İhracat iklimi canlanıyor

11 Kasım Salı gününden herkese günaydın, Fintables Bülten’e hoş geldiniz.

☑ Ekim ayında ihracat iklimi Mayıs 2024’ten bu yana en güçlü seviyesine çıkarak Türk imalatçıları için yılın son çeyreğine güçlü bir dış talep desteği sağladı.

☑  Eylül ayında sanayi üretimi sert biçimde gerilerken, yatırım ve enerji kalemleri dirençli kalmasına rağmen iç talepteki zayıflık toparlanmayı sınırladı.

☑ ABD Senatosu, hükümetin yeniden açılmasını sağlayacak geçici bütçe tasarısını onaylayarak federal kapanmanın sona ermesi yönünde önemli bir adım attı.

☑ ABD borsaları, hükümetin yeniden açılacağına dair iyimserlikle haftaya güçlü bir yükselişle başlarken teknoloji hisselerinde belirgin bir toparlanma görüldü.

Okuma süresi: 3 dakika 48 saniye.

Ajanda

1️⃣ Türkiye İstatistik Kurumu, eylül ayı inşaat maliyet, ticaret satış hacim ve ciro endekslerini açıklayacak.

2️⃣  Hazine ve Maliye Bakanlığı, 2 yıl (700 gün) ve 5 yıl (1785 gün) vadeli sabit kuponlu devlet tahvillerini yeniden ihraç edecek.

3️⃣ DO&CO’nun finansal tablosunu açıklaması bekleniyor.

Sanayi Üretim Endeksi

Eylül ayında sanayi üretimi zayıf bir görünüme işaret etti. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış endeks aylık bazda %2,2 düştü ve nisandan bu yana kaydedilen en sert daralma kaydedildi. Takvim etkisinden arındırılmış yıllık artış %2,9 düzeyinde kalırken, arındırılmamış veride gördüğümüz %6’lık artış geçen yıl eylül ayının baz etkisinden kaynaklandı. Üçüncü çeyrek genelinde sanayi üretimi bir önceki çeyreğe göre %0,6 gerilerken, yıllık bazda %5,1 artış gösterdi. Yatırım ve enerji odaklı kalemler üretimi taşırken, tüketim mallarında süren zayıflık genel dengeyi bozdu. Sermaye malı imalatı %12,2, enerji üretimi %11,3 artarken, dayanıklı tüketim malları %7,5 azaldı. İmalat sanayinde %2,7’lik sınırlı büyüme kaydedildi.

Alt sektörler arasında farklılıklar dikkat çekiyor. Petrol ürünleri, metalik olmayan mineraller ve yüksek teknoloji imalatı güçlü seyretti. Buna karşılık giyim, makine-teçhizat ve tekstil gibi sektörlerde sert daralmalar görüldü. Yatırım ve enerji odaklı üretim sürükleyici kalırken, iç talep zayıflığı tüketim kalemlerini baskılıyor. Önümüzdeki dönemde küresel talep belirsizlikleri ve yüksek finansman maliyetleri risk oluşturmayı sürdürürken, kredi koşullarındaki olası gevşeme üretim tarafında sınırlı bir destek unsuru olabilir. Ekim ayı imalat PMI verisinde de zayıflık devam ediyor. İmalat PMI, Nisan 2024’ten bu yana 50 eşik değerinin altında seyrediyor.

İhracat İklim Endeksi

İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat Sektörü İhracat İklimi Endeksi ekim ayında 52,4 seviyesine yükselerek Mayıs 2024’ten bu yana en güçlü iyileşmeyi kaydetti. Böylece ihracat talep koşulları üst üste 22’nci ayda da güçlenmiş oldu. Endeksin eşik değer olan 50’nin üzerinde kalması, Türk imalatçılar için dış talepte genişlemenin sürdüğüne işaret ediyor. Bu iyileşmede başta Almanya, ABD ve İtalya olmak üzere Türkiye’nin en önemli ihracat pazarlarındaki ekonomik canlanma belirleyici oldu. Almanya’da son iki buçuk yılın en hızlı büyümesi, ABD’de iki ayın, İtalya’da ise 19 ayın zirvesi görüldü. İngiltere üretimi eylüldeki zayıflığın ardından toparlanırken, Fransa bu dönemde daralma yaşayan tek büyük pazar oldu.

