Enflasyonda yılın en iyi serisi
Herkese iyi hafta sonları,
Temmuz ayında enflasyon beklentilerin altında kalarak %33,5’e geriledi ve dezenflasyon sürecinin sürdüğüne işaret etti. Hizmet grubundaki katılık ise para politikasında temkinli duruşu zorunlu kılıyor. Hazine nakit dengesinde kısmi bir iyileşme görülürken, yabancı yatırımcıların hisse alımları üç aydan uzun süredir kesintisiz devam ediyor. Küresel cephede Trump–Putin zirvesi diplomasi ihtimalini gündeme taşırken, Fed cephesinden faiz indirimi sinyalleri geliyor.
Okuma süresi: 7 dakika 32 saniye.
Makroekonomi-Jeopolitik-Yurtdışı
1️⃣ Temmuz ayı enflasyon verileri, beklentilerin altında kalarak dezenflasyon sürecinin kademeli olarak sürdüğüne işaret etti. Aylık TÜFE %2,06 artarken, yıllık enflasyon %35,0’tan %33,5’e geriledi. Böylece enflasyon, üst üste üçüncü ayda da piyasa beklentisinin altında kaldı. Özellikle gıda ve giyim kalemlerindeki zayıf fiyat artışları bu düşük gerçekleşmenin arkasındaki başlıca nedenlerdi. Gıda grubunda fiyatlar neredeyse yatay seyretti. Taze meyve ve sebze fiyatlarındaki düşüş, manşet enflasyonu aşağı çeken en önemli unsurlardan biri oldu. Mevsimsel etkilerin belirginleşmesiyle işlenmemiş gıda grubunda %2,4’lük düşüş gözlenirken, yıllık gıda enflasyonu %30,2’den %28,0’e geriledi. Son üç aydır bu kalemde oldukça sakin bir seyir var. Gıda, enflasyon sepetindeki yüksek ağırlığı nedeniyle manşet üzerindeki etkisini koruyor. En yüksek aylık artış ise konut grubundan geldi. Doğalgaz ve elektrik zamlarıyla birlikte bu kalemde %5,8’lik yükseliş yaşandı, ki bu da manşet enflasyona neredeyse 1 puan katkı yaptı.
2️⃣ Hizmet grubu ise enflasyonun katı kaldığı alan olarak öne çıkıyor. Aylık bazda %3,1 artış kaydedilen bu grupta yıllık enflasyon %48,5’e gerilese de hala yüksek seviyede. Özellikle kira kaleminde %4,7’lik artışla yüksek katılık devam ediyor. Kira sınırlamasının sona ermesiyle hızlanan bu kalemde yavaşlamanın ne zaman başlayacağını izleyeceğiz. Lokanta ve otellerde ise aylık %2,2’lik artışla yıllık oran %34,9’a düştü. Mevsim etkisinden arındırılmış veriler hala %2,5 seviyesinin üstünde olduğumuzu gösteriyor. Temmuz ayında mevsim etkisinden arındırılmış enflasyon göstergesi hız kazandı ve aylık bazda %2,65 ile son altı ayın en yüksek seviyesine ulaştı. Özellikle hizmet grubunda %3,26’lık artış dikkat çekerken, bu kalem içinde haberleşme ve kira alt grupları sırasıyla %5,67 ve %4,16’lık yükselişle öne çıktı. Temel mal grubundaki artış %2,29 ile daha ılımlı kalırken, enerji fiyatlarında %7,35’lik sert bir yükseliş yaşandı. Öte yandan taze meyve ve sebze fiyatlarında %2,53’lük düşüş, gıda tarafındaki ayrışmayı ortaya koydu.
3️⃣ Temmuz ayında hazine nakit dengesi, önceki aylara kıyasla belirgin şekilde toparlanma sinyali verdi. 68,5 milyar TL’lik açık, yılın ilk yarısındaki yüksek bozulmaya göre daha sınırlı kaldı. Bunun en önemli nedeni, faiz dışı dengenin 54,6 milyar TL fazla vermesi oldu. Faiz ödemeleri ise 125,7 milyar TL seviyesinde gerçekleşti. Bu kalem tek başına nakit dengesindeki iyileşmeyi gölgeliyor. Gelir tarafında 1,15 trilyon TL ile yılın en yüksek ikinci aylık performansı görülürken, giderler 1,22 trilyon TL oldu. Ocak-Temmuz döneminde ise nakit dengesi 1,36 trilyon TL açık verdi. Bu, bütçe tarafındaki sıkılaşma çabalarına rağmen finansman ihtiyacının yüksek seyrettiğini gösteriyor. Özellikle net iç borçlanmanın yılbaşından bu yana 1,6 trilyon TL’yi aşması, finansmanın büyük ölçüde iç piyasadan sağlandığını ortaya koyuyor. Buradan sonrası için kritik olan, faiz dışı dengedeki toparlanmanın kalıcı olup olmayacağı. Faiz ödemelerinin artış eğilimi, bu kazanımı hızla silebilecek potansiyele sahip.
