Parçalanmış Likiditede Yeni Oyun Kurucu: Union Protokolü

Web3’ün merkeziyetsiz, açık ve erişilebilir olması gerekirken, gerçekte kullanıcılar zincirler arası geçiş yapmakta bile zorlanıyor. En basit haliyle bir zincirde stake edilen varlıklar başka bir ekosistemde kullanılamıyor, likidite bölünüyor, ve uygulamalar birbirleriyle doğrudan iletişim kuramıyor.

Dahası, zincirler arası veri ve varlık transferleri için kullanılan mevcut çözümler güvenilir değil. Çoğu köprü (bridge) ve birlikte çalışabilirlik (interoperability) çözümü çoklu imzalı cüzdanlar, MPC (Multi-Party Computation) veya özel anahtarlara bağımlı, yani tamamen merkeziyetsiz değiller. 

Sonuç? Hack’ler, fon kayıpları ve Web3’ün en temel ilkelerinden olan güvene dayalı olmayan sistemlerin zayıflaması.

Vakti Geldi: Union Sahnede

İşte Union Protokolü, tam bu noktada devreye giriyor. Sıfır bilgi ispatlarıyla (ZK) destekli Konsensus Doğrulama mekanizmasıyla, güvenilir üçüncü taraflara gerek duymadan zincirler arası veri ve varlık transferini mümkün kılıyor. IBC modelini sadece Cosmos ile sınırlı kalmadan tüm ekosistemlere taşıyor ve blok zincirlerin gerçekten merkeziyetsiz bir şekilde birbirine bağlanmasını sağlıyor.

Peki, Ne Bu Konsensus Doğrulama?

Blok zincirler, her ne kadar merkeziyetsiz ve güvenli yapılar olsalar da, farklı zincirler arasında doğrudan bir güven ilişkisi bulunmaz. Her zincir kendi doğrulayıcı setine ve konsensüs mekanizmasına sahiptir, ancak başka bir zincirin durumunu kendiliğinden bilemez ve güvenemez.

Örneğin, bir kullanıcı Ethereum'da varlıklarını stake etmişse, bu varlıkların doğrudan Solana veya Cosmos ekosisteminde kullanılması teknik olarak mümkün değildir. Farklı ağlar arasında varlık veya mesaj taşımak için bu zincirlerin birbirlerine güvenli bir şekilde bilgi aktarması gerekir. Ancak, bugüne kadar bu iletişim genellikle güvene dayalı(aracılı) çözümlerle sağlandı.

Birlikte Çalışabilirlik (Interoperability) Neden Hala Bu Kadar Zor?

Blok zincirler büyüdükçe, birbirleriyle konuşabilme yetenekleri daha da kritik hale geliyor. Ancak bugün bile zincirler arası veri ve varlık transferleri hâlâ büyük ölçüde güvenilir üçüncü taraflara bağımlı. Mevcut çözümlerin çoğu, merkezi yapılar veya kısıtlı güven mekanizmaları içerdiğinden, Web3'ün güvene dayalı olmayan prensipleriyle tam olarak uyuşmuyor.

• Çoklu İmzalı Köprüler: Bir grup doğrulayıcı, zincirler arası işlemleri imzalar. Ancak güven bu az sayıdaki doğrulayıcıya bağlıdır. Ronin Bridge hack’inde olduğu gibi, bir grup ele geçirildiğinde milyarlarca dolarlık kayıplar yaşanabilir.
• MPC (Multi-Party Computation): Birden fazla tarafın birlikte çalışarak işlemleri doğruladığı bir modeldir. Ancak bu aktörlerin birbirleriyle koordinasyon içinde olması gerekir ve birden fazla tarafın işin içinde olması, merkeziyetsizliği tam anlamıyla garanti etmez.
• Oracles & Relayers: Bazı sistemler, zincir dışı (off-chain) veri sağlayıcılarına veya özel relayer’lara dayanır. Ancak bu sistemler merkezi veya manipülasyona açık olabilir, çünkü aktarılan verinin doğruluğunu garanti eden ekstra bir mekanizma yoktur.

Union’ın Farkı Ne?

Bugün interoperability alanında LayerZero, Axelar, Hyperlane, Wormhole gibi birçok proje var. Ancak Union’ın farkı, doğrudan zincirlerin konsensus mekanizmasını doğrulayan ve sıfır bilgi kanıtlarıyla çalışan bir model oluşturması.

Union’ın ana hedefi, mevcut köprü sistemlerinin zayıf noktalarını ortadan kaldırarak, zincirler arası likiditeyi ve veri transferlerini güvenli ve merkeziyetsiz hale getirmek.

Union ve Ekosistemi

Union yalnızca teknik bir çözüm değil, aynı zamanda büyüyen bir ekosistem. Mainnet öncesinde, testnetler, NFT projeleri, dashboard gelişmeleri, girişim destek programları ve Union Vakfının duyurulması gibi pek çok yenilik ekosistemi şekillendiriyor. Şimdi, bu dinamik yapıya daha yakından bakalım.

