ABD’de hükümet krizi sona erdi

13 Kasım Perşembe gününden herkese günaydın, Fintables Bülten’e hoş geldiniz.

☑ ABD’de 43 gün süren hükümet kapanması geçici bütçeyle son bulsa da ocak ayı sonunda yeniden başlayacak bütçe tartışmaları nedeniyle Washington’da siyasi tansiyonun yüksek seyretmesi bekleniyor.

☑ S&P Global Ratings’ten Frank Gill, Türkiye’nin yatırım yapılabilir seviyeye dönüş için enflasyonun tek haneye kalıcı biçimde indirilmesi ve TL tasarruflarıyla desteklenen daha kaliteli, uzun vadeli sermaye girişlerinin kritik olduğunu vurguladı.

☑ Eylül ayında 1,1 milyar dolarlık cari fazla verilmesine karşın hizmet gelirlerindeki mevsimsel yavaşlama ve rezervlerdeki düşüş dikkat çekerken, portföy girişleri ve sıkı para politikasının desteğiyle dış dengedeki kademeli iyileşme eğilimi korunuyor.

☑ ABD’de hükümetin yeniden açılmasıyla küresel borsalar rekor seviyelere yaklaşırken, eksik kalan verilerin yarattığı belirsizlik nedeniyle piyasalarda gözler Fed’in olası faiz indirimlerine çevrilmiş durumda.

Okuma süresi: 4 dakika 28 saniye

Ajanda

1️⃣ Türkiye İstatistik Kurumu, ekim ayı konut satış istatistiklerini açıklayacak.

2️⃣  Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, haftalık para ve banka istatistiklerini açıklayacak.

3️⃣ Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, haftalık bankacılık sektörü verilerini duyuracak.

S&P Ratings

S&P Global Ratings Kıdemli Direktörü Frank Gill’den kredi derecelendirme kuruluşlarının Türkiye’ye bakış açısını yansıtan önemli açıklamalar dinledik. Gill, Türkiye ekonomisinde ana gündemin enflasyonla mücadele olduğunu vurgularken, mevcut BB- kredi notu ve durağan görünümün ‘makul’ seviyede olduğunu söyledi. Gill’e göre enflasyonun yüzde 70’lerden yüzde 30’lara gerilemesi önemli bir başarı olsa da ikinci aşama çok daha zorlayıcı olacak. Para politikasının maliye politikası ile uyumlu ilerlemesi gerektiğini belirten Gill, gelir tarafında özellikle güçlü KDV tahsilatının mali performansı desteklediğini, ancak önümüzdeki yıl enflasyonu yarıya indirebilmek için maliye politikasının daha da sıkılaşması gerekebileceğini ifade etti.

Enflasyonun bu yıl yüzde 28’e doğru gerilemesini bekleyen S&P, 2026 sonu için Merkez Bankası’nın yüzde 16 hedefi karşısında ortalama enflasyonun yüzde 20 civarında seyredeceği görüşünde. Gill’e göre Türkiye’nin uzun vadeli kredi notunun yeniden yatırım yapılabilir seviyeye dönmesi için belirleyici faktör enflasyonun tek haneye kalıcı şekilde indirilmesi olacak. Bunun için yerleşiklerin tasarruflarının TL’de tutulmasını teşvik eden politikaların hayati olduğunu, kısa vadeli portföy girişlerine değil daha yüksek kaliteli, uzun vadeli yabancı sermayeye ihtiyaç olduğunu vurguluyor.

Ödemeler Dengesi

Eylül ayında Türkiye ekonomisi, 1,1 milyar dolar cari fazla vererek yılın üçüncü çeyreğinde dış dengedeki iyileşme eğilimini korudu. Böylece 12 aylık birikimli cari açık 20,2 milyar dolar seviyesine yükseldi. Mevsimsel etkilerin devreye girmesiyle birlikte, özellikle hizmet gelirlerindeki yavaşlama cari fazla üzerinde sınırlayıcı bir etki yarattı. Ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret açığı 5,4 milyar dolar olurken, hizmet gelirleri 7,7 milyar dolarlık güçlü katkı sağladı. Altın ve enerji hariç cari işlemler hesabı ise 6,8 milyar dolar fazla verdi. Yılın ikinci yarısında turizm kaynaklı döviz girişleri belirleyici olurken, ithal talebindeki artış eğilimi faiz indirim beklentileriyle yeniden güç kazandı.

Finansman tarafında ise portföy yatırımları ve rezerv hareketleri öne çıktı. Eylülde doğrudan yatırımlarda 162 milyon dolar net çıkış görülürken, portföy yatırımlarında 1,15 milyar dolar net giriş gerçekleşti. Yurt dışı yerleşikler DİBS piyasasında 554 milyon dolarlık net alım yaparken, hisse senetlerinde 322 milyon dolarlık satış gerçekleştirdi. Bankalar ve kamu kesimi bu dönemde toplam 1,5 milyar dolarlık dış borç geri ödemesi yaptı. Resmi rezervlerde 8,7 milyar dolarlık azalış dikkat çekti. Genel görünüm itibarıyla, sıkı para politikası ve makro ihtiyati önlemler sayesinde cari dengedeki iyileşme sürüyor.

