Sektörel Görünüm - Kasım 2025 Enerji Bülteni

Veriler

✦ Ekim ayında Türkiye’nin toplam elektrik tüketimi, geçen yılın aynı dönemine göre %2,05 artarak 27.429.143 MWh seviyesinde gerçekleşti. Üçüncü çeyrekteki ortalama büyüme oranı %2,11 seviyesindeydi. Günlük ortalama elektrik tüketiminde ise yaz mevsimini ve artık soğutma ihtiyacını geride bırakmamızın etkisiyle eylül ayına kıyasla %10’luk belirgin bir düşüş kaydedildi.

✦ Fiyat tarafında ise uzun dönemdir süregelen zayıf gidişat ekim ayında da devam etti. Ekim ayında ortalama PTF 72,2 USD seviyesinde gerçekleşerek geçen yılın aynı dönemine göre %3,9, bir önceki aya göre ise %0,9 düşüş kaydetti.

✦ Ekim ayında elektrik üretimine en büyük katkıyı %27,8 ile ithal kömür santralleri sağladı. Yenilenebilir enerjinin toplam üretimdeki payı geçen yılki %36,9’luk seviyesinden mevcut dönemde %30,8’e geriledi. Söz konusu düşüşte en büyük faktörü hidroelektrik santrallerinin payındaki 5,5 puanlık düşüş oluştururken rüzgar santrallerinin üretimindeki 1,1 puanlık gerileme de diğer bir etmen oldu. Yenilenebilir enerjinin üretimindeki daralma büyük ölçüde doğal gaz santralleriyle kompanse edilirken toplam üretimdeki payı Ekim 2024’teki %20,1’lik seviyesinden %24,8’e çıktı.

✦ TEİAŞ verileri, ekim ayında Türkiye’nin toplam kurulu gücünde önceki aya göre belirgin bir değişim olmadığını ve kapasitenin 121 bin MWh seviyesinde korunduğunu gösteriyor. Toplam kurulu güçte geçen senenin aynı dönemiyle kıyaslandığında ise %5,40’lık bir büyüme söz konusu. Faaliyet gösteren toplam santral sayısı ise Ekim 2024’te 32.680, Eylül 2025’te 37.810’ken Ekim 2025’te 38.235 oldu.

Gelişmeler

✦ Uzun zamandır bir değişiklik olmadığı için bültenlerimizde yer vermesek de kış aylarına doğru giderken Avrupa doğal gaz piyasasındaki son duruma bakalım. Doğal gazda Avrupa fiyatlarını takip ettiğimiz gösterge olan Dutch TTF sözleşmesi 32 euro seviyelerinde işlem görüyor. Ekim ayında mevsim normallerinin üstünde sıcaklıkların görülmesi ile birlikte fiyatların baskılandığını gözlemliyoruz. ABD ve Orta Doğu’dan gelen rekor LNG arzıyla birlikte fiyatlar geçtiğimiz 12 ayda %20 geri çekildi. Avrupa doğal gaz stokları tarihsel ortalamalarına göre yüksek seyrederek şu anda %83 seviyelerinde bulunuyor. Bu da mevcut stok ve LNG akışıyla fiyatlar üstünde bir şok beklenmediği anlamına geliyor.

✦ Petrol tarafında Rusya yaptırımlarına rağmen yukarı yönlü hareket görmüyoruz. OPEC+ üyeleri pazar günü gerçekleşen toplantıda, aralık ayında günlük 137 bin varillik sınırlı üretim artışı kararı alırken; 2025’in ilk çeyreğinde yeni bir artış yapılmayacağını açıkladı. Suudi Arabistan öncülüğündeki grup, mevsimsel talep zayıflığı ve artan arz fazlası sinyalleri karşısında temkinli davranmayı tercih ediyor. İki yıldır kademeli biçimde geri getirdiği 1,65 milyon varillik arzın hâlâ yaklaşık 1,2 milyon varillik kısmını devreye almayan OPEC+, bu kararla üretim sürecinde ilk kez ‘ara’ vermiş oldu. ABD’nin Rusya’nın büyük petrol üreticilerine yaptırım uygulamasının ardından belirsizlikler artarken, IEA arzın talebi günde 3 milyon varilden fazla aşabileceğini, JPMorgan ve Goldman Sachs ise Brent petrolün 60 doların altına gerileyebileceğini öngörüyor.

✦ OSB'lerde yenilenebilir enerji payının arttığını izliyoruz. Organize sanayi bölgelerinin çatı birliği OSBÜK, 4 Kasım'da düzenlenen toplantıda Türkiye’deki 416 OSB’nin 4.800 MW’lık elektrik üretim kapasitesine sahip olduğunu ve üretimin %60’ının yenilenebilir kaynaklardan geldiğini bildirdi. OSB’ler 68.000 fabrikanın yer aldığı üretim merkezleri olup sanayi üretiminin %45’ini gerçekleştiriyor. Enerji maliyetlerinin üretim maliyetinin %25–40’ını oluşturması nedeniyle verimlilik ve yenilenebilir yatırımlarına vurgu yapılıyor.

