Doğrulayıcı Nedir?
Blok zincirlerde işlemlerin güvenli, doğru ve kurallara uygun bir şekilde gerçekleşmesi için ağ üzerinde bunları onaylayan özel katılımcılar bulunur. İşte bu kişilere veya düğümlere “doğrulayıcı” denir. Doğrulayıcılar, ağın konsensüs mekanizmasına göre seçilir ve ağın bütünlüğünü korumaktan sorumludur.
Beril Bektaş2 dk
Hisse İspatı (PoS) tabanlı ağlarda doğrulayıcılar, işlem onaylarının yanı sıra yeni blokların üretilmesinde de aktif rol oynar. İş İspatı (PoW) tabanlı ağlarda ise benzer görevi “madenciler” üstlenir; PoW’da işlem onayına ek olarak blok zincire yeni blok ekleme süreci yoğun hesaplama gücüyle yapılır.
Madenci ve Doğrulayıcı Arasındaki Fark
- Seçim Yöntemi
- PoW (Madenci): Güçlü donanım ve yüksek elektrik tüketimiyle matematiksel problemleri çözerek yarışırlar. İlk çözen blok ödülünü alır.
- PoS (Doğrulayıcı): Ağda sahip oldukları kripto parayı “stake” ederek (kilitleyerek) seçilirler. Çoğu zaman seçim sürecinde rastgelelik ve stake süresi gibi ek faktörler de rol oynar.
- Kaynak Kullanımı
- PoW yüksek enerji tüketir.
- PoS çok daha enerji verimlidir.
- Ödüller
- Madenciler yeni üretilen coin’ler ve işlem ücretleri alır.
- Doğrulayıcılar genelde işlem ücretleri ve bazen ek token ödülleri kazanır.
- Erişim Eşiği
- Madencilik için pahalı donanım gerekir.
- Doğrulayıcı olmak için belirli miktarda kripto para stake etmek yeterlidir.
Doğrulayıcıların Görevleri
- İşlemleri Doğrulamak
- Göndericinin yeterli bakiyesi olup olmadığını, işlemin formatının doğru olup olmadığını kontrol eder.
- Kurallara uymayan veya sahte işlemleri reddeder.
- Ağın Bütünlüğünü Korumak
- Çift harcamayı (aynı token’in iki kez kullanılmasını) önler.
- Ağın tutarlılığını ve güvenliğini sağlar.
- Yeni Bloklar Önerip Onaylamak
- PoS’ta seçilen doğrulayıcı, yeni blokları oluşturur ve diğer doğrulayıcılar tarafından onaylanmasını sağlar.
Doğrulayıcı Olmanın Avantajları
- Ağın güvenliğine katkı sağlamak.
- Stake edilen varlıklardan düzenli gelir elde etmek.
- Blok zincirin aktif olarak bir parçası olmak ve katkıda bulunmak.
- Teknik bilgi ve deneyim geliştirmek.
Riskler
- Finansal Kayıp: Kötü niyetli davranış veya uzun süre çevrimdışı kalmak, stake edilen varlıkların “slashing” yoluyla kesilmesine neden olabilir.
- Hukuki Riskler: Bazı ülkelerde kripto paraların kullanımı yasaklı veya kısıtlı olduğu için yasal sorunlar yaşanabilir.
- Teknik Zorluklar: Donanım, yazılım ve ağ yönetimi konularında deneyim gerektirir.
Özetle, doğrulayıcılar blok zincirlerin bel kemiğidir. Madencilerle aynı amacı taşırlar: işlemleri güvenle doğrulamak ve ağı çalışır durumda tutmak. Ancak yöntemleri farklıdır; PoW’da rekabet ve hesaplama gücü, PoS’ta ise stake edilen varlık ve seçim mekanizması belirleyici olur. Bu fark, enerji tüketiminden güvenlik modeline kadar birçok yönü etkiler.