Avrupa’daki bu farklılaşmaya karşın, Orta Doğu pazarları Türk imalatçılar için güçlü bir ivme yaratmayı sürdürdü. Suudi Arabistan anket kapsamındaki ekonomiler içinde en yüksek üretim artış hızına ulaşırken, Birleşik Arap Emirlikleri’nde de büyüme güçlü seyrini korudu. Buna karşılık Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinde üretim zayıfladı Polonya, Romanya ve Çekya’da düşüş görüldü. S&P Global Market Intelligence’tan Andrew Harker, ihracat iklimindeki bu genişlemenin yılın son çeyreğinde Türk imalatçılarına destek sağlayarak 2025’in olumlu bir şekilde tamamlanmasına katkı sunabileceğini belirtti.

Atıştırmalıklar

🗳️ ABD Senatosu, hükümetin yeniden açılmasını sağlayacak geçici bütçe tasarısını 60’a karşı 40 oyla kabul etti. Tasarıya, bir grup merkezci Demokrat’ın desteğiyle onay verildi. Buna göre, hükümetin büyük bölümü 30 Ocak’a, bazı kurumlar ise 30 Eylül’e kadar finanse edilecek. Teklif şimdi Cumhuriyetçilerin kontrolündeki Temsilciler Meclisi’ne gidecek ve çarşamba günü oylanması bekleniyor. Tasarı, kapanma döneminde maaş alamayan federal çalışanlara ödemelerin yapılmasını ve 30 Ocak’a kadar işten çıkarma yasağı getirilmesini öngörüyor. Ancak Demokratlar, paketin, sağlık sigortası sübvansiyonlarının yenilenmesi talebini içermemesini eleştiriyor.

📈 ABD borsaları haftaya güçlü bir yükselişle başladı. S&P 500 endeksi %1,5, Nasdaq 100 endeksi %2,2 artarak hükümet kapanmasının sona ereceğine dair iyimserlikle yükseldi. Geçen haftanın sert satışlarından sonra teknoloji hisselerinde dipten alımlar görüldü; Palantir %8,8 yükselirken, Nvidia %5,8 artışla öne çıktı. AI ve teknoloji ağırlıklı hisselerdeki toparlanma endeksleri yukarı taşırken, senatoda hükümetin yeniden açılmasına yönelik uzlaşmanın da fiyatlamalarda etkili olduğu görüldü. Yatırımcılar, hükümetin yakında açılacağı ve bunun veri akışını normalleştirerek Fed’in politika görünümüne netlik kazandıracağı beklentisiyle risk iştahını artırdı.

⚖️ San Francisco Fed Başkanı Mary Daly, ABD ekonomisinde enflasyonun yavaşladığını ancak faiz oranlarının uzun süre yüksek tutulmasının büyümeye zarar verebileceği uyarısında bulundu. Bloomberg’e konuşan Daly, talepteki zayıflama, ücret artışındaki yavaşlama ve işgücü piyasasındaki yumuşamanın artık daha net görüldüğünü belirterek, “Faizleri çok uzun süre yüksek tutup ekonomiyi gereksiz yere yavaşlatma hatasına düşmek istemiyoruz” dedi. Daly, hizmet ve konut tarafında enflasyonun artmadığını, bu eğilimin beklentilere de yansımadığını vurguladı. Fed bu yıl iki kez 25 baz puan indirime giderek faizi %4’e çekmişti.

📊 ABD’de hükümetin kapanması nedeniyle tarım dışı istihdam verileri iki aydır açıklanamazken, bu hafta yayımlanması planlanan ekim ayı TÜFE verisi de risk altında. Çalışma İstatistikleri Bürosu’nun yüz yüze veri toplama faaliyetlerini durdurması, verinin tamamen iptal edilme olasılığını artırıyor. Bloomberg ekonomistleri, Fed’in aralık toplantısı öncesinde ekim ve kasım ayı TÜFE verilerini toplayıp işleyemeyeceğini belirterek, bu durumun faiz indirimi kararını belirsizleştirdiğini ifade etti. Başkan Powell ise son açıklamasında, aralık ayında yeni bir indirim yapılmasının garanti olmadığını söyledi.

📉 Çin’de enflasyondaki durgunluk ekim ayında da sürdü. Tüketici Fiyat Endeksi yıllık bazda yalnızca %0,2 artarken, Üretici Fiyat Endeksi %2,1 geriledi. Böylece hem tüketici hem üretici fiyatlarındaki zayıf seyir, ekonomide deflasyon baskısının sürdüğüne işaret etti. Gıda fiyatlarındaki %2,9’luk düşüş manşet enflasyonu aşağı çekerken, hizmetlerdeki sınırlı artış genel dengeyi değiştirmedi. ÜFE’de ise 2022 sonundan bu yana süregelen düşüş trendi devam etti. İç talepteki zayıflık, emlak sektöründeki gerileme ve ABD’nin tarife politikalarına ilişkin belirsizlikler deflasyonist baskıları artırıyor.