Sui Ekosistemi: Gerçek Katılıma Gerçek Ödüller

Sadece etkinliğine gittiğiniz için 4 haneli token ödülleri (veren ve toplam token tedariğinin %10’unu bu tip topluluk ödüllerine ayıran Walrus, yerel SUI stake etmeniz karşılığında yine kullanıcılara 4 haneli ödüller dağıtan DeepBook ve çeşit çeşit teşviklerle kullanıcılarına destek olan daha birçok uygulamanın bulunduğu Sui’nin bu büyüyen ekosisteminde odağın ve hype’ın nerelerde olduğunu, hangi projelerin nasıl öne çıktığını bu yazıda teker teker inceliyoruz. İyi okumalar!

Sui sadece token dağıtan bir zincir değil, toplulukla birlikte büyüyen, kullanıcılarını "early adopter" değil, "ekosistem ortağı" yapan bir anlayışla hareket ediyor.

🔁 Çeşit Çeşit DEX

Bluefin: Yüksek Performanslı Vadeli Türev DEX’i

Bluefin, başlangıçta Arbitrum üzerinde hayata geçirilen merkeziyetsiz ve emir defteri temelli bir türev borsasıydı ancak Arbitrum'daki hız ve ölçeklenebilirlik kısıtlamaları nedeniyle ekip, 2023 yılında Sui ağına geçiş yaparak Bluefin v2’yi yayınladı. Sui’nin yüksek işlem hacmini destekleyen mimarisi, TPS performansı ve zkLogin ile sponsorlu işlemler sunabilmesiyle Bluefin, şu anda $50 milyarın üzerinde bir işlem hacmine sahip.

Kullanıcılar, Apple veya Google hesaplarıyla cüzdan oluşturarak da kolayca işlem yapabiliyor ve bu da özellikle geleneksel finanstan gelen kullanıcıların başlangıç süreçleri için büyük bir avantaj sağlıyor. Bluefin’in işlem ücretleri ise sürekli olarak 0.0005 doların altında seyrediyor. SUI üzerindeki en büyük protokollerden olan Bluefin, token’i $BLUE’nin arzının %19,68’ini topluluğa ayırmış olmasının yanında sürekli devam eden bir ödül sistemine de sahip:

Blue Points sistemi ile işlem yapan veya referans getiren kullanıcılar, haftalık olarak kazandıkları bu puanlarla hem $BLUE hem de $SUI ödülleri kazanabiliyor.

Cetus Protocol: Konsantre Likidite Modeliyle Yeni Nesil DEX

Cetus Protocol, Sui ve Aptos ağları üzerinde çalışan, konsantre likiditeye dayalı bir merkeziyetsiz borsa protokolü olarak öne çıkıyor. Uniswap V3’ oldukça benzeyen bir model kullanan Cetus, likidite sağlayıcıların belirli fiyat aralıklarında sermaye yerleştirmesine izin vererek daha yüksek ücret verimliliği sağlarken Range Orders ve Position NFT’leri gibi özelliklerle LP’lerin sınırlı emir ve benzeri stratejiler uygulamasına olanak tanıyor. Protokol, CETUS token’ini hem yönetişim hem de teşvik aracı olarak kullanıyor.

Cetus ayrıca Wormhole entegrasyonu sayesinde zincirler arası likiditeye de olanak tanıyor ve “Liquidity as a Service” modeliyle geliştiricilere entegre edilebilir likidite altyapısı sunuyor. Şeffaf yapısı, sürekli genişleyen ekosistemi ve DeFi kullanıcılarına sunduğu esneklik ile Cetus da $50 milyarın üzerinde hacmiyle Sui’nin öne çıkan DEX projelerinden biri konumunda. CETUS’un ödül sistemi de şu şekilde işliyor:

Stake edilen CETUS token’ları, xCETUS olarak çevrilir ve bu token'ler ile yönetişim oylamalarına katılınabiliyor, sadakat seviyeleri yükseltilebiliyor veya lansman havuzlarına katılım sağlanabiliyor, değişen ancak uygulamadaki diğer havuzlara göre daha fazla getiri imkanı sunduğunu gözlemlediğimiz xCETUS’larla yaptığımız işlemlerden de haftalık olarak ödüller kazanıyoruz. xCETUS’in CETUS’a geri çevrimi ise vesting süresi seçilerek yapılıyor ve bu süreç ne kadar uzun olursa dönüşüm oranı o kadar avantajlı olmuş oluyor.