Union Ekosistemi

Union Trusted Setup Ceremony: ZK Kanıtlarının Temeli

Ceremony Tanıtım

Union’ın ZK (Zero-Knowledge) temelli konsensus doğrulama sistemini güvence altına almak için topluluk katılımıyla gerçekleştirilen bir Trusted Setup Ceremony (Güvenilir Kurulum Seremonisi) düzenlendi.

• Amaç: Union’ın kullandığı Groth16 ZK kanıtlarının güvenliğini sağlamak ve merkeziyetsizliğini artırmak.
• Nasıl işledi? Katılımcılar, kriptografik olarak rastgele girdiler ekleyerek sistemin güvenilirliğini artırdı.

Sonuç: Seremoni tamamlandı ve katkıda bulunanlar, Whale Shark NFT koleksiyonunda whitelist hakkı kazandı.

Whale Shark NFT’si: Union’ın Resmi NFT Koleksiyonu

​​

Whale Shark Duyuru

Union, Stargaze ile iş birliği yaparak Ethereum NFT’lerini Cosmos ekosistemine taşıyan trustless bir köprü kurdu. Bununla birlikte de Union için resmi ve simgesel olarak taşınacak olan en önemli koleksiyon Whale Shark projesi geçtiğimiz günlerde mint edildi.

• Stargaze NFT koleksiyonları Ethereum’daki pazarlara açılırken, BAYC, Pudgy Penguins gibi Ethereum’daki büyük koleksiyonlar Stargaze üzerinden Cosmos ekosistemine getirildi.
• Birçok katılımcının dahil olabildiği bu NFT koleksiyonu ile birlikte bu proje, Union’ın sadece token değil, NFT’ler için de köprü görevi görebileceğini kanıtladı diyebiliriz.

ZK Goblin Mode NFT’si: Ekosisteme Katkı Sağlayanlara Özel NFT Koleksiyonu

Union, ekosisteme katkı sağlayan kişilere özel bir NFT koleksiyonu sundu.

• ZK Goblin Mode NFT’leri, Union’a testlerde ve topluluk oluşumunda aktif destek verenlere ve Union dışında da Web3 ekosistemine katkı sağlayanlara dağıtıldı.
• Resmi bir Union NFT koleksiyonu olmamakla birlikte, topluluk içindeki aktif katılımı teşvik eden bir ödül sistemiydi.

Testnet-9: Mainnet Öncesi Son Aşama

Union ekosisteminde mainnet öncesi en büyük test aşaması olan Testnet-9, halka açıldı ve büyük yenilikler sundu:

• State Lenses
• Niyet Tabanlı Köprüleme (Intents)
• Daha Düşük Gas Ücretleri
• Galois Kanıtlama Hızı Arttı: ZK kanıt üretme süresi 8 saniyeden 6 saniyeye düşürüldü.
• Yeni Ağlar: Testnet’e Movement ve diğer Cosmos SDK tabanlı zincirler eklendi.

Kullanıcılar testnet tokenleri alıp transfer işlemleri yaparak ağı stres testine sokabiliyor.

Union Dashboard: Ekosistem Görevleri ve Ödüller

Union, topluluğun ekosisteme katılımını artırmak için Union Dashboard adlı bir görev ve ödül sistemi geliştirdi.

• Kullanıcılar Twitter, Discord ve GitHub hesaplarını bağlayarak görevler tamamlıyor.
• XP kazanarak seviye atlayanlar, özel ödüller kazanabiliyor.
• Örnek bir ödüllendirme olayından bahsedecek olursak, Kaito platformu üzerinde ekosistemlerin oylandığı bir oylamada Union, kendileri için oy kullanacak kişilere Dashboard üzerinden 100XP dağıttı.

Bu dashboard kısaca, Union ekosisteminde aktif olanları teşvik etmek için tasarlandı.

Union’ı Oluşturan Bileşenler

Union, blok zincirler arasında güvenli ve merkeziyetsiz bir iletişim ağı oluşturmayı amaçlayan oldukça teknik bir sistem. Konsensus Doğrulama, sıfır bilgi kanıtları (zero knowledge), hafif istemciler (light client) gibi karmaşık teknolojilerin bir araya gelmesiyle çalışıyor.

Ancak iyi haber şu: Bu teknolojilerin her detayına hakim olmadan da Union’ın nasıl çalıştığını anlayabiliriz. Bunun için, Union’ın yapısını oluşturan temel bileşenlere odaklanmak yeterli.

Union’ın işleyişini sağlayan üç kritik bileşen var:

CometBLS: Konsensus Mekanizması

Union, farklı zincirlerden gelen verileri doğrulamak için merkeziyetsiz bir konsensus mekanizmasına sahip olmalı. Bunu sağlamak için de CometBLS kullanıyor. Peki, CometBLS tam olarak ne?

