Sektörel Görünüm - Kasım 2025 Otomotiv Bülteni

✦ ODMD verilerine göre, ekim ayında otomotiv pazarı geçen yılın aynı dönemine kıyasla %19,4 artışla 116.149 adede ulaştı. Bu dönemde otomobil satışları %19,9 artışla 90.695 adet, hafif ticari araç satışları ise %17,8 artışla 25.454 adet olarak gerçekleşti. Böylece yılın ilk on ayında otomotiv pazarı, geçen yılın aynı dönemine göre %10,2 büyüyerek 1.043.796 adede ulaştı.

✦ Otomobil pazar tipine göre incelendiğinde, ekim ayında otomobil satışlarının %52,4’ünü elektrikli, %23,8’ini hibrit, %16’sını elektrikli ve %6,7’sini dizel otomobiller oluşturdu. Benzinli ve dizel otomobillerdeki satış artışı sırasıyla %6,6 ve %5,5 ile sektör ortalamasının altında kalırken, elektrikli ve hibrit araç satışları sektörü aşarak sırasıyla %63,1 ve %34,6 oranında büyüme gösterdi.

✦ Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) verilerine göre, eylül ayında Türkiye’nin toplam otomotiv üretimi geçen yılın aynı dönemiyle paralel şekilde 123.293 adet olarak gerçekleşti. Alt kırılımlara bakıldığında, otomobil üretimi %14,7 düşerek 72.971 adede gerilerken, ticari araç üretimi %32,9 artarak 50.322 adede yükseldi. Öte yandan traktör üretimi ise %50 düşüşle 125.173 adet oldu.

✦ Sektörün eylül ayı toplam ihracatı yıllık bazda %2,9 düşerek 86.974 adede geriledi. Alt kırılımlara bakıldığında, otomobil ihracatı %17,3, ticari araç ihracatı ise %20,5 oranında arttı. İhracat verilerini üretici bazında değerlendirdiğimizde de Ford Otosan eylülde ihracatını geçen yıla göre %6,6 artırarak 35 bin adede yükseltti ve sektör ihracatındaki büyümeye adet bazında en yüksek katkıyı verdi. Tofaş, %232’lik güçlü artışla dikkat çekerken, Otokar %30,5, Karsan %80 ve Türk Traktör %23,6 oranında artış kaydetti. Anadolu Isuzu ise yatay bir seyirle %1 civarında sınırlı bir artış gösterdi. Bu görünüm, eylül ayında ticari araç üreticilerinin genel olarak pozitif ayrıştığını, özellikle Ford Otosan ve Tofaş’ın yüksek ihracat performanslarıyla sektördeki düşüşü sınırladığını ortaya koyuyor.

✦ Ekim ayı iç pazar satışlarını borsada işlem gören şirketler açısından değerlendirdiğimizde, Tofaş’ın satışları Stellantis birleşiminin etkisiyle %254 artış gösterdi. Ford Otosan’ın satışları %7,1 büyürken, Doğuş Otomotiv’in satışları ise %18,7 yükseldi.

✦ TÜİK verilerine göre, eylül ayında trafiğe kaydı yapılan motorlu kara taşıtlarının sayısı geçen yılın aynı ayına göre %8,7 azalarak 196.338 adet oldu. Söz konusu yeni araç kayıtlarının; 45,3'ünü motosiklet, %40,9'unu otomobil ve %8,8'ini kamyonet oluşturdu.

✦ BETAM ve Sahibinden iş birliğiyle hazırlanan Otomobil Piyasası Görünümü: Ekim 2025 raporuna göre, ortalama satılık otomobil fiyatı ağustostaki 1 milyon 22 bin TL seviyesinden 1 milyon 58 bin TL’ye yükseldi. Fiyatlar yıllık bazda %20,3 artış kaydederken reel olarak %9,8 geriledi. Yakıt türlerine göre en yüksek ortalama fiyat 3 milyon 740 bin TL ile elektrikli otomobillerde görüldü. Otomobil talebinin seyrini izleyen talep göstergesi, ağustos ayındaki artışın ardından eylülde gerileme kaydetti. Gösterge, ağustosa göre %7,2 düşerken geçen yılın aynı ayına göre ise %3,9 daha yüksek gerçekleşti. Bununla birlikte, satılan otomobil sayısının satılık ilan sayısına oranı geçtiğimiz aya göre 0,8 puan düşerek %24’e geriledi.