Turbos: Sıfır Slipajlı Vadeli Borsa

Turbos, Sui ağı üzerinde inşa edilen ilk merkeziyetsiz vadeli borsa olma özelliğini taşıyor. Geliştirici ekip, Sui’nin sunduğu yüksek işlem hızı, düşük maliyetler ve güvenli akıllı kontrat yapısını detaylı şekilde inceledikten sonra bu ağı tercih ettiğini belirtmişlerdi. Tamamen kullanıcı odaklı bir vizyonla hareket eden Turbos, topluluk tarafından şekillendirilen bir proje olmayı hedeflemesinin yanında kullanıcıları için düzenlediği çeşitli airdrop programlarıyla öne çıkıyor.

Ağdaki en ilgi çekici ödül sistemlerinden birine sahip olan platform, DeFi'yi daha eğlenceli ve erişilebilir hale getirmek için Grand Prix adını verdiği oyunlaştırılmış bir ödül sistemini hayata geçirmişti ve kullanıcılar, en az 5,000 adet $TURBOS token’i "yakıt" olarak kullanarak araçlarını yarışa sokarak ve her hafta düzenlenen "pit stop" etkinliğine katkı sağlayan kullanıcılar getiri ödülleri kazanıyorlardı. Sistem, “sıkıcı” olarak değerlendirdiği APR arayüzünü ve getiri oranları kavramlarını eğlenceli bir yarış temasıyla sunarak özellikle yeni kullanıcılar için DeFi dünyasına giriş bariyerini azaltmayı hedeflemişti. Grand Prix, şimdilik sonlanmış olsa da “kullanıcılarını ödüllendirme” mentalitesini bırakmış değil. Fotoğrafta da görebileceğimiz üzere platform, kullanıcılarına sunduğu yüksek getiri oranlarının yanında havuzların çoğunda sadece bulunduğunuz miktara bağlı olarak her hafta dağıtılan (500,000’den 1 milyona kadar $TURBO, 1,000’den 10,000’e kadar $SUI) $TURBO ve $SUI ödülleriyle kullanıcılarını ödüllendirmeye devam ediyor. 

Staking Ama Eğlenceli

🐘 Walrus: Sui Üzerinde Yeni Nesil Merkeziyetsiz Veri Depolama

Muhtemelen yakın zamanda yaptığı airdrop dağıtımından adını duyduğunuz Walrus, büyük veri dosyalarının ("blobs") merkeziyetsiz şekilde saklanmasını sağlayan ölçeklenebilir bir veri depolama protokolü. Sui’nin geliştiricisi olan Mysten Labs tarafından geliştirilen bu platform, medya dosyaları, NFT içerikleri, yapay zeka veri kümeleri ve zincir üstü arşivler gibi hacimli verilerin güvenli biçimde saklanmasına olanak tanıyor.

Walrus, protokolün dApp’leri üzerinden test ağını kullanarak staking işlemi yapan kullanıcıları bir kenara bırakacak olursak İstanbul da dahil olmak üzere çeşitli yerlerde düzenlediği etkinliklere katılan kişilere bile aktivitelerine bakmaksızın etkinliğe kaydoldukları mail adresleri üzerinden dağıtım yaptı. 

❄️ Winter Walrus: Likit Staking’de Son Nokta mı?

