❯ İlk sınav: Ağustos TÜFE

Herkese iyi hafta sonları,

Yurt içinde veri anlamında kısır ancak gelişme anlamında canlı bir haftayı geride bıraktık. Borsa İstanbul’da devre kesici sistemi ve açığa satış kurallarını değiştiren yeni düzenlemeler devreye alınırken, Ağustos enflasyonu için beklentiler şekilleniyor. İşsizlik oranı %8’e gerileyerek son dönemin en düşük seviyesine indi, SAMEKS endeksi toparlanma sinyali verdi. Dış ticaret açığı daralırken otomotiv ithalatı öne çıktı. TCMB rezervleri dengeli seyrederken KKM çözülmesi hızlandı ve yabancı alımları hisse tarafında dokuzuncu haftaya ulaştı. Küresel cephede ise ABD verileri enflasyonun dirençli, işgücü piyasasının ise zayıfladığını gösterirken, Fed’e eylül indirimi için alan açtı.

Okuma süresi: 8 dakika 20 saniye.

Makroekonomi-Jeopolitik-Yurtdışı

1️⃣ 1 Eylül’den itibaren Borsa İstanbul’da yeni düzenlemeler geçerli olacak. Öncelikle Endekse Bağlı Devre Kesici Sistemi güncellendi. Artık sistem yüzde 6 ve üzerindeki düşüşlerde devreye girecek. Önceki uygulamada ilk aşama yüzde 5, ikinci aşama yüzde 7 düşüşteydi. Emir girişlerine verilen ara da yarıya indirilerek 20 dakikadan 10 dakikaya çekildi. VİOP tarafında da durdurma süreleri 30 dakikadan 20 dakikaya indirildi. Ayrıca 17.00 sonrası devre kesici uygulanması halinde yeniden açılış saatleri de netleştirildi. Bir diğer önemli adım açığa satış yasağının kalkması oldu. Mart ayında SPK tedbirleri kapsamında BIST 50 hisselerinde yeniden yasaklanan açığa satış, 29 Ağustos’ta sürenin uzatılmamasıyla birlikte serbest bırakıldı. Böylece yatırımcılar yeniden açığa satış yapabilecek. Ancak seans sonuna kadar uygulanan yukarı adım kuralında eşik daha sıkı hale getirilerek, BIST 100’deki düşüş oranı yüzde 3’ten yüzde 2’ye çekildi.

2️⃣ Ağustos enflasyonuna dair ilk beklentiler oluşmaya başladı. Bloomberg HT’nin 23 kurumla yaptığı ankette medyan beklenti aylık yüzde 1,75, yıllık ise yüzde 32,60 oldu. Aylık tarafta en düşük beklenti yüzde 1,50, en yüksek beklenti yüzde 1,95 seviyesinde. Yıllıkta ise en düşük tahmin yüzde 32,10, en yüksek tahmin yüzde 33 olarak açıklandı. TCMB’nin Piyasa Katılımcıları Anketi’nde de benzer bir görünüm var. Ağustos için aylık TÜFE beklentisi yüzde 1,7 seviyesinde. Yıl sonu enflasyon beklentisi ise yüzde 29,69’a sınırlı bir yükseliş göstererek iki aylık düşüşünü sonlandırdı. Akbank Ekonomik Araştırmalar’ın nihai tahmini de aylık yüzde 1,7 düzeyinde. Buna göre yıllık enflasyon temmuzda yüzde 33,5 seviyesinden yüzde 32,5’e geriliyor. Banka, mevsimsellikten arındırılmış enflasyonu yaklaşık yüzde 2,5 olarak hesaplıyor. Temmuzdaki yönetilen fiyat artışlarının etkisi ortadan kalksa da sigara zammı ve gıda fiyatlarındaki yükseliş aylık enflasyonu yukarı taşıyor.

