Fluid Protokolü Nedir?

Fluid Neyi Çözüyor?

DeFi ekosisteminde en büyük verimlilik kayıplarından biri likiditenin farklı protokollere dağılmış olması (likidite parçalanması). Fluid, bu sorunu Liquidity Layer (Likidite Katmanı) adı verilen temel bir yapı sayesinde çözmeyi hedefliyor. Bu katman borç verme, borç alma ve merkeziyetsiz borsa gibi birçok farklı protokolü ortak bir likidite havuzu üzerinden çalıştırıyor. Böylece sermaye verimliliği artarken kullanıcılar da sermayelerini birden fazla alanda eşzamanlı olarak değerlendirebiliyor.

Fluid’in Bileşenleri

1. Likidite Katmanı

Fluid’in merkezinde yer alan bu katman, tüm protokollerin kullandığı ortak bir likidite havuzudur. Bu yapı sayesinde bir protokole yatırılan varlıklar, sistemdeki diğer protokoller tarafından da kullanılabilmektedir. Ayrıca, blok bazlı otomatik limit mekanizması sayesinde büyük kullanıcıların (balinaların) manipülasyonları engelleniyor ve sistemdeki riskler anlık olarak kontrol altında tutuluyor.

2. Borç Verme (Lending) Protokolü

Fluid’in Lending protokolü, kullanıcıların USDC, USDT, ETH, GHO gibi varlıkları yatırarak faiz kazandığı bir borç verme sistemidir. ERC-4626 standardı ile inşa edildiği için, fToken (örneğin fUSDC) olarak temsil edilen pozisyonlar başka DeFi protokollerinde de kullanılabilir. Böylelikle kullanıcıların varlıklarını merkeziyetsiz finansta değerlendirebilecekleri yeni olasılıkların kapısı açılır.

3. Borç Alma (Vault) Protokolü

Bu, Fluid’in borç alma sistemidir. Kullanıcılar teminat yatırarak borç alabilir. Ancak diğer DeFi platformlarından farklı olarak, Fluid bu süreçte range-based liquidation (aralık bazlı tasfiye) adında bir sistem kullanır. Böylece pozisyonlar tek tek değil, toplu şekilde ve çok daha düşük gaz maliyetiyle tasfiye edilebilir. Ayrıca LTV (Kredi Değer Oranı) %95’e kadar çıkabilirken tasfiye cezaları da %0.1’e kadar düşebilir (diğer platformlarda bu oran genellikle %5-10’dur.).

Akıllı Teminat ve Akıllı Borç

Fluid'in en yenilikçi özelliklerinden ikisi:

• Akıllı Teminat: Teminatlar yalnızca borç için değil, aynı zamanda DEX likiditesi olarak da kullanılır. Yani teminatınız hem faiz hem de işlem ücreti getirisi sağlar.
• Akıllı Borç: Borç aldığınız varlıklar, DEX üzerinde otomatik olarak likidite olarak değerlendirilir ve işlem ücretleri kazanarak borcunuzu pasif şekilde azaltabilir.

Bu mekanizmalar, teminat ve borcun “atıl” olmaktan çıkıp, aktif gelir üreten bileşenler haline gelmesini sağlar. Fakat akıllı teminat ve borç olarak adlandırılan bu sistem temelde likidite sağlamakta kullanıldıkları için “geçici kayıp” riskini barındırır.

4. DEX Protokolü

Fluid’in DEX’i, likiditeyi yalnızca Vault sistemi üzerinden alır. Yani doğrudan LP olunamaz. Tüm likidite, ya kredi vererek ya da teminat yatırıp borç alarak sağlanır. Bu yapı sayesinde alım-satım sırasında oluşan tüm gelirler ya borçluların borcunu azaltır, ya da teminat sahiplerine gelir olarak döner. Ayrıca otomatik aralık güncellemeleri ile LP verimliliği de maksimuma çıkarılır.

Neden Bu Kadar Verimli?

Fluid, zincir üzerindeki en yüksek sermaye verimliliğine sahip protokollerden biri. Çünkü:

• %95'e varan LTV oranları,
• Akıllı teminat / borç entegrasyonu,
• Aralık bazlı toplu tasfiye mekanizması,
• Likidite katmanının yeniden kullanılabilirliği

gibi özelliklerle hem borç verenin, hem de borç alanın sermayesini defalarca katmanlı şekilde değerlendirmesine olanak tanır. Bir kullanıcının yatırdığı sermaye, teorik olarak 39 kata kadar daha etkin biçimde kullanılabilir.

Güvenlik ve Oracle Altyapısı

Fluid, Chainlink gibi merkezi oracle sağlayıcılarının yanı sıra Uniswap TWAP ve özel oracle mekanizmaları kullanır. Bu hibrit yapı, fiyat manipülasyonlarını önlerken aynı zamanda verimliliği artırır.

Kullanıcı Deneyimi ve Araçlar

Fluid, karmaşık altyapısına rağmen kullanıcı dostu bir deneyim sunar. Simülasyon modu sayesinde kullanıcılar, herhangi bir finansal risk almadan stratejileri test edebilir. Instadapp PRO ve Avocado Wallet gibi yan ürünler ise çok zincirli işlemleri tek tıkla gerçekleştirmeye imkân tanır.

Token Ekonomisi ve Yönetişim

Fluid protokolü, $FLUID token’i etrafında yönetilir. Token sahipleri, protokoldeki değişiklikler ve yönetişim kararlarında oy hakkına sahiptir. Protokol gelirlerinin bir kısmı token geri alımı için kullanılır ve alınan token’ların akıbeti (yakmak, yeniden yatırım, vs.) yine topluluk tarafından belirlenir. Bu dinamik, uzun vadeli sürdürülebilirliği artırır.

Fluid, kullanıcıların sermayelerini maksimum verimlilikle değerlendirmesine imkan tanırken, güvenlik, kullanıcı deneyimi ve inovasyon konularında da çıtayı oldukça yukarı taşıyan projelerden biridir.