Winter Walrus, Walrus ile entegre çalışan bir likit staking platformu. Kullanıcılar $WAL token’lerini stake ederek takas edilebilir LST’ler (wWAL, upWAL, mWAL, vb.) elde ediyor. Böylece kullanıcılar, hem pasif gelir kazanıyorlar hem de bu token’leri DeFi'de kullanabiliyorlar. Protokol, iki haftalık dönemlere göre çalışıyor ve zamanlamaya göre stake edilen varlıklar doğrudan LST’ye ya da NFT’ye dönüşüyor. Ayrıca “transmutation” özelliği sayesinde farklı LST’ler arasında dönüşüm sağlanarak likidite artırılır. LST’ler hakkında daha fazla bilgi için “LST Nedir?” yazımızı okuyabilirsiniz.

💧 Haedal: Sui Üzerinde Likit Staking ile Esnek Getiri

Nisan ayında yaptığı airdrop’la kullanıcılarını ödüllendiren Haedal, kullanıcıların SUI token’larını stake ederek haSUI adlı likit, getirili bir token elde etmelerini sağlayan bir likit staking protokolü olarak öne çıkıyor. haSUI, hem staking gelirini koruyor hem de DeFi'de kullanılabiliyor — böylece kullanıcılar hem pasif gelir kazanıyor hem de fonlarını takas, borç alma/verme gibi işlemlerde kullanabiliyor. Haedal, validator seçimini otomatik yapıyor ve platformda hiçbir şekilde vesting yok. Ayrıca topluluk odaklı yönetişim modeli ile haSUI sahipleri protokol kararlarında oy kullanabiliyor.

Platformdaki veHAEDAL, kullanıcıların yakın zamanda büyük bir airdrop’la dağıtılarak TGE’si yapılan HAEDAL token’lerini belirli bir süreliğine kilitleyerek karşılığında aldıkları yönetişim ve teşvik token’i. Ne kadar uzun süre ve ne kadar çok HAEDAL kilitlenirse, o kadar fazla veHAEDAL kazanılıyor. veHAEDAL sahipleri de Haedal protokolünde:

• Yüksek APR ile haSUI ödülleri kazanıyor (şu anda %500+ APR civarında),
• Protokol kararlarında oy kullanabiliyor (yönetişim),
• Daha fazla likidite ve teşvik havuzlarından faydalanabiliyor.

🎲 Haedal Random Vault: Staking’e Şans ve Eğlence de Katılabilir mi?

Haedal’ın Random Vault özelliği, staking’i oyunlaştırarak kullanıcı deneyimini bir tık öne taşıyor. Katılımcılar SUI token’larını 1 haftalık bir kasaya yatırıyor ve bu token'ler doğrulayıcılara yönlendiriliyor. Haftanın sonunda oluşan staking ödülleri, rastgele seçilen 5 kullanıcıya dağıtılıyor. Bu sayede kullanıcılar aktif bir şey yapmadan hem ödül kazanma şansı elde ediyor hem de ağa katkı sağlar. Sistem, genel olarak yeni başlayanlar için risksiz ve eğlenceli bir staking modeline sahip.

💸 Suilend: Basit ve Güvenli

Suilend, Solana’da üzerindeki Solend ekibi tarafından geliştirilen, merkeziyetsiz bir borç alma-verme protokolü. Kullanıcılar burada çeşitli kripto varlıkları teminat göstererek borç alabiliyor veya varlıklarını ödünç verip faiz kazanabiliyorlar. Platform, ana varlıklar ve izole varlıklar olmak üzere iki tip havuz sunuyor. 

Suilend, kullanıcı katılımını artırmak için çok katmanlı bir ödül sistemi sunuyor. Temel bileşenler şu şekilde:

• Suilend Puanları: Suilend Points, platforma varlık yatıran kullanıcılara günlük olarak dağıtılan, transfer edilemeyen puanlardan oluşuyor. Her varlık türü farklı oranda puan kazandırır (örneğin: 1 USDT = 0.1354 puan/gün). Bu puanlar, ileride yeni SEND token airdrop’ları ve avantajlar için kullanılacak.
• Suilend Capsules: Topluluk katkısı sağlayanlara verilen NFT’ler (Common, Uncommon, Rare). Meme üretimi, içerik yazımı, entegrasyon gibi katkılar.
• SEND Token Dağıtımı (Mdrop): Toplam arzın %40’ı puan sahiplerine, ekosistem kullanıcılarına ve eski Solend topluluğuna dağıtılıyor. Kullanıcılar SEND token’lerini mSEND olarak alır ve belirli süreler sonunda hak kazanarak talep edebilirler (şu anda aktif).