3️⃣ Temmuz ayında işsizlik oranı yüzde 8’e gerileyerek haziran ayındaki yüzde 8,6 seviyesinin altına indi. TÜİK verilerine göre işsiz sayısı aylık bazda 164 bin kişi azalarak 2 milyon 828 bin oldu. Erkeklerde işsizlik oranı yüzde 6,5, kadınlarda ise yüzde 10,9 olarak hesaplandı. İstihdam edilenlerin sayısı 18 bin kişi artışla 32 milyon 582 bine çıkarken, istihdam oranı yüzde 49,1 seviyesinde sabit kaldı. Bu oran erkeklerde yüzde 66,1, kadınlarda ise yüzde 32,4 olarak gerçekleşti. Geniş tanımlı işsizlik göstergelerinde de düşüş dikkat çekiyor. Zamana bağlı eksik istihdam, potansiyel iş gücü ve işsizleri kapsayan atıl iş gücü oranı bir ayda 3,1 puan azalarak yüzde 29,6’ya indi. Genel tablo, resmi işsizlik ve tamamlayıcı göstergelerde iyileşmeye işaret etse de, bu gerilemenin arkasında istihdamdaki sınırlı artışa ek olarak iş gücüne katılımda yaşanan düşüşün önemli payı olduğu görülüyor.

4️⃣ MÜSİAD tarafından açıklanan SAMEKS verilerine göre, ağustos ayında ekonomik aktivite toparlanma sinyali verdi. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış Bileşik Endeks 4,7 puan artışla 50,8 seviyesine yükselerek yeniden genişleme bölgesine geçti. Hizmet sektörü endeksi 51,8’e çıkarken, sanayi sektörü endeksi 50,6 oldu. Hizmetlerde iş hacmi, girdi alımları ve istihdamda görülen artış faaliyetleri desteklerken, stok seviyelerindeki iyileşme sektöre istikrar kazandırdı. Sanayi tarafında ise üretim ve girdi alımlarındaki güçlü artışla birlikte istihdamın yükselmesi endekse pozitif katkı sağladı. Yeni siparişlerde sınırlı bir yavaşlama gözlense de genel talep dengeli seyrini korudu. Hizmet sektöründe talep koşullarının belirgin şekilde iyileştiği, firmaların artan taleple birlikte tedariklerini genişlettiği görülürken, stok yönetiminde daha temkinli bir yaklaşım öne çıktı. İstihdam endeksinin her iki sektörde de büyüme bölgesine geçmesi, iş gücü talebinin güçlendiğine işaret ediyor.

5️⃣ Temmuz ayında dış ticaret verileri bir miktar iyileşme gösterdi. Açık 6,4 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti ve geçen yıla göre yüzde 11,8 daraldı. Bu daralmada parite ve yüksek teknolojili ürün ihracatındaki artışın etkisini görüyoruz. İhracat yüzde 11 artışla 24,9 milyar dolara yükselirken, ithalat yüzde 5,4 artarak 31,4 milyar dolara çıktı. Özellikle tüketim malı ithalatındaki canlı seyir sürüyor. İhracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 79,5’e, çekirdek oran ise yüzde 91,4’e yükseldi. Enerji tarafında ithalat yüzde 2,8 gerileyerek 5,2 milyar dolara indi. Petrol fiyatlarındaki gevşemenin etkisi hissedildi. Altın ithalatı da yüzde 5,6 düşüşle 0,9 milyar dolara geriledi. Tüketim malları ithalatı temmuzda yüzde 17,2 artışla 5,3 milyar dolara çıktı. Burada asıl belirleyici kalem otomotiv oldu. Yüzde 26 artışla 2 milyar dolara ulaşan otomotiv ithalatında elektrikli ve hibrit araçların öne çıktığını görüyoruz.

