Globalde risk iştahı azalıyor

5 Kasım Çarşamba gününden herkese günaydın, Fintables Bülten’e hoş geldiniz.

☑ ABD borsaları son bir ayın en sert düşüşünü yaşarken, teknoloji hisselerindeki satışlar ve yüksek değerlemelere dair endişeler boğa piyasasının sona yaklaştığına dair soru işaretlerini artırdı.

☑ Otomotiv pazarı, yüksek faiz ortamına rağmen ekimde güçlü seyrini sürdürerek 116 bin adedin üzerinde satışla yıllık %19 artış kaydederken, elektrikli ve hibrit araçların payı hızla yükseldi.

☑ Ekim ayında enerji ve altın ithalatındaki artışın etkisiyle dış ticaret açığı yeniden genişlerken, ihracatta toparlanma sinyalleri görülse de genel artış hızı zayıf kaldı.

☑ TCMB’nin Fiyat Gelişmeleri raporu, enflasyonun ana eğiliminde yavaşlama sinyalleri verirken özellikle gıda grubundaki ılımlı seyir ve hizmet enflasyonundaki yatay görünüm dikkat çekti.

Okuma süresi: 4 dakika 10 saniye.

Ajanda

1️⃣ Bilançolarda son düzlüğe giriyoruz. Bugün Ford Otosan, Anadolu Efes ve Medical Park finansallarını bekliyoruz.

2️⃣ ABD Başkanı Trump’ın konuşma yapması bekleniyor.

Otomotiv

Otomotiv pazarı güçlü seyrini sürdürüyor. Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD) verilerine göre, otomobil ve hafif ticari araç satışları yıllık %19,4 artışla 116 bin 149 adede yükseldi. Böylece pazar 2025 yılında, zayıf kredi koşullarına ve yüksek faiz ortamına rağmen 10 ayda 1 milyon barajını aşarak 1 milyon 43 bin 796 oldu. Binek araç satışları %19,9 artışla 90 bin 695, hafif ticari satışları ise %17,8 artışla 25 bin 454 adet oldu. Elektrikli araçlar pazar payını %17,8’e çıkararak hızlı büyümesini sürdürürken, hibrit modellerin payı %26,4’e yükseldi. Benzinli otomobiller halen %47 payla pazarın en büyük segmenti konumunda.

Şirket bazında bakıldığında, Tofaş Ekim’de toplam satışlarını yıllık %30’un üzerinde artırarak 11.656 araca ulaştı. Özellikle Scudo modelinin katkısıyla hafif ticari satışlarda %69 artış dikkat çekti. Ford Otosan, hafif ticari segmentte %9,7’lik artışla 7.526 araç sattı ancak binek taraftaki zayıf performans nedeniyle pazar payı hafif daraldı. Doğuş Otomotiv ise güçlü VW satışlarının desteğiyle binek araçlarda %19,8’lik artış yakaladı ve toplam 20.954 araç satışıyla performansını korudu.

Dış Ticaret

Mevsimsel etkilerin azalmasıyla ekim ayında dış ticaret açığının yeniden artmaya başladığını görüyoruz. Ticaret Bakanlığı’nın geçici verilerine göre ihracat yıllık %2,2 artışla 24 milyar dolara, ithalat ise %6,6 artışla 31,4 milyar dolara ulaştı. Böylece dış ticaret açığı geçen yılın aynı ayına göre 1,4 milyar dolar artarak 7,4 milyar dolara yükseldi. On aylık dönemde toplam dış açık 74,4 milyar dolar olurken, 12 aylık birikimli açık 90,7 milyar dolara çıktı. Altın ve enerji hariç ihracat ekimde aylık %3,5 artışla toparlanma sinyali verirken, toplam ihracatın artış hızı zayıf kaldı. AB’ye yapılan ihracat son üç aydır artmaya devam ederken, yatırım malları ihracatı ekimde %10’un üzerinde yükseldi.

İthalat tarafında ise güçlü bir artış görüyoruz. Altın fiyatlarındaki yükseliş ve enerji talebindeki toparlanma ithalatı yukarı çekti. Altın ithalatı eylüldeki 2,5 milyar dolardan ekimde 2,8 milyar dolara yükselirken, 12 aylık toplam 22,8 milyar dolara ulaştı. Enerji ithalatı üç aylık düşüşün ardından ekimde %8,5 artarken, altın ve enerji hariç ithalat da aylık %4,4 büyüme kaydetti. Böylece çekirdek ithalattaki toparlanma, yaz aylarındaki zayıflamanın geçici olduğunu teyit etti. Genel olarak enerji ve altın talebindeki artışın etkisiyle dış açıkta yeniden genişleme eğilimi dikkat çekiyor.