✦ Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) “LPG Piyasası Lisans Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliği” Resmî Gazete’de yayımlandı. Buna göre LPG dağıtıcı lisansı sahipleri, artık diğer dağıtıcılardan toptan LPG satın alabilecek ancak bu LPG’yi başka bir dağıtıcıya satamayacak. Ayrıca onaya tabi depolama tarifesi kapsamındaki tesislerde hizmet bedelleri eşit taraflar arasında ayrım oluşturmayacak şekilde belirlenecek, depolama tarifelerine aykırı veya bozucu anlaşmalar yapılamayacak. Boş kapasitesi bulunan depolama lisansı sahipleri, risk oluşturmadığı sürece gelen talepleri karşılamakla yükümlü olacak. Depolama tarifeleri EPDK onayıyla yürürlüğe girecek.

✦ Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, YEKA GES-2025 yarışma şartnamesinde yaptığı değişiklikle güneş enerjisi yatırımlarında yerlilik oranlarını önemli ölçüde artırdı. 2 Kasım’da yayımlanan şartnameye göre, güneş modüllerinde asgari %75, DC güneş kablosu, taşıyıcı yapı ve invertörlerde ise %51 yerlilik oranı zorunlu hale getirildi. Üretim yalnızca Türkiye’de kurulu tesislerde veya yerli imalatçılardan yapılabilecek. Düzenleme, YEKA GES-2025 başvurularından itibaren geçerli olacak ve yerli sanayiye doğrudan katkı sağlayacak.

✦ Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Körfez turu kapsamında ziyaret ettiği Kuveyt’te Türkiye ve Kuveyt arasında enerji alanında işbirliğine ilişkin mutabakat zaptı imzalandı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, anlaşma kapsamında elektrik, enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji sektörlerinde ortak projeler geliştirileceğini ve iki ülke arasında mühendislik, eğitim ve danışmanlık alanlarında işbirliği fırsatlarının değerlendirileceğini belirtti. Bayraktar, bu adımın Türkiye-Kuveyt enerji ilişkilerini daha ileri bir düzeye taşıyacağını vurguladı.

✦ Enerji düşünce kuruluşu Ember’in analizine göre, 2025’in ilk yarısında yenilenebilir enerji kaynakları dünya genelinde ilk kez kömürden daha fazla elektrik üretti; bu gelişme, küresel enerji tarihinde önemli bir dönüm noktasına işaret ediyor. Rapora göre, güneş enerjisi üretimi %31, rüzgâr enerjisi %7,7 artarken toplam yenilenebilir üretim 400 teravatsaatin üzerine çıktı. Aynı dönemde fosil yakıt kaynaklı elektrik üretimi %1’in altında geriledi ve bu durum, enerji sektöründen kaynaklanan emisyonlarda zirvenin geride kaldığına işaret etti. Çin ve Hindistan, güneş ve rüzgâr kapasite artışında başı çekerken ABD ve Avrupa Birliği’nde zayıf rüzgâr ve hidroelektrik üretimi kömür ve gaz kullanımını yeniden artırdı. Uzmanlar, yenilenebilir enerji yatırımlarının bu hızda sürmesi halinde temiz enerjinin artan küresel elektrik talebini sürdürülebilir biçimde karşılayabileceğini belirtiyor.

Sektörel Açıklamalar

✦ Enerjisa Commodities Yönetici Direktörü Yusuf İlimsever, küresel enerji piyasalarına ilişkin değerlendirmesinde, kısa vadeli jeopolitik ve ekonomik gelişmelerin uzun vadeli enerji dönüşümünü desteklemediğini belirtti. İlimsever, bu durumun bazı bölgelerde yeşil dönüşüm sürecinde geri adım atılma riskini beraberinde getirdiğini ve dünyanın enerji dönüşümünde hızlanmak yerine yavaşlama tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu ifade etti. Buna karşın, elektrifikasyonun kaçınılmaz bir süreç haline geldiğini vurgulayan İlimsever, önümüzdeki yıllarda her coğrafyada elektrik talebinin artmasının beklenmesiyle birlikte dünyanın yeni yönünün elektrifikasyon olacağını dile getirdi.

✦ Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Türkiye’nin enerji arz güvenliğini güçlendirmeye yönelik yeni adımları açıkladı. Bayraktar, Diyarbakır’da kaya petrolü potansiyelini değerlendirmek üzere 4 sahada 24 sondaj yapılacağını ve benzer yöntemin doğal gaz için Trakya’da da uygulanacağını belirtti. Nadir toprak elementlerinin ABD’ye satıldığı iddialarını kesin bir dille yalanlayan Bayraktar, Eskişehir Beylikova’daki dünyanın en büyük ikinci nadir toprak elementi sahasının devlet eliyle işletileceğini ve tesisin temelinin gelecek yıl atılacağını söyledi.

✦ TBNG CEO’su Sinan Fırat, Türkiye’nin son yıllarda doğal gaz üretiminde büyük bir ivme yakaladığını ve yerli üretimin hızla arttığını belirtti. Karadeniz’deki günlük 9–9,5 milyon metreküplük üretimin önümüzdeki dönemde iki katına çıkmasının planlandığını, 2028’e kadar 40 milyon metreküp seviyesine ulaşılmasının hedeflendiğini söyledi. Fırat ayrıca, Türkiye’nin doğal gazda bölgesel bir ticaret merkezi olma potansiyeline dikkat çekerek, yeni sondaj teknolojileri ve yabancı yatırımcı ilgisinin bu süreci hızlandıracağını ifade etti