kimlik ve Belgeler: Kişisel belgeler, sertifikalar, hatta mülk tapuları gibi bilgiler ERC-721 ile dijitalleştirilebilir.
- Topluluk Üyeliği: Özel erişim gerektiren üyelikler veya etkinlik biletleri de NFT olarak sunulabilir.
Örnek Projeler ve Platformlar
ERC-721 standardı, özellikle 2017’deki CryptoKitties projesiyle dikkat çekti. Ardından milyon dolarlık NFT satışlarıyla ünlenen Beeple ve sanal evren projeleri olan Decentraland, The Sandbox, Gods Unchained gibi oyunlar bu standardı benimsedi.
ERC-721 NFT’leri satın almak ve takas etmek için kullanılan başlıca platformlar:
- OpenSea
- Zora
- Magic Eden
Sınırlamalar
- Her token ayrı işlendiği için yüksek gaz maliyeti yaratabilir.
- Standart bazı durumlarda fazla “ağır” kalabilir bu nedenle daha gelişmiş standartlar (örneğin ERC-1155) tercih edilebiliyor.
Sonuç
Bugün başka zincirlerde de benzer standartlar geliştirilmiş durumda: BNB Chain'deki BEP-721, Secret Network'teki SNIP-721 gibi.
ERC-721, NFT’lerin yaygınlaşmasını sağlayan ilk standart olarak büyük bir öneme sahip. Her ne kadar teknik olarak bazı sınırlamaları olsa da, gerçek dünyaya ait varlıkların dijitalleştirilmesi, dijital kimlikler ve Web3 etkileşimleri gibi alanlarda aktif olarak kullanılıyor.