6️⃣ TCMB’nin toplam rezervi haftalık bazda 0,2 milyar dolar azalarak 176,3 milyar dolara indi. Net uluslararası rezervler ise aynı hafta 1,7 milyar dolar artışla 71,6 milyar dolara yükseldi. Swap hariç rezervlerde sınırlı toparlanma eğiliminin sürdüğü görülüyor. Kur Korumalı Mevduat tarafında düşüş hızlandı. 22 Ağustos ile biten haftada KKM hesaplarında dolar bazında 358 milyon dolarlık, TL bazında ise 13,4 milyar TL’lik çözülme yaşandı. Bu da haftalık bazda yaklaşık yüzde 3’lük gerilemeye işaret ediyor. Toplam KKM stoku 10,5 milyar dolar (427,1 milyar TL) seviyesine indi. Yabancıların hisse tarafındaki alım serisi dokuz haftaya ulaştı. TCMB verilerine göre yabancılar 22 Ağustos haftasında hisse senetlerinde 89,5 milyon dolarlık net alım gerçekleşti. Böylece son altı haftada toplam alım 843 milyon dolara ulaştı. Yılbaşından bu yana yabancıların hisse tarafındaki net alımı ise 1,99 milyar dolar seviyesinde bulunuyor.

7️⃣ ABD’de Temmuz ayında tüketici harcamaları enflasyon aylık yüzde 0,3 artarak son dört ayın en güçlü yükselişini kaydetti. Artışta gelirlerdeki yükseliş ve dayanıklı mal alımları etkili olurken, çekirdek PCE yıllık yüzde 2,9 ile şubat ayından bu yana en yüksek seviyeye çıktı ve özellikle hizmet maliyetlerindeki artış dikkat çekti. Ticaret açığı genişlerken ithalat sert yükseldi, Amazon’un kampanyaları dayanıklı mal talebini destekledi. Buna karşılık istihdam artışının dört aydır 100 binin altında kalması ve işsizliğin yükselme riski ekonomide kırılganlığı artırıyor. Piyasalarda teknoloji ve dayanıklı tüketim hisseleri gerilerken, tahvil faizleri karışık seyretti. Bu tablo Fed’i zor bir denklemin ortasında bırakıyor. Dirençli enflasyon faiz indirimi adımlarını sınırlarken, zayıflayan işgücü piyasası eylül toplantısında 25 baz puanlık indirimi gündeme taşıyor. Piyasalarda, 16-17 Eylül’deki toplantıda Fed’in 25 baz puan faiz indirimi beklentisi ihtimali %87’ye ulaştı.

8️⃣ Trump’ın Fed’e yönelik baskısı devam ediyor. Haftalardır Powell’ı hedef alıyor, faizlerin hızlı şekilde indirilmesini istiyor. Trump’in iki amacı var: Ekonomiyi canlandırmak ve devletin borçlanma maliyetini aşağı çekmek. Ancak uzun vadeli tahvillerde ABD yönetiminin istemediği bir şey oluyor. 10 yıllık tahvil faizleri yüksek kalmaya devam ediyor. Bunun birkaç sebebi var. Tarifelerin enflasyonu artırma ihtimali, devasa bütçe açığının sürekli yeni borç yaratması ve ek vergi indirimleriyle talep tarafında yeni bir şok ihtimali. Eğer Fed Trump’ın baskısıyla faizleri hızlı ve gerektiğinden fazla indirirse enflasyonla mücadelede güvenilirliğini kaybetme riski taşıyor. Bu da uzun vadeli faizlerin yeniden yukarı gitmesi anlamına geliyor. Tahvil tarafında 10 yıllık faiz %4,23’e yükselirken, 2 yıllık %3,62’ye geriledi.

Sektörler

1️⃣ Türk-İş’in Ağustos ayı Açlık ve Yoksulluk Sınırı araştırması mutfak enflasyonunda yeniden hızlanmaya işaret etti. Temmuz’da yüzde 1,14 olan aylık gıda enflasyonu Ağustos’ta yüzde 2,64’e çıktı. Veriler yıllık bazda da yüksek artışı ortaya koyuyor. Gıda fiyatlarında yıllık değişim yüzde 40,68 olurken, yılın ilk sekiz ayında toplam artış yüzde 28,59 olarak hesaplandı. Yıllık ortalama artış oranı ise yüzde 41,46 seviyesinde. Alt kırılımlara bakarsak, süt, yoğurt ve peynir grubunda fiyatlar yüzde 4 arttı. Et fiyatlarında ciddi bir değişiklik görülmezken, tavuk yüzde 8 yükseldi, yeşil mercimek yüzde 9 artışla öne çıktı. Yaz aylarında genellikle gerileyen sebze-meyve fiyatlarında beklenen düşüş bu yıl gerçekleşmedi; sebze fiyatları artarken meyvelerde sınırlı gerileme görüldü. Ortalama sebze kilogram fiyatı 63,75 TL, meyve kilogram fiyatı ise 124,17 TL oldu. Temel gıda kalemlerinde de artışlar belirgin. Özellikle ekmek, tavuk, bakliyat ve süt ürünlerindeki yükseliş aile bütçelerini zorlarken, sebze-meyvede beklenen yaz indirimi gelmedi. Açlık ve yoksulluk sınırındaki yeni seviyeler, ücretlilerin yaşam maliyetinde artış baskısının sürdüğünü gösteriyor.

