Drift Protokolü Nedir?

Nasıl Çalışır? DAMM ve Çapraz Marjinin Avantajı

Drift’in öne çıkan teknolojilerinden biri Merkeziyetsiz Otomatik Piyasa Yapıcı (Decentralized Automated Market Maker) modelidir. Klasik vAMM mantığını geliştiren bu sistem, havuzdaki likiditeyi talebe göre otomatik olarak yeniden dengeler. Bu sayede fiyat kaymaları (slipaj) azalırken sermaye kullanım verimliliği de artar.

Platform, çapraz marjin hesapları sayesinde kullanıcıların tek bir teminat havuzunu kullanarak birden fazla pozisyon açmasına izin verir. Bu, kaldıraçlı işlem yapan trader’lar için büyük bir esneklik sağlar. Drift’te SOL, BTC, ETH, USDC, XRP, BONK gibi popüler kripto varlıklarla hem spot hem de vadeli işlemler yapılabilir.

Kuruluş, Erken Dönem

Drift Protocol, 2021 yılında Cindy Leow ve David Lu tarafından kuruldu. Ağustos 2021’de tanıtılan ilk versiyon, yıl sonunda tüm kullanıcılara açıldı. Ancak 2022’nin Mayıs ayında Terra (UST) krizinin yarattığı piyasa çöküşü sırasında Drift’in sigorta fonu boşaldı ve yaklaşık 14,55 milyon dolarlık bir açık oluştu. Takım, acil finansman sağlayarak tüm kullanıcıların zararlarını karşıladı ancak bu süreçte platform geçici olarak kapatıldı.

Bu kriz, ne kadar negatif olsa da Drift ekibine daha sağlam bir altyapı kurma ve risk yönetim sistemlerini geliştirme fırsatı sundu.

V2 ile Gelen Yenilikler

Ekim 2022’de Drift V2 devreye alındı. Bu versiyonla birlikte:

• Hibrit likidite mekanizması (Just-In-Time likidite + emir defteri + AMM)
• Spot ticaret imkanı
• Borç alma-verme özellikleri
• Sigorta fonu staking
• Gelişmiş güvenlik parametreleri kullanıcıların hizmetine sunuldu.

V2 ayrıca pasif likidite sağlayıcılarına teminat yatırarak piyasaya likidite ekleme ve gelir elde etme imkânı tanıdı.

2023–2024: Ürün Çeşitliliği ve DRIFT Token Lansmanı

Drift, V2 sonrasında hızlı bir inovasyon sürecine girdi.

• Kaldıraçlı spot piyasalar (Şubat 2023)
• Sigorta fonlu staking (Nisan 2023)
• dSOL: likit stake edilmiş SOL (Şubat 2024)
• Piyasaya sürülme öncesi piyasalar (pre-launch) ile token piyasaya çıkmadan işlem yapma imkanı (Mart 2024)

gibi özellikler, ekosisteme dahil edildi.

Nisan 2024’te Drift’in yerel yönetişim token’i DRIFT tanıtıldı. 16 Mayıs 2024’te 120 milyon DRIFT token (%12 arz) airdrop ile yaklaşık 150 bin adrese dağıtıldı. Bu token, Drift DAO yapısında yönetişim hakkı tanıyarak kullanıcıların protokolün geleceğinde söz sahibi olmasını sağlıyor.

Tahmin Piyasaları: BET Platformu

Drift’in sadece bir borsa olmadığını gösteren en önemli adımlardan biri de 2024’te duyurulan BET platformu oldu. Bu tahmin piyasası, kullanıcıların siyasi seçimlerden spor müsabakalarına, kripto fiyat tahminlerinden kültürel olaylara kadar geniş bir yelpazede öngörülerini değerlendirmesine olanak tanıyor.

BET, Drift’in çapraz teminat ve likidite altyapısını kullanarak tahmin piyasalarında yer alan fonların aynı zamanda getiri sağlamaya devam etmesini sağlıyor. Ayrıca kullanıcılar “structured bets” ile hem tahmin pozisyonu alıp hem de kripto varlıklarını short/long pozisyon açarak risklerini dengeleyebiliyor.

Topluluk ve Yönetişim

Drift DAO üç ana yapıdan oluşuyor:

• Realms DAO: Platformun teknik bakım ve geliştirmesini üstlenir.
• Güvenlik Konseyi (Security Council): Risk parametreleri, marjin oranları ve protokol güncellemelerinden sorumludur.
• Futarchy DAO: Drift ekosistemine değer katacak projeleri fonlar.

Bu yapı sayesinde, karar alma süreçleri merkeziyetsiz bir şekilde topluluk tarafından yürütülüyor.

Neden Drift?

Drift Protocol, Solana’nın düşük işlem ücretleri ve hızlı blok onay süreleri sayesinde yüksek frekanslı ve verimli bir işlem deneyimi sunuyor. Trader’lar için gelişmiş kaldıraç seçenekleri, yatırımcılar için pasif gelir imkânları ve topluluk odaklı yönetim modeli ile Drift, DeFi dünyasında kendine sağlam bir yer edinmiş durumda.

Geçmişte yaşadığı zorlukları aşarak daha güçlü bir yapı inşa eden proje, bugün Solana ekosisteminin en büyük perpetual futures borsalarından biri ve gelecekte çok daha geniş bir finansal merkez olma potansiyeline sahip.