Fiyat Gelişmeleri

TCMB’nin ekim ayına ilişkin Fiyat Gelişmeleri Raporu, enflasyonun ana eğiliminde yavaşlama sinyalleri verirken, özellikle gıda grubunda meyve ve sebze fiyatlarındaki ılımlı seyir dikkat çekti. Hizmet grubunda fiyat artışı %1,79 ile yatay seyrederken, kira kaleminde aylık %3,7’lik artışa rağmen grup yıllık enflasyonu %66,3’e geriledi. Temel mal grubunda yeni sezon etkisiyle %3,2’lik artış görülürken, dayanıklı tüketim mallarındaki fiyat artışı %0,9 ile önceki aya göre yavaşladı. Enerji fiyatları %1,28 artarken, akaryakıt yatay seyretti; şebeke suyu, tüp gaz ve katı yakıt kalemleri fiyat artışlarıyla öne çıktı.

Gıda ve alkolsüz içecek grubunda yıllık enflasyon %34,87’ye gerilerken, işlenmemiş gıda tarafında beyaz et, yumurta ve kuruyemiş kalemleri fiyat artışlarını sürdürdü. İşlenmiş gıdada ise ekmek, yağ, süt ürünleri ve çay gibi kalemler öne çıktı. Üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) tarafında aylık %1,63’lük artışa karşılık, yıllık oran %27’ye yükseldi. Enerji fiyatları üretici cephesinde düşerken, dayanıklı mallarda altın fiyatlarındaki artış etkili oldu. TCMB, bu görünüm altında aylık enflasyonun ana eğiliminin zayıfladığını, ancak üç aylık ortalamalarda belirgin bir değişim gözlenmediğini belirtti.

Atıştırmalıklar

📉 ABD borsalarında son bir ayın en sert düşüşü, nisan ayında başlayan boğa piyasasının sonuna mı gelindiği sorusunu akıllara getiriyor. Wall Street yöneticilerinden gelen “düzeltme” uyarılarıyla riskli varlıklarda küresel ölçekte satışlar hızlanırken, S&P 500 endeksi %1,2 gerileyerek 10 Ekim’den bu yana en sert düşüşünü kaydetti. Teknoloji devlerini izleyen endeks ise %2,3 düştü. Palantir hissesi, olumlu beklentilerine rağmen %8 değer kaybederken, ünlü yatırımcı Michael Burry’nin Palantir ve Nvidia’ya yönelik açığa satış pozisyonları risk iştahını daha da bastırdı. Altı aydır süren rekor yükselişlerin ardından değerlemelerin tarihsel yüksek seviyelerine ulaşması, yatırımcı iyimserliğinin ısındığına işaret ediyor.

🏦 Ekim ayı enflasyon verileri sonrası yayımlanan raporlarda, küresel yatırım bankaları Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın yıl sonuna kadar faiz indirimlerine devam edeceği yönündeki beklentilerini korudu. Citi, enflasyondaki yavaşlamaya rağmen baskıların sürdüğünü belirterek “karmaşık bir para politikası zemini” vurgusu yaptı ve politika faizinin yıl sonunda %38,50’ye inmesini öngördü. Deutsche Bank, Ekim verisinin beklentilerin altında kalmasının ardından Aralık toplantısında 100 baz puanlık bir indirim beklentisini yineledi; ancak gevşeme döngüsünün hızlanmasının zor olduğunu belirtti. HSBC de benzer şekilde 150 baz puanlık bir indirim tahminini korurken, son enflasyon verisinin TCMB’nin temkinli gevşeme sürecini desteklediğini ifade etti.

💱 Türk lirasının reel değerini gösteren reel efektif döviz kuru (REK) ekim ayında artış kaydetti. TCMB verilerine göre TÜFE bazlı REK 71,87’ye yükselirken, Yİ-ÜFE bazlı endeks 95,53 seviyesine çıktı. Böylece TL’nin reel değeri bir önceki aya göre sınırlı da olsa güçlendi. TCMB, endeksteki artışın temel nedeninin TÜFE’deki artışın nominal kur artışından daha yüksek olması olduğunu belirtti. Değerlendirmede, doların TL karşısında %1,24, euronun ise %0,51 oranında değer kazandığı, buna karşın yurt içi fiyat artışlarının endeksi yukarı yönlü etkilediği ifade edildi.

🗳️ ABD’nin en büyük kenti New York’ta yapılan belediye başkanlığı seçimlerini, ilk sonuçlara göre sosyalist aday Zohran Mamdani kazandı. Oyların %50,4’ünü alan Mamdani, kentin ilk Müslüman belediye başkanı olmaya hazırlanıyor. Trump’ın desteklediği bağımsız aday Andrew Cuomo %41,6’da kalırken, Cumhuriyetçi aday Curtis Sliwa %7 oy aldı. Yaşam maliyetlerini düşürmeyi, asgari ücreti artırmayı, evrensel çocuk bakımı gibi sosyal demokrasi içerikli politikalar vaat eden Mamdani, küçük bağışlarla yürüttüğü kampanyasında genç ve düşük gelirli seçmenlerden büyük destek gördü.