Kripto Ödeme Sistemlerinde Son Sürat Yarış

Stabilcoin tipleri

Fiat Paraya Dayalı: Stabilcoin’in değeri fiat varlığa eşit tutulur. Bunun için genelde 1’e 1 oranında varlık tutulur. Örnek: $USDC, $USDT

Kripto Varlığa Dayalı: Çeşitli kripto varlıklar teminat olarak tutulur. Örnek: $USDe, $LUSD

Algoritmaya Dayalı: Arzın algoritmalar tarafından ayarlandığı çeşittir. Rezervlerinde itibari para, emtia vb. gibi varlıklar bulundurmaz. Örnek: $DAI, $FRAX

Geçmişte Bitcoin ile ödemeler de yapıldı ancak birkaç problem bu sürecin büyüyebilmesine engel oldu: 

• Ağ yavaşlığı
• Ödeme miktarlarının düşüklüğü ve satoshilerin Bitcoin fiyat artışında işlevini yitirebilmesi
• Volatil olan Bitcoin’in değer ölçümü için ideal olmayışı

Stabil coinlerin avantajları nedir?

• İşlem Hızı: Banka transferlerinde işlemlerin hızlarını düşünürsek blokzincir tabanlı sistemler bu alanda son derece avantajlıdır. Özellikle uluslararası para transferlerinde SWIFT gibi transfer metodları için 1-1.5 iş gününe yakın beklemek gerekebiliyorken, blokzincirle yapılacak işlemler blok üretimi kadar (Ethereum nezdinde yaklaşık 15 saniye iken, katman 2 çözümleri veya diğer katman 1’lerde bu süre Ethereumdan da kısa sürebiliyor.)
• Global Kullanıcılara Erişim: Banka transferlerinde istenilen her yere transfer yapmak mümkün değidir. Bu da aslında varlıklarınızın üzerinde sizden farklı otoritelerin söz hakkı olduğunun göstergesidir. Blokzincir ile beraber kişisel varlıklarda tam sahipliğe daha da yaklaşılabilir.
• Güvenlik: Blokzincir sayesinde geçmişte kullanılan sistemlerden daha güvenli mimariler inşa edilebilir. Bu, ödemelerde gizlilik ve güvenliği arttırır. 
• Düşük İşlem Ücretleri: İşlemlerde ödenen ücretler uluslararası transferlerde yüksek değerlere çıkabiliyor. SWIFT ile yollayacağınız €1000 için yaklaşık €40’luk işlem ücreti ödeyebiliyorsunuz. Buna alternatif olarak Polygon gibi gaz ücretlerinin görece daha düşük olduğu ve stabilcoin’lerin bolca bulunduğu ağlarla bu işlemleri €1’nun çok daha altında ücretlerle halledebilirsiniz.

Günümüzde küresel ödeme altyapıları yıllık olarak 2 trilyon doların üzerinde işlem hacmini yönetmektedir. Bu sistemlerin büyük çoğunluğu hâlâ geleneksel (off-chain) altyapılar üzerinden işlemektedir. Örneğin, Visa 2023 yılında yaklaşık 15 trilyon dolar işlem hacmi gerçekleştirirken Mastercard’ın işlem hacmi 9 trilyon dolar, PayPal’ınki ise yaklaşık 1.5 trilyon dolar olarak kaydedilmiştir. Bu şirketler yalnızca işlem hacmiyle değil, aynı zamanda gelirleriyle de öne çıkmaktadır: Visa 2023’te 34 milyar dolar gelir ve 17 milyar dolar net kâr açıklarken Mastercard 25 milyar dolar gelir ve 11 milyar dolar net kâr, PayPal ise 29 milyar dolar gelir ve 4.2 milyar dolar net kâr elde etmiştir. Tüm bu hacmin yalnızca çok küçük bir kısmı – bazı tahminlere göre %1’in altı –zincirüstü olarak gerçekleşmektedir. Buna rağmen, stabilcoin tabanlı işlemler büyümeye devam etmekte ve 2024 itibariyle günlük ortalama 10 milyar doları aşan stabilcoin transfer hacmi ile globalde 150 milyar dolarlık bir stabilcoinekosistemi oluşmuştur. Bu gelişmeler karşısında, Visa ve Mastercard gibi şirketler, stabilcoin tabanlı ödemeleri destekleyen blockchain projeleriyle iş birliği yapmaya başlamış, PayPal ise 2023'te kendi stabilcoin’i olan PYUSD’yi piyasaya sürerek bu dönüşümde daha aktif bir rol almıştır.