4️⃣ 25 Temmuz – 1 Ağustos haftası, yabancı yatırımcıların TL varlıklara yönelik ilgisinin devam ettiğini gösterdi. TCMB verilerine göre, fiyat ve kur etkisinden arındırılmış olarak BIST’te 135,5 milyon dolarlık net hisse alımı yapıldı. Böylece son 3,5 ayda toplam yabancı alımı 2,61 milyar dolara ulaştı. 2025 başından bu yana ise hisse tarafındaki net giriş 1,7 milyar dolar. 2024 Mayıs ortasından itibaren süren satış eğiliminin, bu 3,5 aylık kesintisiz girişle sona erdiğini söylemek mümkün. Repo hariç tahvil piyasasında 8,8 milyon dolarlık daha düşük hacimli bir giriş görüldü. Buna rağmen yabancıların tahvil stokundaki payı %6,4’ten %6,3’e geriledi. TCMB rezervleri tarafında ise düşüş devam etti. Net döviz rezervi 1,2 milyar dolar azalarak 63,1 milyar dolara, brüt rezervler 2,9 milyar dolar azalarak 169,1 milyar dolara indi. Swap stoku bu dönemde 1,6 milyar dolar artarak 19,4 milyar dolara yükseldi. Swap hariç net rezervler ise 2,9 milyar dolar düşerek 43,7 milyar dolara geriledi. Swap hariç net rezervlerde, 19 Mart öncesindeki 65 milyar dolarlık net rezerv düzeyinin altında kalmaya devam ediyoruz.
5️⃣ Trump ile Putin’in 15 Ağustos’ta Alaska’da yapmayı planladığı görüşme, Ukrayna savaşında diplomasi ihtimalini yeniden gündeme taşıdı. Zamanlama dikkat çekici çünkü duyuru, Trump’ın savaşı sona erdirmek için Ukrayna’nın bazı topraklarından vazgeçmesi gerekebileceğini ima eden açıklamasından sadece saatler sonra geldi. Kremlin, Alaska’yı Rusya’ya olan yakınlığı nedeniyle “mantıklı” bulduğunu söylerken, bu tercihin sembolik bir tarafı da var. Alaska, iki ülke arasındaki coğrafi köprüyü simgeleyen bir yer. BBC ve Wall Street Journal haberlerine göre Beyaz Saray, Avrupa liderlerini kapsamlı bir takas planına ikna etmeye çalışıyor. Bu plana göre Rusya, Ukrayna’nın doğusundaki tüm Donbas bölgesini ve 2014’te ilhak ettiği Kırım’ı elinde tutacak; karşılığında 2022’den bu yana kısmen işgal altında tuttuğu Herson ve Zaporijya’dan çekilecek. Ancak Kiev cephesi bu yaklaşımı net biçimde reddediyor.
6️⃣ ABD’de faiz indirimi beklentileri yeniden güç kazanıyor. San Francisco Fed Başkanı Mary Daly, işgücü piyasasındaki yumuşamaya dikkat çekerek, ekonomide daha fazla zayıflama görmek istemediklerini ve bu nedenle önümüzdeki aylarda para politikasında ayarlamalara gidilmesi gerekeceğini söyledi. Daly’nin açıklamalarına Minneapolis Fed Başkanı Kashkari de eşlik etti; ekonominin yavaşladığını ve yıl sonuna kadar iki kez çeyrek puanlık faiz indiriminin makul olduğunu belirtti. Özellikle Trump yönetiminin getirdiği tarifelerin enflasyon üzerindeki geçici etkisi ve büyüme görünümündeki bozulma, Fed’in uzun süredir sabit tuttuğu faiz politikasında artık aşağı yönlü bir değişimi zorunlu kılabilir.