🐚 Scallop: Kurumsal Lending mi Olur?

Scallop, Sui üzerinde geliştirilen ilk resmi hibeli DeFi protokolü olarak kurumsal düzeyde güvenlik, şeffaflık ve modülerlik sunan bir lending platformu olarak öne çıkıyor. Kullanıcılara borç alma-verme, flash loan, türev ürünler, takas ve köprü arayüzü sağlıyor. Scallop’un temel amacı, hem bireysel hem de kurumsal kullanıcılar için yüksek performanslı, güvenli ve esnek bir DeFi altyapısı sunmak. 

🎁 Scallop Sadakat Programı ve veSCA Ödülleri

Scallop, kullanıcıları ödüllendirmek için düzenli olarak gelir kilometre taşlarına ve kilitli token miktarlarına dayalı sadakat programları ve airdrop’lar düzenliyor. Katılım için kullanıcıların SCA token’larını kilitleyip veSCA elde etmesi gerekiyor. Genellikle minimum 500–2.500 veSCA ve en az 2 günlük kilitleme süresi şart koşuluyor.

• Kilometre taşları (örneğin $2M, $5M toplam gelir) aşıldığında, sSCA veya SCA ödülleri dağıtılıyor.
• Ödül miktarları $100.000 ila $200.000 değerinde token’ler olabiliyor.
• Snapshot’lar günlük ya da tek seferlik alınarak hak sahipleri belirleniyor.
• Daha fazla veSCA tutan kullanıcılar daha fazla ödül kazanıyor.

Bu sistem, hem uzun vadeli bağlılığı teşvik ediyor hem de Scallop ekosistemine aktif katkı sağlayan kullanıcıları ödüllendiriyor.

Şu anda $126 milyon değerinde toplam kilitli değere sahip olan platform, gün geçtikçe “sadık kullanıcılarıyla” birlikte büyümeye devam ediyor.

🌊 NAVI: Yerel Likidite

NAVI, Sui üzerinde geliştirilen ilk "her şey dâhil" bir yerel likidite protokolü.  Sistem, otomatik kaldıraçlı kasalar, izole varlık havuzları, flash loan gibi gelişmiş özelliklerle sermaye verimliliğini artırırken NAVX token ile de yönetişim sunuyor. Gelişmiş risk yönetimi, oracle tabanlı fiyatlandırma ve kullanıcı dostu arayüzü ile NAVI, Sui ekosisteminde merkeziyetsiz finansın erişilebilir yüzünü temsil ediyor.

🧮 NAVI Leaderboard: Aktif Kullanıcılar İçin Puan ve Ödül Sistemi

NAVI Leaderboard, kullanıcıların protokolle olan etkileşimlerine göre haftalık puan topladığı oyunlaştırılmış bir ödül sistemi. Puanlar, üç temel faktöre göre belirleniyor:

• Supply Score: Yatırılan varlık miktarı × süre
• Borrow Score: Borç alınan miktar × süre
• Activity Score: Günlük etkileşim ve ödül talepleri

Kullanıcılar bu skorlarına göre yüzdelik dilimlere ayrılıyorlar ve her Pazartesi puan dağıtımı yapılıyor. Örneğin, düzenli şekilde vSUI yatırmak veya borç almak, uzun vadeli bağlılık gösteren kullanıcıların daha fazla puan almasını sağlıyor. Bu puanlar, gelecek NAVX token airdrop’ları ve diğer teşvik programları için de sağlam bir temel oluşturuyor.