2024 yılında bölgelere göre temassız ödemeler - Statista

Yani, stabilcoin’ler ile ödeme altyapılarının henüz başlarındayız. Özellikle son aylarda bir çok Web2 ve Web3 şirketleri de bu alanda çalışmalara başladı. Örneğin:

• Sony Electronics Crypto.com ile Singapurda doğrudan ödeme konusunda beraber çalışıyor.
• Stripe global ödemelerde kriptoyu kullanmaya başladı. X(Twitter) da içerik üreticilerine bu vasıta ile $USDC ödüyor.
• Shopify Solana Pay’i yeni bir ödeme seçeneği olarak ekledi.
• Paypal kendi stabilcoini olana $PYUSD’yi duyurdu.
• dtcpay stabilcoin ve fiat ödemeleri 2025 Ocak’ı ile beraber desteklemeye başladı.
• Fidelity kendi stabilcoini olan $FT için çalışıyor.
• Mastercard tokenleşmiş paraların transferini daha yüksek kullanıcı deneyimi ile sağlayabilmek için Mastercard Multi-Token Network(Mastercard Çoklu Token Ağı) üzerinde çalışıyor.
• Sumitomo Mitsui Finans Grubu (SMFG) Ava Labs ve Fireblocks ile beraber çalışıp stabilcoin çıkarmayı, bunu da 2025’in sonlarına doğru test etmeyi planlıyor.
• https://x.com/angrycryptoshow/status/1906791840831201732

Ayrıca birçok kripto para ödeme projeleri de ortaya çıktı. Bunlara bir göz atarsak:

1- Paypal

Paypal, ABD’deki müşterilerine kripto ile çevrimiçi satın alabilme imkanı sunuyor. Artık kripto para bakiyeleri de ödeme sırasında bir seçenek olarak kullanılabilecek. Paypal halihazırda kripto al-sat yapmaya ve saklamaya imkan veriyordu. Artık itibari bir paraya dönüştürerek doğrudan ödeme için de kullanılabilecek. 

2- OKX Pay

OKX’in kendi bireysel kontrol edilebilen(Self-custody) cüzdanlarını kullanarak $USDT ve $USDC ödemelerini gerçekleştirebiliyorsunuz. Bu cüzdanların güvenliği yalnızca kurtarma anahtarı (seed phrases) ile sağlanmadığından ve gerektiği takdirde ZK-email altyapısıyla hesabınıza tekrar erişebileceğinizden dolayı avantaj da sağlıyor. Ödeme için bilindik uygulamalardaki gibi cüzdan adresini (geleneksel bankacılıktaki IBAN gibi düşünebilirsiniz) veya hesap adını (Wise’deki Wise adı gibi) veya alıcının ürettiği QR kod ile ödeme gerçekleştirebilirsiniz. Üstelik işlemlerde, işlem ücreti de yoktur. Yatırılan varlıklara bağlı olarak kazanılan faizler de kullanıcılara silent rewards adı altında dağıtılıyor. 

3- Gnosis Pay

Gnosis Pay, geleneksel finans ve merkeziyetsiz finans (DeFi) arasındaki bariyerleri ortadan kaldıran ilk Merkeziyetsiz Ödeme Ağıdır (Decentralized Payment Network, DPN). Gnosis Pay’in Gnosis Card adında bir ürünü de var. Bu kart, Visa tarafından tasdiklenmiş olup listedeki ülkelerin tamamında kullanılabilir durumdadır. Kartı almak için bu ülkelerde yaşıyor olmak, 18 yaşın üstünde olmak ve €30.23 ödemek gerekiyor. Bundan sonra ise, yapılan işlemlerde ağ ücreti ödenmiyor. Yatırılan varlıklar, Gnosis zincirinde ve Safe cüzdanında tutulur. Herhangi bir EVM ağından varlık transfer edebilirsiniz. Ödeme yapmak için kripto paraları EURe (Avrupa bölgesinde ödeme yapıyorsanız) veya GBPe’ye (Birleşik Krallık’ta ödeme yapıyorsanız) çevirerek kullanabilirsiniz.

4- Metamask Pay

Metamask ise bir çeşit derlenmiş ödeme altyapısı sunar. Örneğin bir ABD vatandaşı: Transak, MoonPay, Sardine, PayPal , Banxa, Mercuryo, Link by Stripe, Ramp, Robinhood, Coinbase gibi ödeme imkanlarının yanında Ethereum mainnet, Binance/BNB Smart Chain, Polygon, Avalanche (C-Chain), Fantom, Optimism, Arbitrum, Celo, Harmony, Cronos, Moonbeam, Moonriver, Aurora, Palm gibi ağları da kullanabilir. Ayrıca yapılan $USDC ödemelerinde %1 geri ödeme de yapar. İşlem ücretleri ise Metamask’in çatı şirketi olan Consensys’in geliştirdiği zincir olan Linea ağına göre hesaplanır. Örneğin $USDC ve $USDT ile ödeme yaparsanız $0.02, wETH gibi stabil olmayan tokenler ile ödeme yaparsanız öncelikle %0.875 takas ücreti ödeyip sonrasında yine $0.02 işlem ücreti ödersiniz.

https://portfolio.metamask.io/card adresinden ödemelerde hangi tokenlere harcama izni vereceğinizi ve miktarını ayarlayabilirsiniz. Ayrıca birden fazla cüzdanı da bağlayabilirsiniz.

Özetlersek,

Gümümüzde Web2 ve Web3 şirket ve girişimlerin büyük figürleri ödeme altyapısı olarak blokzinciri ve stabilcoinleri kullanmayı hedefliyor. Bu sayede hem geçmişteki tekellerin fahiş fiyatlarından kurtulabilir hem de tamamen bize ait olabilecek olan ödemeleri yapabiliriz.