Sektörler
1️⃣ ODMD verilerine göre binek ve hafif ticari araç pazarı Temmuz ayında %14,5 büyüyerek 107 bin 718 oldu. Geçen yılın aynı dönemine göre güçlü baz etkisine rağmen artışın devam etmesi, tüketici talebindeki canlılığın ve kampanyaların etkisini gösteriyor. Özellikle elektrikli ve hibrit araçların payı dikkat çekici şekilde artarken, dizel ve benzinli araçlar toplam pastadan pay kaybetmeye devam ediyor. Şirket bazlı ayrışmalar dikkat çekiyor. Tofaş cephesinde yılın ilk yarısı oldukça zayıf geçti. Hem binek hem ticari araç satışlarında çift haneli düşüşler var. Temmuz ayında Tofaş’ın toplam satış hacmi geçen yıla göre yatay kalsa da pazar payı kaybı sürüyor. Şirketin alt markası Fiat’ta da belirgin bir yavaşlama söz konusu. Temmuz rakamları Tofaş için genel tabloda olumsuz olsa da Scudo modelinin katkısı ve Stellantis’in diğer markaları sayesinde grup etkisiyle görünüm bir miktar dengelenmiş durumda. Ford Otosan tarafında tablo daha pozitif. Temmuz ayında hafif ticari araç satışlarında %20’nin üzerinde artış var. Bu, özellikle Courier ve Transit modellerinin güçlü performansıyla desteklendi. Yılın ilk yedi ayında da Ford Otosan %15’e yakın büyüme göstererek sektör ortalamasının üzerinde kalmayı başardı. Doğuş Otomotiv tarafında ise nötr bir tablo var. Binek araç satışları Temmuz’da %17 daralırken, hafif ticari satışlarda %44 artışla güçlü bir toparlanma dikkat çekiyor. Ancak Seat ve VW tarafında yaşanan ivme kaybı nedeniyle Temmuz performansı sınırlı olumsuz olarak okunabilir. Otomotiv bültenimizden detaylara ulaşabilirsiniz.
2️⃣ Enerji bültenimiz yayında. Temmuz ayında elektrik tüketimi yıllık bazda sınırlı ama aylık bazda güçlü bir artış kaydederken, soğutma ihtiyacının tetiklediği talep PTF’leri dolar bazında son 11 ayın zirvesine taşıdı. Ancak fiyatlar hâlâ geçen yılın altında. Üretim tarafında doğal gaz santrallerinin payı artarken, hidroelektrik ve rüzgâr üretiminde düşüş yaşandı. Kurulu güç 120 bin MW’a yaklaşırken santral sayısında da rekor seviyeler görüldü. Küresel cephede OPEC+’ın kademeli üretim artışı kararı ve Uluslararası Enerji Ajansı’nın yenilenebilirlerin kömürü 100 yıl sonra ilk kez geride bırakacağına dair projeksiyonu dikkat çekiyor. Türkiye’de ise elektrikli araç şarj altyapısındaki büyüme, Akkuyu NGS’de ilk ünitenin devreye alma sürecinin hızlanması ve enerji bakanlığının Irak-Türkiye Ham Petrol Boru Hattı ile Suriye’ye ilk doğal gaz ihracatına ilişkin açıklamaları öne çıkıyor.
3️⃣ Petrol fiyatları baskı altında. Haber akışlarıyla yukarı yönlü tepkiler görsek de bu tepkiler kalıcı olmuyor. OPEC+ ittifakı, 2023’te başlattığı büyük kesinti sürecini son üretim artışıyla resmen sona erdirdi. Teoride bu arz 2026’ya kadar devreye alınmayacak olsa da, piyasa koşullarına göre plan değişebilir. Üretimin sabit kalması, yeniden kısılması ya da tamamen serbest bırakılması gibi senaryolar masada. Bu noktada Suudi Arabistan’ın pazar payını büyütme arzusu ile fiyatların düşük kalma riski arasındaki gerilim belirleyici olacak. Jeopolitik baskılar, özellikle Trump yönetiminin Rusya’ya yönelik yaptırım tehditleri, süreci daha da karmaşık hale getiriyor. ABD Başkanı Donald Trump, Hindistan’ın Rusya’dan petrol alımını sürdürmesini gerekçe göstererek bu ülkeye yönelik yeni bir ticaret yaptırımı kararı aldı. Beyaz Saray’ın resmi hesabı üzerinden duyurulan karara göre, Hindistan’dan ithal edilen mallara uygulanan gümrük vergisi oranı, imzalanan yürütme emriyle %25 artırılarak %50’ye çıkarıldı.