NFT, NFT Staking ve IKA

🧠 TradePort: Sui Ekosisteminin NFT Veri ve Ticaret Merkezi

TradePort, Sui üzerindeki en kapsamlı NFT agregatör platformu. Farklı pazaryerlerinden NFT’leri tek bir çatı altında toplayarak çok zincirli ticaret (Stacks, NEAR, Sui) imkanı sunuyor. Platform, gerçek zamanlı fiyat verileri, ticaret hacmi ve likidite takibi gibi özelliklerle kullanıcıların piyasayı anlık olarak izlemesini sağlıyor. Hem yeni başlayanlara hem de deneyimli kullanıcılara hitap eden kullanıcı dostu arayüzü ve eğitici içerikleriyle TradePort, Sui’de NFT ticaretinin vazgeçilmez adresi olmayı hedefliyor.

IKA: NFT Staking

Ika, dünyanın en hızlı paralel MPC (Çok Taraflı Hesaplama) ağı. Bu günlerde ekosistemin en ilgi çeken projelerinden biri olan IKA’yı kısaca inceleyelim: 

Ika'nın Temel Özellikleri

• Alt Saniye Gecikme: Ika, 10.000 işlem/saniye kapasitesiyle, yüzlerce imzalayıcı düğüm üzerinden alt saniye gecikmeyle işlem gerçekleştirir.
• Sıfır Güven Mimarisi: Kullanıcı varlıklarını en kötü senaryolarda bile koruyan sıfır güven güvenliği sağlar.
• Çapraz Zincir Uyumu: Bitcoin, Ethereum ve Solana gibi büyük ağlarla likidite entegrasyonu sunar.
• AI Ajan Güvenlik Önlemleri: AI uygulamaları için güvenli korumalar sağlar.

Peki, NFT Staking demiştik, bu tam olarak ne?

Ika NFT Stake Etme ve Ink Droplet Sistemi

Ika, NFT stake etme özelliğiyle kullanıcılarına "Ink Droplets" adı verilen puanlar kazandırıyor. Bu puanlar, tokenimisi yeni duyurulan $IKA token airdrop'ları için belirleyici olacak gibi gözüküyor.

Önemli Noktalar:

• Daha yüksek nadirlik ve seviye, daha fazla Ink Droplet üretir.
• Stake edilen NFT'ler kilitlenir ve airdrop'a kadar geri alınamaz.

SUI Vakfı’ndan $21 milyonluk yatırım alan proje, Sui üzerindeki en büyük NFT kampanyalarından birini gerçekleştirdi. NFT’leri Tradeport üzerindeki koleksiyondan inceleyebilirsiniz.

Blok Zincirin Oyun Konsolu mu Olur? SUI PLAY

SUI üzerinde oyuncular, dijital varlıklara gerçekten sahip olabiliyor ve bu varlıkları özelleştirip takas edebiliyor ve Play Beyond, şu anda Sui’nin oyun portalı olarak hizmet veriyor: hem oyunculara zincir üzerindeki oyunları keşfetme ve oynama imkanı, hem de geliştiricilere eğitim ve araçlar sağlıyor.

SuiPlay0X1 ise Sui’ye özel geliştirilen ilk Web3 oyun konsolu olarak öne çıkıyor. Steam ve Epic oyunlarını desteklemesinin yanı sıra Sui oyunlarını da yerel olarak çalıştıran konsol, AMD Ryzen 7 işlemcili güçlü donanımı, 7 inç ekranı ve zincir entegrasyonlarıyla oyunculara hem AAA kalitesinde oyun deneyimi hem de blok zincir tabanlı dijital sahiplik sunuyor. Her satın alan kullanıcıya yeni ödüllere kapı açan Eternal NFT’yi mintleme imkanı sunan cihazın ne yazık ki şimdilik stoğu bulunmamakta. Konsol, zkLogin desteği sayesinde herhangi bir Web3 bilgisi gerektirmiyor ve herkes için erişilebilir bir oyun cihazı olarak öne çıkıyor.

