Kripto ETF'si Nedir?

Kripto ETF’si (Exchange-Traded Fund), kripto paraların değer hareketlerini takip eden ve borsalarda işlem gören yatırım fonları (500 büyük Amerikan şirketini kapsayan S&P 500’ün borsa endeksi haline getirilmesi gibi) anlamına geliyor. Tam olarak bir hisse senedi gibi işlem gören ETF'ler, yatırımcılara Bitcoin ve Ethereum gibi kripto paraların fiyat dalgalanmalarına maruz kalmadan onlara yatırım yapma imkanı sunuyor. 

Kripto ETF'leri iki ana şekilde çalışıyor:

• Spot ETF'ler: Gerçek kripto varlıkları doğrudan satın alan ve fonun içinde tutan ETF’ler.
• Vadeli (Futures) ETF'ler: Kripto para vadeli işlem sözleşmelerine yatırım yapar ve kripto fiyatlarını “dolaylı” yoldan izleyen ETF’ler. 

Daha detaylı inceleyelim:

Kripto ETF'lerinin Çalışma Şekli

Spot kripto ETF’ler, Bitcoin veya Ethereum gibi kripto paraları doğrudan fon bünyesinde tutarak yatırımcılara fiyat hareketlerine birebir maruz kalma imkanı sağlarken vadeli ETF’ler, vadeli işlemler yoluyla kripto fiyatlarını izliyor. Bu yöntem, fiyat takibinde küçük sapmalara neden olabiliyor çünkü vadeli sözleşmelerin fiyatı ile anlık (spot) fiyatlar her zaman tam olarak örtüşmeyebiliyor.

Kripto ETF'lerinin Avantajları

Kripto ETF’leri, kripto piyasasına giriş yapmayı kolaylaştıran pek çok avantaj sunar:

• Kolay Erişim: Özellikle geleneksel yatırımcılar, kripto cüzdanı oluşturmadan ya da özel anahtar güvenliğini düşünmeden kolayca kripto piyasasına yatırım yapabiliyorlar.
• Regüle Edilmiş Ortam: ETF’ler finansal otoriteler tarafından denetlendiğinden hem bireysel hem de kurumsal yatırımcılar için daha güvenli ve şeffaf bir yatırım ortamı sunuyor.
• Daha Az Teknik Bilgi Gereksinimi: Kripto paraların teknik detaylarına hâkim olmadan ve sadece klasik borsa bilgisiyle yatırım yapılabilir.
• Vergi Kolaylığı: Geleneksel ETF’lerde olduğu gibi kripto ETF gelirleri daha standart bir şekilde vergilendirilebilir.
• Portföy Çeşitliliği: Kripto ETF’leri, yatırım portföyüne alternatif bir varlık sınıfı eklemek isteyenler için iyi bir çeşitlendirme aracıdır. 

Kripto ETF'lerinin Dezavantajları

Yukarıda saydığımız avantajlara rağmen kripto ETF’lerinin de bazı risk ve sınırlamaları var.

• Yüksek Ücretler: Kripto ETF'leri genellikle bir kuruluş tarafından yönetildiğinden hizmetin karşılığı da daha yüksek olabiliyor.
• Takip Hataları: Özellikle vadeli işlem bazlı ETF’lerde, fonun performansı ile kripto paranın gerçek fiyatı arasında farklar oluşabiliyor.
• Volatilite Riski: Kripto piyasası doğası gereği yüksek volatiliteye sahip ve bu dalgalanmalar, ister istemez ETF fiyatlarına da yansıyor.
• Dolaylı Sahiplik: Kripto ETF'leri, yatırımcıya doğrudan kripto paraya sahip olma hakkı vermiyor. Yani stake etme veya doğrudan ağ üzerinde aktif olabilme gibi fırsatlardan yararlanamazsınız.

Kripto ETF Örnekleri

• Bitcoin Futures ETF'leri: Bitcoin vadeli işlem sözleşmeleri üzerinden yatırım yapar. (Örneğin, ProShares Bitcoin Strategy ETF - BITO)
• Spot Bitcoin ETF'leri: Gerçek $BTC varlıklarını doğrudan tutar. 2024'te ABD’de ilk spot Bitcoin ETF'leri onaylanmıştır.
• Ethereum ETF'leri: Ethereum fiyatını takip eden ETF’lerdir ve bazıları doğrudan Ether, bazıları da Ether vadeli işlemlerine dayalıdır.
• Çoklu Kripto ETF'leri: Bitcoin, Ethereum ve bazen XRP gibi birden fazla kriptoyu aynı anda izleyen ve riski dağıtan ETF’ler. (bunu duymuştum diye ekledim yanlışım varsa silebiliriz abi)

Dünyadaki Durum ve Regülasyonlar

Amerika Birleşik Devletleri'nde uzun yıllar boyunca spot kripto ETF'lerinin onayı SEC tarafından reddedildi ancak 2024 sonundaki seçimin ardından SEC’in kriptoya olan yaklaşımının değişmesiyle Bitcoin ve Ethereum spot ETF’leri onaylanarak işlem görmeye başladı. Bu durum bazı Avrupa ve Asya ülkelerine de yansıdı.

SEC’in ve yönetimin genel tavrı değişmiş olsa da ABD’de halen düzenleyici kurumlar kripto piyasalarının olası manipülasyonları ve yatırımcı koruması konularında oldukça hassas davranıyor. Bu nedenle, yeni kripto ETF (örn. Solana, Sui ve Doge’yi içeren ETF’ler) başvurularının incelenmesi ve onay süreçleri oldukça titiz ilerliyor.

Kripto ETF'leri Kimler İçin Uygun?

Kripto ETF’leri, özellikle doğrudan kripto para satın almakla uğraşmak istemeyen, klasik borsa düzeninde işlem yapmayı tercih eden yatırımcılar için cazip bir seçenektir. Ancak yukarıda bahsettiğimiz üzere yüksek volatilite, yönetim ücretleri ve dolaylı sahiplik gibi riskler de göz önünde bulundurulmalı.