Varantların Avantajları ve Dezavantajları
Varantlar, menkul kıymetleştirilmiş opsiyonlar olarak yatırımcılara yatırım anlamında esneklik sağlayan ürünlerdir. En önemli avantajı düşük maliyetle kaldıraç imkanı vermesi, en önemli dezavantajı ise piyasa likiditesinin yüksek olmamasıdır. Bu yazıda varantın avantajları ve dezavantajlarına değineceğiz.
Borsa İstanbul (BIST) üzerinden işlem gören varantlar, yatırımcılara düşük maliyetle kaldıraçlı pozisyon alma imkânı sunar. Avantajlar açısından bakıldığında, varantların en belirgin özelliği küçük bir yatırımla dayanak varlık üzerinde büyük bir pozisyon alabilme fırsatı vermesidir. Örneğin, 100 TL değerindeki bir hisse senedine sadece 10 TL değerinde varant alarak ilgili hisse üzerinde alım varantı pozisyonu açabilirsiniz. Bu kaldıraç etkisi sayesinde doğru öngörülen hareketlerde kayda değer getiriler elde etmek mümkün olur. Dayanak varlıkta %10'luk bir artış, uygun koşullarda varantın değerinde %50-100 oranında artışa yol açabilir.
Diğer önemli bir avantaj, varantların risk yönetimi açısından sağladığı korumadır. Varant yatırımlarında teoride kazancınız sınırsızken, kaybınız yatırdığınız tutarla sınırlıdır. Bir varant için ödediğiniz prim, o pozisyondaki maksimum zararınızı oluşturur. Yani varant sahibi, bazı farklı kaldıraçlı işlemlerde yatırım yapan birine kıyasla asla yatırdığı tutardan fazlasını kaybetmez. Bu sınırlı risk özelliği, özellikle volatil piyasa koşullarında yatırımcılara önemli bir güvence sağlar. Üçüncü avantaj olarak da portföy çeşitlendirme imkânı öne çıkar. Varantlar sadece hisse senetleri üzerine değil, döviz kurları, altın, gümüş, petrol ve borsa endeksleri üzerine de ihraç edilebildiği için yatırımcılar sınırlı sermaye ile geniş bir yelpazede pozisyon alabilirler.
Varantların dezavantajlarında ise ilk olarak esasında varantlarda zamana karşı da bir yarışın olması gelir. Varant fiyatlarının bileşenlerinden biri zaman değeridir. Vade yaklaştıkça varantın zaman değeri azalır ve bu da varant fiyatı üzerinde negatif baskı oluşturur. Diğer tüm koşullar sabitken, her geçen gün varantın değeri biraz erir; özellikle vade sonuna doğru bu değer kaybı hızlanır. Bu durum, varantın dayanak varlık fiyatı sabit kalsa bile varant fiyatının düşebileceği anlamına gelir. İkinci önemli dezavantaj olarak ise varantların piyasa likiditesinin yeterince yüksek olmaması sayılabilir. Bilhassa dalgalı piyasa koşullarında alış ve satış fiyatları arasındaki fark açılabilir. Mevzuat gereği ihraç edilen her varant için bir piyasa yapıcı belirlenir. Piyasa yapıcılar, Borsa İstanbul işlem saatleri boyunca sürekli alış ve satış fiyatları (kotasyonları) sunarak işlem tahtasında likidite yaratmaya çalışılır, volatilitenin çok yüksek olduğu zamanlarda kotasyon durabilir.