Şirketler
1️⃣ Aselsan Genel Müdürü Ahmet Akyol, şirketin son dönemdeki performansına ilişkin yaptığı değerlendirmede, 6-7 çeyrektir kesintisiz çift haneli büyüme yakaladıklarını ve reel olarak %10’un üzerinde büyüdüklerini söyledi. 2025 yılının da çift haneli büyüme ile tamamlanacağını öngördüklerini belirten Akyol, yeni siparişlerde %10’un üzerinde artış sağlandığını, bakiye siparişlerin ise 16 milyar dolar seviyesine ulaştığını aktardı. Yeni imzalanan sözleşmelerde ihracat payının %45’e çıktığını vurgulayan Akyol, ihracat odaklı büyümenin şirketin en öncelikli politikası olduğunu ifade etti. Bugün 25 ülkede fiili olarak varlık gösterdiklerini, ürünlerinin ise 90’dan fazla ülkede kullanıldığını dile getirdi. Akyol, Aselsan’ın küresel bir savunma sanayi şirketine dönüşüm sürecinde olduğunu, yatırımların ve Ar-Ge faaliyetlerinin hız kesmeden devam edeceğini, ihracat odaklı büyüme stratejisinin sürdürüleceğini belirtti.
2️⃣ Otokar Genel Müdürü Aykut Özüner, şirketin hem savunma sanayi hem de ticari araç tarafındaki küresel büyüme adımlarını değerlendirdi. Avrupa pazarında İtalya’nın Siena, Arezzo ve Cagliari şehirlerine yapılan teslimatlarla pazar payının güçlendiğini belirten Özüner, ARMA 6x6 araçlarının Estonya’da göreve başladığını aktardı. Romanya ile imzalanan sözleşme kapsamında ilk 278 aracın Türkiye’deki üretim faaliyetlerine başlandığını söyledi. Romanya, Kazakistan ve BAE’deki iştirak şirketleriyle bilgi birikimi ve teknik yetkinliklerini uluslararası pazarlara taşıdıklarını ifade eden Özüner, yurt dışında teknoloji transferi ve yerel üretim kabiliyetleriyle öne çıktıklarını vurguladı. Avrupa’nın yanı sıra Orta Doğu, Afrika, Asya-Pasifik ve Latin Amerika’nın da stratejik hedef pazarlar arasında yer aldığını belirtti. Ticari araç tarafında Türkiye’nin ilk hibrit, elektrikli ve akıllı otobüsünü üreten şirket olduklarının altını çizen Özüner, üst üste 16 yıldır Türkiye otobüs pazarının lideri olduklarını, Avrupa’nın ise en büyük dört otobüs üreticisinden biri konumuna geldiklerini söyledi. Hedef pazar olan Avrupa’da Fransa, İtalya ve Romanya’daki iştiraklerin ardından Almanya şubesinin açıldığını, böylece bölgedeki varlığın daha da güçlendiğini ifade etti.
3️⃣ Türk Hava Yolları, Temmuz 2025 yolcu verilerini açıkladı. Aylık yolcu sayısı geçen yılın aynı dönemine göre %8,4 artarak 9,03 milyona çıktı. Bu yolcuların 3,37 milyonu yurt içinde, 5,66 milyonu ise yurt dışında taşındı. Doluluk oranı %85,4 ile yüksek seviyesini korudu. Toplam arz edilen koltuk kilometre (AKK) %8,7 artışla 25 milyar seviyesini aşarken, kargo ve posta taşımacılığı da %11,2 büyüyerek 191 bin tona ulaştı. Yılın ilk yedi ayında toplam yolcu sayısı 51,24 milyon oldu. Bu rakam geçen yıla kıyasla %4,7’lik artışa işaret ediyor. Yurt içi yolcu sayısı %4,3 artışla 12,96 milyona, yurt dışı yolcu sayısı ise %6,8 artışla 33 milyonun üzerine çıktı. AKK ise aynı dönemde %6,1 artarak 153,9 milyara ulaştı. Doluluk oranı %82,1 olarak gerçekleşti. Kargo ve posta taşımacılığı yılbaşından bu yana 1,21 milyon tona ulaştı.
4️⃣ Bu hafta Fintables Araştırma olarak Ford Otosan, BigChefs, Anadolu Sigorta, Lila Kağıt, Aksigorta, Türk Hava Yolları, Teknosa, Agesa ve Galata Wind analist toplantılarına katıldık. Analist notları için sayfamızı ziyaret edebilirisiniz.