2️⃣ Haziran verilerine göre beyaz eşya sektöründe 6 ana ürün grubunda (buzdolabı, çamaşır makinesi, bulaşık makinesi, fırın, derin dondurucu, kurutucu) iç satışlar yıllık bazda yüzde 12 artarken, ihracat yüzde 12 geriledi ve toplam satışlarda yüzde 5 düşüş kaydedildi. Üretim yüzde 14 azalırken ithalat yüzde 110 arttı. Yılın ilk yarısında ise iç satışlar yüzde 8, ihracat yüzde 5 geriledi, toplam satış adedi yüzde 6 azaldı, üretim yüzde 8 düştü ve ithalat yüzde 29 arttı. Ocak-Haziran döneminde ihracatın toplam satışlara oranı geçen yılki yüzde 66’dan yüzde 67’ye çıkarken, tablo sektörün hem iç pazarda hem de ihracatta talep daralmasıyla karşı karşıya olduğunu ortaya koydu. Yurt içinde yüksek kredi kartı komisyonları ve taksit sınırlamaları talebi zorlarken, dışarıda Avrupa pazarında Çinli üreticilerin baskısı rekabet koşullarını olumsuz etkiliyor.

3️⃣ TEPAV’ın temmuz ayı için açıkladığı Perakende Güven Endeksi (TEPE), geçen aya göre 6,1 puan, geçen yıla göre ise 4,5 puan artış göstererek -4,6 seviyesine çıktı. Endeksin toparlanmasında son üç aya dair işlerin daha az kötüleştiğine dair algı ve önümüzdeki döneme ilişkin daha olumlu beklentiler belirleyici oldu. Katılımcılar arasında işlerin kötüleştiğini söyleyenlerin oranı yüzde 42,5’ten yüzde 32,4’e gerilerken, önümüzdeki üç ayda işlerinde iyileşme bekleyenlerin oranı yüzde 4,2’den yüzde 10,1’e yükseldi. Satış beklentisi endeksi de aylık bazda 11,8 puan artarak 5,4 seviyesine çıktı. İşlerin geçen yılın aynı dönemine göre durumu da temmuzda daha olumlu değerlendirildi. Bu kalemde endeks -12,1 puana çıktı ve hazirana göre 17 puanlık, geçen yıla göre ise 18,4 puanlık iyileşme kaydedildi. Alt sektörlerde en güçlü toparlanma motorlu taşıtlarda görülürken, “diğer” kategorisi de (akaryakıt istasyonu, eczane, nalbur, züccaciye vb.) ortalamanın üzerinde artış sergiledi. Buna karşılık mobilya, gıda, elektrikli ev aletleri, market ve tekstil tarafında güven artışı sınırlı kaldı.

4️⃣ Gayrimenkul bültenimiz yayında. Temmuz ayı verileri, konut piyasasında satışların yıllık bazda %12,4 arttığını gösterirken, ipotekli satışlardaki güçlü yükseliş dikkat çekti. Ancak sıfır konut satışlarının tarihsel ortalamaların altında kalması, sektörün arz tarafındaki zorluklarını ortaya koyuyor. Yabancılara yapılan satışlarda gerileme gözlenirken, konut fiyat endeksi nominal bazda artış gösterse de reel bazda düşüşünü sürdürdü. İnşaat maliyetleri enflasyonun altında artmaya devam ederken, inşaat üretim endeksi yıllık %24,9’luk artışla son bir buçuk yılın en yüksek seviyesine çıktı. Genel tablo, sektörde hareketliliğin devam ettiğini ancak fiyatlama ve arz tarafındaki baskıların sürdüğünü işaret ediyor.