• Tendermint tabanlı bir mutabakat mekanizmasıdır, ancak daha ölçeklenebilir ve Union’ın işleyişini daha kolay getirecek bir şekilde tasarlanmıştır.
• BLS (Boneh-Lynn-Shacham) imzalarını kullanarak verileri verimli bir şekilde doğrular. Bu imzalar birleştirilebilir (signature aggregation), yani çok sayıda imza tek bir küçük boyutlu imza haline getirilebilir.

Sonuç olarak: Konsensus süreci hem daha hızlı hem de daha az maliyetli hale gelir.

Voyager: Zincirler Arası Veri Taşıyıcısı

Union, zincirler arasında veri taşıyan merkeziyetsiz bir relayer (aracı) sistemine sahiptir. Voyager, tam olarak bu işlevi üstlenir.

Farklı blok zincirlerin en güncel durum bilgilerini (state) toplar ve Union ağına iletir. Union ağı, gelen bu verileri doğrulayıp kaydeder.

Sonuç olarak: Voyager, zincirler arası iletişimin gerçekleşmesini sağlayan kritik bir bağlantıdır.

Galois: ZK Kanıtlarının Üretimi ve Doğrulama

Union’ın en güçlü yönlerinden biri, ZK teknolojisini kullanarak güvenli veri aktarımı yapabilmesidir.

• Galois, Voyager tarafından getirilen verilerin doğruluğunu kanıtlamak için ZK kanıtlar üretir.
• Bu ZK kanıtlar, verilerin değiştirilmediğini veya manipüle edilmediğini matematiksel olarak garanti eder.
• Union’a bağlı zincirler, bu ZK kanıtları zincir üstünde doğrulayarak, başka bir zincirin durumunun geçerliliğini anlayabilir.

Sonuç olarak: Galois sayesinde, herhangi bir merkezi otoriteye güvenmeden zincirler arası veri paylaşımı mümkün hale gelir.

State Lenses: Zincirler Arası Doğrudan Bağlantılar

Union, ‘state lens’ denilen özel hafif istemcileri de ana ağ aşamasından önceki son aşamaları olan Testnet-9 ile birlikte yapısına ekledi. Neden önemli?

Bazı sistemler, zincirler arasında veri iletmek için paket yönlendirme ara katmanları (packet-forward middleware - PFM) kullanır. Ancak bu sistemlerde:

• Mesajlar gereksiz yere değiştirilir veya tekrar yürütülür.
• Bu da maliyetleri artırır ve işlem sürelerini uzatır.

Union’ın geliştirdiği State Lens modeli, zincirler arasındaki mesajları doğrudan ileterek bu sorunları çözer.

• Orijinal işlem verisini korur.
• İşlemlerin tekrar yürütülmesini engeller, sadece hafif istemci güncellemeleriyle maliyetleri düşürür.

Bu sayede, Union ağı üzerindeki zincirler, birbirlerine doğrudan bağlıymış gibi veri aktarımı yapabilir.

Son Yorumlar ve Yakın Bir Bakış

Blok zincir dünyasında, çoğu zaman "hype" projeleri gündemi domine ederken, Union, geliştirdiği çözümlerle kendisini önemli bir konuma taşıma yolunda ilerliyor. ZK destekli konsensus doğrulama, State Lenses ve niyet tabanlı köprüleme gibi inovasyonlar, yalnızca sektördeki mevcut çözümleri geliştirmekle kalmıyor, aynı zamanda köprüleme ve zincirler arası iletişim için merkeziyetsizliği yeniden tanımlıyor gibi iddiali bir cümleyle son yoruma başlıyoruz.

Ancak, teknik bir projenin başarısı yalnızca geliştirdiği yeniliklerle değil, toplulukla kurduğu bağ ve adaptasyonuyla da belirlenir. Union’ın Testnet-9 süreci, bu konuda önemli bir dönemeç olabilir gibi duruyor. Kullanıcılar, zincirler arası transferleri deneyimleyip ağı stres testine sokarak protokolün sınırlarını keşfediyor. Ayrıca Trusted Setup Ceremony ve ekosistem odaklı ödüllendirme sistemleri de topluluk etkileşimini teşvik ederek Union’ın yalnızca teknik bir çözüm değil, aynı zamanda güçlü bir topluluk hareketi olduğunu gösterir vaziyette.

Şimdi en kritik aşamaya gelindi: Ana ağ lansmanı. Union, sadece bir interoperability protokolü mü olacak, yoksa zincirler arası likiditeyi ve veri akışını kökten değiştiren bir standart mı haline gelecek? Bunu zaman gösterecek. Ancak kesin olan bir şey var: Union, zincirler arası birlikte çalışabilirliği çözme iddiasıyla yola çıkan ve bunu gerçek anlamda başarmaya en yakın projelerden biri.