Gelişmeler

✦ Tofaş, Kamuyu Aydınlatma Platformu’na yaptığı açıklamada, Stellantis Europe S.P.A. ile iki önemli sözleşme imzaladığını duyurdu. Buna göre, Bursa’daki fabrikada üretilen Tipo/Egea modelinin üretim süresi 30 Haziran 2026’ya kadar uzatıldı. Ayrıca, 2024–2032 döneminde üretilecek K0 modelinin Kuzey Amerika pazarına da ihraç edilmesi konusunda taraflar arasında mutabakata varıldı. Şirket, üretim ömrü boyunca toplam 1 milyon adetlik üretim planının yaklaşık 230 bin adedinin Kuzey Amerika’ya gönderilmesinin öngörüldüğünü belirtti. Bu yeni pazar kapsamına uyum sağlamak amacıyla K0 modeline ilişkin toplam yatırım tutarı yönetim kurulu kararıyla 386 milyon avroya çıkarıldı.

✦ 2025’in üçüncü çeyreğinde küresel otomotiv gruplarının satış performansı genel olarak pozitif bir seyir izledi. Stellantis, yaklaşık 1,3 milyon araç sevkiyatıyla geçen yılın aynı dönemine göre %13 artış kaydederek en güçlü büyümeyi gösteren üreticilerden biri oldu. Volkswagen Grubu’nun araç teslimatları 2,22 milyon adetle yıllık bazda %4,5 yükselirken, Hyundai Motor Grubu da 1,04 milyon adetlik satışla %2,6 artış yakaladı. Renault Grubu 529 bin araç satışıyla satış hacmini %9,8 oranında artırırken, Toyota Motor Corporation ise 629 bin 137 adetlik üçüncü çeyrek satışıyla geçen yıla göre %15,9 artış gösterdi. Böylece sektör genelinde hacimlerde artış eğilimi korunurken, özellikle Avrupa ve Asya merkezli üreticilerde toparlanma ivmesi belirginleşti.

✦ Stellantis, ABD’deki üretim kapasitesini yüzde 50 artırmak ve ülke genelinde 5 binden fazla yeni istihdam yaratmak amacıyla önümüzdeki dört yılda toplam 13 milyar dolarlık yatırım yapacağını açıkladı. Şirketin 100 yıllık ABD tarihindeki en büyük yatırımı olacak plan, beş yeni modelin lansmanını ve 19 ürün yenileme programını kapsıyor. Illinois’teki Belvidere fabrikasının yeniden açılması, Ohio’daki Toledo tesisinde yeni bir orta boy kamyon üretimi, Michigan’daki Warren Truck ve Detroit Jefferson fabrikalarına yapılacak SUV yatırımları ve Indiana’daki Kokomo tesisinde 2026 itibarıyla GMET4 EVO dört silindirli motor üretiminin başlaması planlanıyor. CEO Antonio Filosa, yatırımın ABD’de büyümeyi hızlandıracağını, üretim ağını güçlendireceğini ve küresel rekabet gücünü artıracağını belirtti.

✦ Fransız otomobil üreticisi Renault, maliyetleri düşürmeye yönelik “Arrow” adlı plan kapsamında, insan kaynakları, finans ve pazarlama gibi destek birimlerinde çalışan sayısını %15 azaltarak dünya genelinde yaklaşık 3.000 kişiyi gönüllü işten çıkarma programıyla bünyesinden ayırmayı planlıyor. Fransız haber bülteni L’Informe’un aktardığına göre nihai karar yıl sonuna kadar açıklanacak. Renault, maliyet azaltma çalışmalarının değerlendirildiğini doğrularken henüz rakamsal bir karar alınmadığını belirtti. Şirket sözcüsü, “Otomotiv pazarındaki belirsizlikler ve yoğun rekabet ortamı nedeniyle operasyonlarımızı sadeleştirmeyi, uygulama hızını artırmayı ve sabit maliyetleri optimize etmeyi değerlendiriyoruz” açıklamasında bulundu. 2024 sonunda dünya genelinde 98.636 kişiyi istihdam eden Renault, yılın ilk yarısında 11,2 milyar avro zarar açıklamış, bunun 9,3 milyar avrosu ortak Nissan’daki değer düşüklüğünden kaynaklanmıştı. Yeni CEO François Provost’un öncelikli hedefleri arasında kârlılığı yeniden artırmak, şirketin kredi notunu yatırım yapılabilir seviyeye çıkarmak ve ABD tarifeleri ile Çinli üreticilerden gelen rekabetin etkilerini dengelemek yer alıyor.