Şirketler

1️⃣ Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), Dof Robotik Sanayi AŞ’nin ilk halka arzına onay verdi. Halka arz kapsamında şirketin 1 TL nominal değerli payları 45 TL sabit fiyat üzerinden satışa sunulacak. Toplamda 2 milyar 25 milyon TL büyüklüğe ulaşacak halka arz için şirket, önümüzdeki günlerde onaylı izahnamesini yayımlayacak ve detayları kamuoyuyla paylaşacak. En son Bulls Girişim Sermayesi 14-17 Şubat 2025 tarihlerinde halka arz olmuştu. Dof Robotik arzı, 6 ay sonraki ilk arz olması açısından dikkat çekiyor.

2️⃣ Kocaer Çelik Genel Müdürü Mehmet Çakmur, BloombergHT’ye yaptığı açıklamalarda şirketin büyüme hedeflerini, ürün geliştirme stratejilerini ve küresel piyasalara yönelik değerlendirmelerini paylaştı. Çakmur, 2025 yılında portföylerine 7 yeni ürün eklediklerini belirterek, özellikle enerji sektörünün sürekli büyüyen bir alan olarak ana hedefleri olduğunu vurguladı. Avrupa’da çalışmalarını artırdıklarını, Kuzey Afrika’nın da önümüzdeki dönem için hedef pazarlardan biri olduğunu dile getirdi. Şirketin yıl sonu hedeflerine ilişkin değerlendirmelerde bulunan Çakmur, ikinci çeyrekte satış hacimlerinin bir önceki çeyreğe kıyasla %9 büyüdüğünü ifade etti. 2025 yılını geçen seneye göre %10 büyüme ile kapatmayı hedeflediklerini belirten Çakmur, FAVÖK marjının yaklaşık %14 seviyesinde olduğunu ve sektör ortalamalarına göre başarılı bir performans ortaya koyduklarını söyledi.

3️⃣ Seranit Granit Genel Müdürü Fatih Kıvanç, BloombergHT’ye yaptığı açıklamalarda şirketin enerji yatırımlarını, satış hedeflerini, ihracat stratejisini ve finansal yapısını değerlendirdi. Kıvanç, her iki fabrikanın çatılarını güneş panelleriyle kapladıklarını belirterek, toplam tüketimlerinin %25’ini güneş enerjisinden sağladıklarını ve bunun şirketin beklentilerini karşıladığını söyledi. 2025 yılı için 3,2 milyar TL satış hedefleri bulunduğunu ifade eden Kıvanç, ihracat pazarlarını büyütme çabası içerisinde olduklarını dile getirdi. Avrupa’da distribütörlerle ilerlerken, komşu ülkelerde kendi mağazalarını yönetmeye başladıklarını, Azerbaycan’daki başarının ise yakın ülkelere taşınmasını hedeflediklerini aktardı.

4️⃣ Hitit Bilgisayar Genel Müdürü Nevra Onursal Karaağaç, BloombergHT’ye yaptığı açıklamalarda şirketin operasyonel ve finansal performansını, büyüme hedeflerini ve temettü planlarını paylaştı. Karaağaç, 2025’in ilk yarısında hem operasyonel hem de finansal açıdan güçlü bir performans sergilediklerini belirterek, bu dönemde 3 yeni kurulum projesi tamamladıklarını söyledi. Ayrıca 9 partner ile yeni ürün ve ek geliştirme çalışmalarının devam ettiğini ifade etti. Gelirlerinin %77’sinin döviz bazında olduğunu vurgulayan Karaağaç, bugün itibarıyla 6 kıtada 50 ülkede 72 havayolu ve seyahat şirketine hizmet verdiklerini aktardı. Amerika pazarına giriş yaptıklarını belirten Karaağaç, bundan sonraki dönemde Uzak Doğu gibi bölgelerin öncelikli hedefleri arasında olduğunu kaydetti.