ABD’de Hükümet Açılıyor

ABD’de federal hükümetin 43 gün süren tarihi kapanması, Trump’ın geçici bütçe yasasını imzalamasıyla sona erdi. Kapanma süresince milyonlarca düşük gelirli haneye gıda yardımı ulaştırılamadı, binlerce uçuş iptal edildi ve federal çalışanlar bir aydan uzun süre maaş alamadı. Hükümetin yeniden açılmasıyla kamu çalışanları göreve dönse de, federal bürokrasinin tam kapasiteye ulaşması zaman alacak. Havayolu şirketleri, özellikle Delta, iptaller nedeniyle kârlılıkta baskı beklerken; gıda yardımlarının dağıtımının yeniden başlaması için eyaletlerin sistemlerini güncellemesi gerektiğinden toparlanmanın zamana yayılacağı vurgulanıyor.

Siyasi cephede ise kapanma -geçmiş örneklerde olduğu gibi- kamuoyu baskısıyla geri adım atılmasıyla sonuçlandı. Temsilciler Meclisi’nin kabul ettiği geçici bütçe, hükümeti 30 Ocak’a kadar finanse ediyor ve bu da yılın başında yeni bir kapanma tartışmasını beraberinde getiriyor. Demokratlar, Obamacare sübvansiyonlarının uzatılmasını içermediği için tasarıya büyük ölçüde karşı çıkarken, Senato’daki bazı merkezci Demokratların desteğiyle uzlaşı sağlandı. Kısacası, krizin sona ermiş olması tam bir normalleşme anlamına gelmezken, Washington politikalarında tansiyonun yeni bütçe sürecinde yeniden yükselmesi bekleniyor.

Atıştırmalıklar

📈 Küresel piyasalarda 3 günlük yükseliş serisi, ABD’de hükümetin yeniden açılmasıyla birlikte endeksleri rekor seviyelere yaklaştırdı. Bundan sonrası için yatırımcıların odağı Fed’de olacak. Hükümet kapanması nedeniyle istihdam ve TÜFE gibi kritik verilerin yayımlanmamış olması, para politikasına ilişkin görünümü belirsizleştirirken, piyasaların faiz indirim beklentileri güçleniyor. Fed cephesinde görüş ayrılıkları belirginleşirken, Boston Fed Başkanı Susan Collins mevcut büyümenin hâlâ güçlü olduğunu ve faizlerin bir süre daha sabit tutulması gerektiğini savundu. Küresel emtia tarafında petrol fiyatları, OPEC’in arz fazlasının tahminlerden önce oluştuğunu açıklaması sonrası gerilemeye devam ediyor. Brent 62 doların, WTI ise 58 doların yakınında işlem görüyor.

🕊️ ABD Ulusal Ekonomi Konseyi Direktörü Kevin Hassett, Jerome Powell’ın görev süresinin 2025’te dolmasının ardından Fed başkanlığı için aday gösterilmesi hâlinde bu görevi kabul edeceğini Trump’a ilettiğini açıkladı. Hassett, aralık ayındaki FOMC toplantısında 25 baz puanlık faiz indirimi beklediğini ancak hükümetin haftalarca kapalı kalması ve enflasyon verilerinin beklentilerin altında gelmesi nedeniyle 50 baz puanlık daha agresif bir indirimin de gerekçelendirilebileceğini söyledi. Diğer yandan Atlanta Fed Başkanı Raphael Bostic, şubat ayında görev süresinin dolmasıyla emekliye ayrılacağını duyurdu; her ne kadar Atlanta Fed 2027’ye kadar FOMC’de oy hakkına sahip olmasa da, Bostic’in ayrılışı şahin bir sesin eksilmesine bağlı olarak kurulun tonunu bir miktar daha “güvercin” tarafa yaklaştırabileceği yorumlarına yol açtı.

⚡ Türkiye, yenilenebilir enerjide kurulu gücünü hızla artırmak için 2035’e kadar her yıl en az 2.000 MW’lık YEKA ihalesi düzenlemeyi planlarken, 2016’dan bu yana güneş ve rüzgârda toplam 6.020 MW kapasite tahsisi gerçekleştirildi. Ekonominin yıllık ortalama %4’ü aşan elektrik talep artışına paralel olarak YEKA modeli, hem yerli ekipman üretimini teşvik eden hem de milyarlarca liralık yatırım çeken stratejik bir araç haline geldi. 2035 yol haritası kapsamında rüzgâr ve güneşte toplam 120 GW kurulu güce ulaşılması hedeflenirken, artan kesintili üretimi karşılayabilmek için şebeke altyapısına 30 milyar dolarlık yatırım, 25 bin kilometrelik yeni hat ve yeni trafo merkezleri planlanıyor.

🛢️ ABD Enerji Enformasyon İdaresi (EIA), kasım ayı kısa dönem enerji görünümünde petrol fiyat tahminlerini yukarı yönlü revize ederken, bu artışta Çin’in stratejik petrol rezervlerine yönelik yüksek hacimli alımları ile Rusya’ya yönelik yaptırımların üretimi sınırlama riskinin belirleyici olduğunu açıkladı. EIA’ya göre Brent petrolün 2025 ortalama varil fiyatı 68,76 dolara, WTI’ın ise 65,15 dolara yükseltildi. 2026 için de tahminler sırasıyla 54,92 ve 51,26 dolar olarak güncellendi. Çin’in yılın ilk dokuz ayında günde ortalama 800 bin varil petrol stokladığı tahmin edilirken, yaptırımların 2026 başında Rusya üretimini günlük 100 bin varil azaltabileceği belirtiliyor.