Sektörden Açıklamalar

✦ Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Yönetim Kurulu Başkanı Cengiz Eroldu, yılın ilk 9 ayını değerlendirdiği toplantıda yaptığı açıklamalarda, Türkiye’ye yönelik yeni yatırımların yalnızca istihdam yaratmakla sınırlı kalmaması gerektiğini vurgulayarak, bu yatırımların yerli tedarik sanayisini, özellikle de yeni teknoloji parçalarına yönelik üretim kapasitesini desteklemesi gerektiğini ifade etti. Çinli markalara yönelik yatırım beklentileri kapsamında Sanayi Bakanlığı’nın yaklaşımını desteklediklerini belirten Eroldu, Türkiye’nin rekabet gücünü koruması için teknoloji transferinin ve yüksek ölçekli üretimin önemine dikkat çekti. Son dönemde alınan yatırım kararlarının ihracata olumlu yansımalarını gördüklerini dile getiren Eroldu, otomotivde yatırım etkilerinin 10 yıla yayıldığını ve mevcut yatırımların sonuçlarının yeni yeni alınmaya başlandığını söyledi. Türkiye’de otomotiv üretim kapasitesinin güçlü olduğunu, 2,2 milyon adetlik üretim potansiyelinin birçok ülkenin üzerinde olduğunu belirten Eroldu, %66 olan kapasite kullanım oranının artırılması gerektiğini ifade etti. Yerlilik oranının %30–40 bandında tutulmasının sanayi açısından kritik olduğunu vurgulayan Eroldu, yatırımcıların iç pazardan da pay alma beklentisiyle hareket ettiğini ve Türkiye pazarının büyüme potansiyelinin yatırım çekiciliğinde kilit rol oynadığını dile getirdi.

✦ Toyota Türkiye CEO’su Ali Haydar Bozkurt CNBC-e kanalına, dünyada artan gümrük tarifeleriyle birlikte otomotiv sektöründe yaşanan dönüşümün etkilerine ve Türkiye pazarına yansımalarına ilişkin önemli açıklamalarda bulundu. Küresel ölçekte başlayan ticaret savaşı sürecinin sadece otomotiv değil tüm sektörleri etkilediğini belirten Bozkurt, çok uluslu üretim yapısına sahip otomotiv sektöründe alınan her vergi kararının domino etkisi yarattığını vurguladı. Türkiye’de serbest ticaret anlaşması olmayan ülkelerden gelen araçlara getirilen ek vergilerin %30–35 düzeyinde maliyet artışı doğurduğunu ifade eden Bozkurt, bazı ithal modellerin artık sübvanse edilmeden getirilemeyecek duruma geldiğini, buna rağmen modellerin devamlılığını korumaya çalıştıklarını belirtti. Türk tüketicisinin C ve B segmentine ilgisinin sürdüğünü, araç tercihinde sadece fiyatın değil dayanıklılık, satış sonrası hizmet ve ikinci el değeri gibi kriterlerin öne çıktığını dile getiren Bozkurt, 2025’te pazarın 1,3 milyon adedi geçerek rekor kırabileceğini söyledi. Son olarak, yatırım araçlarından elde ettiği kazancı otomobile yönlendiren müşterilerin sayısının arttığını, altın bozdurarak otomobil alımına yönelen ciddi bir kesimin olduğunu ifade etti.

✦ MAİS Genel Müdürü Bahaettin Tatoğlu CNBC-e’deki Oto Ekonomi programında elektrikli araçlara geçişte Türkiye pazarının konumuna dair değerlendirmelerde bulundu. 2026 yılının ikinci yarısından itibaren pazardaki elektrikli araç seçeneklerinin artacağını ve bu alandaki rekabetin derinleşeceğini belirten Tatoğlu, Türkiye’de elektrikli araç satışlarının son dönemde ivme kazandığını ancak temmuz ayında yapılan ÖTV düzenlemesi sonrası pazar payında bir kırılma yaşandığını ifade etti. Buna rağmen yakın vadede tüketici talebinin canlı kalmaya devam ettiğini, üreticilerin fiyat-performans dengesini gözeten modeller ve satış sonrası hizmetlerle pazardaki konumlarını güçlendirmeye çalıştıklarını söyledi. Uzun vadede ise üretim yatırımlarının yalnızca içten yanmalı değil, hibrit ve elektrikli sistemleri de kapsayacak şekilde çeşitleneceğini ve bu dönüşümün Türkiye’nin tedarik altyapısına da yansıyacağını vurguladı.