Her Büyüyen Ekosistemin Bir Meme Coin Kültürü Vardır

Geldiğimiz noktada yükselen her ekosistemde yaşandığı gibi SUI’de de zaman zaman meme coin hype’ları yaşanıyor ve bazıları da tabi ki ekosistemle anılarak klasikleşiyor. Bunlardan bazıları ve piyasa değerleri şu şekilde:

• Lofi The Yeti ($70 milyon)
• AXOL ($168 milyon)
• Fud The Pug ($6 milyon)

🤖 Suia V2: Twitter Hesabından Yapay Zeka Ajanı Olur mu?

Suia V2, Sui ağı üzerinde çalışan ilk yapay zeka + SocialFi platformu ve kullanıcıların X (Twitter) profillerini “AgentX” adlı yapay zeka destekli dijital varlıklara dönüştürmelerine olanak tanıyor. Her bir AgentX, sahibinin sosyal etkisini temsil eden, alınıp satılabilen zincir üstü bir varlık haline geliyor.

Nasıl çalışıyor?

1. Herkes, bir X profil linkiyle bir AgentX oluşturabilir (sahiplik ilk kimin istediğine bağlı, örneğin Donald Trump).
2. Bu AgentX varlıkları bir bonding curve üzerinden alınıp satılabilir; fiyat etkileşimi de arz-talebe bağlı.
3. AgentX’in piyasa değeri $12,000 seviyesine ulaştığında tüm likidite Cetus’a aktarılıyor ve eğri yakılıyor (burn). Bu noktada AgentX "mezun olup" ve sabit bir varlığa dönüşür.

Bu sistem, sosyal etkisi olan kullanıcıların bu etkiyi zincir üzerinde değer yaratacak şekilde tokenize etmelerine olanak tanıyor ve yeni bir model oluşturuyor.

🧠 Sui’nin Kaitosu: GiveRep

GiveRep de bir diğer SocialFi platformu ve kullanıcıların X (Twitter) üzerindeki sosyal medya etkileşimlerini $REP puanlarına dönüştürerek ödüllendirmeyi amaçlıyor. Beğeni, retweet, yorum gibi etkileşimler üzerinden bir "itibar puanı" kazanıyorsunuz ve bu puanlar gelecekte airdrop, whitelist veya özel ödüller gibi avantajlara dönüşebiliyor.

💬 Nasıl Çalışır ve Nasıl Kazanılır?

• Tweet’lerinize @GiveRep’i etiketlediğinizda, daha çok görünürlük kazanmış ve $REP kazanmış oluyorsunuz.
• Diğer kullanıcıların @GiveRep’li içeriklerine yorum yapıp puanınızı artırabiliyorsunuz.
• Loyalty (sadakat) programlarına katılıp ve partner projeler hakkında paylaşım yapabiliyorsunuz.
• Günlük aktivite, X üzerinde yüksek etkileşim (RT, beğeni, görüntülenme) ve hatta küçük miktarda $SUI’yi cüzdanda tutmak bile ekstra puan getirebiliyor.
• Kazandığınız puanlar sayesinde liderlik tablosunda yükselerek gelecekteki ödüllere erişim şansı elde ediyorsunuz.

🧠 Değer Veren, Değer Yaratır

Sui'de ödül tam olarak bir “amaç” değil, emeğin doğal bir sonucu. Zincir üzerinde işlem yapan, NFT stake eden, likidite sağlayan, içerik üreten ya da sadece sadık bir kullanıcı olan herkesin katkısı, protokoller tarafından net bir şekilde tanınıyor. Bu yaklaşım, kısa vadeli kullanıcıları değil, ekosisteme güvenen ve katkı sağlayan uzun vadeli topluluğu ödüllendiriyor.

Sonuç: Spekülatif ya da tek bir airdrop’a bağlı değil, sürdürülebilir büyüme. Sahte hesaplar değil; gerçek kullanıcılar. Ve en önemlisi, Web3'ün özüne sadık kalan bir ekosistem.

Sui, değer veren bir zincir olduğu için değerli.